Usuwanie azbestu bez odliczenia podatku

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi rozstrzygnął w interpretacji z 24 listopada 2015 r. (IPTPP1/4512-551/15-3/Msu) kwestię rozliczenia zadań z zakresu eliminacji szkodliwych odpadów, dofinansowanych z funduszu ochrony środowiska.

Sprawa dotyczyła gminy, która ubiega się o dotację na usunięcie odpadów azbestowych z terenu posesji osób fizycznych zlokalizowanych na jej terenie. Dotacja pochodzić ma ze środków wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Wymogiem funduszu jest przedłożenie interpretacji indywidualnej co do braku możliwości odliczenia podatku VAT przez gminę. Usuwanie odpadów azbestowych wykona wynajęta do tego celu firma. Kwota dotacji ma wynieść 99 proc. całkowitych kosztów zadania, pozostałe 1 proc. zaś dołoży gmina.

Gmina zaznaczyła, że planowana operacja nie należy do jej zadań własnych. Faktura za usuwanie azbestu (zlecone zewnętrznemu podatnikowi) będzie zgodnie z wymogiem funduszu wystawiona na gminę. Nabywana usługa, będąca realizacją zadania, nie będzie związana z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Gmina zapytała, czy może odliczyć podatek VAT zawarty w realizowanym zadaniu polegającym na usuwaniu odpadów azbestowych z terenu posesji osób fizycznych. Jej zdaniem nie ma takiej możliwości.

Dyrektor Izby Skarbowej uznał to stanowisko za prawidłowe. Przypomniał, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Prawo do odliczenia przysługuje więc wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik VAT oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Konieczny jest też związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej ani urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane. Wyjątek stanowią czynności wykonywane przez nie na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zakłada on, że krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami. Są jednak uznawane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, w przypadku których wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziłoby do znaczących zakłóceń konkurencji.

Z tego wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami VAT jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te urzędy czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy oraz umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Dyrektor Izby uznał na tej podstawie, że w opisanej sprawie nie zostaną spełnione przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, warunkujące prawo do odliczenia VAT w związku z realizacją zadania polegającego na usuwaniu odpadów azbestowych. Z opisu wynika bowiem, iż nabywana usługa będąca realizacją zadania nie będzie związana z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Zatem gmina nie będzie miała prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W konsekwencji gmina może przedstawić funduszowi stanowisko fiskusa, zgodnie z którym nie ma prawa do odliczenia VAT od realizacji zadania polegającego na usuwaniu odpadów azbestowych z terenu posesji osób fizycznych znajdujących się na terenie gminy, ponieważ usługa nie będzie związana z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

—Monika Pogroszewska

Komentarz eksperta

Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy i partner w MDDP