Dopłata do ceny wody bez VAT

Tak uznała Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 9 lutego 2017 r. (2461-IBPP3.4512.851.2016.1.EJ).

Z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego wystąpiła gmina, która od 1 stycznia 2017 r. przeprowadziła centralizację VAT. W strukturze organizacyjnej gminy znajduje się zakład budżetowy wykonujący zadania własne gminy w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Do końca grudnia 2016 r. zakład budżetowy był odrębnie od gminy zarejestrowany na potrzeby VAT. Otrzymywane od jednostki samorządu terytorialnego dopłaty do taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, zakład traktował jako dotacje mające bezpośredni wpływ na cenę i w konsekwencji zgodnie z art. 29a ustawy o VAT rozliczał w tym zakresie należny podatek. Innymi słowy, jako podstawę opodatkowania zakład przyjmował wartość całego świadczenia – finansowaną zarówno przez odbiorcę, jak i w części przez gminę.

Gmina chciała uzyskać potwierdzenie, czy dotacje otrzymywane przez zakład od gminy będą od 1 stycznia 2017 r. objęte VAT. Zdaniem wnioskodawczyni, z tytułu uzyskiwanych przez zakład dopłat nie powinien być rozliczany podatek należny.

Organ podatkowy zgodził się z gminą. Zauważył, że od 1 stycznia 2017 r. gmina wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki w VAT swoich jednostek organizacyjnych. Tym samym, to gmina jest podatnikiem VAT z tytułu wszelkich czynności podlegających ustawie o VAT wykonywanych przez jej zakład budżetowy, w tym m.in. usług dostawy wody i odprowadzania ścieków. Przekazywane przez gminę dotacje do cen tych usług mają więc charakter wewnętrzny i nie powodują konsekwencji w VAT.

Komentarz eksperta

Adrianna Rudziak, menedżer w Zespole Podatków Korporacyjnych w Dziale Doradztwa Podatkowego EY

Stanowisko przedstawione w komentowanej interpretacji w pełni zasługuje na aprobatę. Centralizacja rozliczeń VAT spędza sen z powiek wielu samorządom. Przez lata jednostki budżetowe i zakłady budżetowe były traktowane jako podatnicy VAT odrębni od jednostek samorządu terytorialnego. Jednostki organizacyjne zobowiązane do rejestracji na potrzeby VAT samodzielnie sporządzały deklaracje VAT i rozliczały podatek. W związku z głośnym już wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-276/14, a następnie wydaną przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwałą z 26 października 2015 r. (I FPS 4/15), doszło do zmiany interpretacji przepisów prawa podatkowego i uznania, że jednostki budżetowe i zakłady budżetowe nie posiadają przymiotowości podatnika VAT, a z tytułu wykonanych przez nie czynności do rozliczania należnego podatku zobowiązane są jednostki samorządu terytorialnego. Z uwagi na konieczność sprostania nowym obowiązkom i wprowadzenia koniecznych zmian organizacyjnych, w tym m.in. dostosowania programów księgowych, wprowadzenia zarządzeń/uchwał regulujących proces centralizacji, stworzenia procedur obiegu dokumentów, a także przeszkolenia pracowników, jednostki samorządu terytorialnego zostały zobowiązane do przeprowadzenia centralizacji VAT najpóźniej do 1 stycznia 2017 r. (na podstawie ustawy z 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego).

Do czasu centralizacji VAT, transakcje pomiędzy jednostką samorządu terytorialnego a jej jednostką organizacyjną, czy też pomiędzy samymi jednostkami organizacyjnymi podlegały ustawie o podatku od towarów i usług. Analogiczna sytuacja miała miejsce w sprawie przedstawionej we wniosku o interpretację. Z uwagi na to, że zakład budżetowy był odrębnie od gminy zarejestrowany na potrzeby VAT, z tytułu otrzymywanych od gminy dopłat do taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, które miały niewątpliwie wpływ na cenę usług świadczonych przez zakład, rozliczany był VAT.

Ustawa o podatku od towarów i usług stanowi w art. 29a, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy lub usługodawca ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika. Organ słusznie uznał, że skoro wraz z momentem centralizacji VAT z tytułu czynności wykonywanych przez zakład, podatnikiem VAT jest gmina, to dopłaty dokonywane przez nią na rzecz zakładu mają charakter wewnętrzny i nie stanowią czynności opodatkowanych VAT. Innymi słowy, skoro od 1 stycznia 2017 r. gmina de facto „sama sobie" dopłaca do świadczonych usług, to dotacje tego typu nie mogą być uznane za obrót i tym samym art. 29a ustawy o podatku od towarów i usług nie może mieć zastosowania. Gmina nie jest zobowiązana do rozliczania VAT w związku z przekazywaną przez siebie dopłatą.

Omawiana kwestia jest niezwykle istotna z punktu widzenia prawidłowości sporządzania przez jednostki samorządu terytorialnego scentralizowanych deklaracji VAT. Ma wpływ nie tylko na wielkość rozliczanego podatku należnego, ale również na kalkulację tzw. pre-współczynników i współczynników VAT, które zależą m.in. od wysokości obrotu osiąganego przez daną jednostkę organizacyjną, a tym samym wpływają na wysokość odliczanego VAT.

To już kolejna interpretacja indywidualna potwierdzająca to stanowisko. Należy się spodziewać, że linia interpretacyjna organów podatkowych będzie w tym zakresie jednolita. Warto natomiast pamiętać, że wnioski płynące z interpretacji nie będą miały zastosowania w przypadku dotacji udzielanym spółkom komunalnym prowadzącym działalność w zakresie zbiorowego dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Posiadają one osobowość prawną i nie podlegają centralizacji VAT. Otrzymywane przez nie od gmin dopłaty do cen świadczonych usług zasadniczo nadal podlegają opodatkowaniu VAT zgodnie z art. 29a ustawy o podatku od towarów i usług.