- Przekazanie dokumentacji technicznej infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej
Projekty referencyjne Gdańsk, Smołdzino, Szczytno
2. PPP w trybie koncesji na roboty budowlane
Zastosowanie modelu jest rekomendowane w odniesieniu do przedsięwzięć obejmujących zaprojektowanie i rozbudowę lub kompleksową modernizację elementów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej wraz z późniejszą eksploatacją infrastruktury, w tym świadczeniem usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Co istotne, przedmiotowy model mógłby znaleźć zastosowanie w przedsięwzięciach o szerszym zakresie inwestycyjnym, obejmującym również, poza inwestycją w elementy sieci wodociągowokanalizacyjnej, zaprojektowanie i budowę lub kompleksową modernizację oczyszczalni ścieków, która następnie byłaby eksploatowana przez partnera prywatnego w celu świadczenia usług oczyszczania ścieków.
Model PPP
PPP w trybie koncesji na roboty budowlane PPP kontraktowe lub PPP zinstytucjonalizowane
Zakres przedmiotowy projektu
- Zaprojektowanie i rozbudowa lub kompleksowa modernizacja elementów sieci wodociągowo-kanalizacyjnej oraz, ewentualnie, zaprojektowanie i budowa lub kompleksowa modernizacja oczyszczalni ścieków
- Świadczenie usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków wraz z utrzymaniem infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej (remonty, ew. modernizacje) oraz, ewentualnie, świadczenie usług oczyszczania ścieków wraz z utrzymaniem oczyszczalni ścieków
Podmiot publiczny
- Gmina
- Związek międzygminny
- Spółka komunalna
Partner prywatny
Wybrany w toku konkurencyjnego postępowania na wybór partnera prywatnego przedsiębiorca. Z uwagi na konieczność pozyskania finansowania zewnętrznego, zainteresowane podmioty mogą być zainteresowane realizacją projektu w formule project finance, tj. poprzez specjalnie utworzoną spółkę celową (SPV).
Podstawa prawna
Ustawa o PPP z zastosowaniem Ustawy koncesyjnej
Procedura wyboru partnera prywatnego
- Ustawa koncesyjna
- Tryb postępowania: procedura wieloetapowa lub negocjacyjna
Proponowane warunki udziału w postępowaniu
- Wiedza i doświadczenie: doświadczenie w świadczeniu usług odpowiadających charakterem usługom objętym zakresem rzeczowym projektu (ewentualne dodatkowe wymogi: liczba gmin, liczba mieszkańców, wysokość nakładów ponoszonych na remonty i modernizacje)
- Wiedza i doświadczenie: doświadczenie w wykonaniu (oraz, ewentualnie, projektowaniu) robót budowlanych odpowiadających swoim zakresem robotom, które mają zostać wykonane w ramach przedsięwzięcia
- Personel: osoby posiadające uprawnienia budowlane do projektowania i nadzorowania robót budowlanych objętych zakresem rzeczowym projektu
- Personel: uprawnienia do wykonywania czynności związanych z remontami lub eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci
- Sytuacja ekonomiczna i finansowa: posiadanie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności
- Sytuacja ekonomiczna i finansowa: wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytowa
- Sytuacja ekonomiczna i finansowa: średnioroczny obrót w wymaganej wysokości w trzech latach poprzedzających wszczęcie postępowania
Proponowane kryteria oceny ofert
Obligatoryjne:
- Proponowane wysokości stawek z tytułu świadczenia usług uiszczanych przez podmiot publiczny (wynagrodzenie)
- Wysokość i terminy płatności podmiotu publicznego (np. ilość i wysokość rat z tytułu płatności faktury inwestycyjnej)
- Podział zadań i ryzyk związanych z projektem (np. ryzyk ekonomicznych)
Fakultatywne:
- Termin wykonania niezbędnych nakładów inwestycyjnych
- Rozwiązania środowiskowe, technologiczne lub techniczne
Podział ryzyk
Ryzyko budowy: partner prywatny przejmie zasadniczą część ryzyk związanych z projektowaniem, finansowaniem i prowadzeniem prac budowlanych na etapie inwestycyjnym, jak również w trakcie etapu eksploatacyjnego (remonty, ewentualne modernizacje); podmiot publiczny będzie ponosił ryzyko związane ze stanem prawnym i fizycznym oczyszczalni (o ile projekt zakłada jej modernizację) oraz nieruchomości, na której jest lub ma być zlokalizowana oczyszczalna, ryzyko związane z dostarczaną przez niego dokumentacją projektową (o ile taka została sporządzona); obie strony umowy o PPP mogą współdzielić ryzyko opóźnień w uzyskiwaniu przez partnera prywatnego stosownych pozwoleń do prowadzenia prac budowlanych (w zależności od przyczyny opóźnienia), podobnie jak ryzyko geologiczne oraz ryzyko zmian prawnych mających wpływ na prowadzenie prac budowlanych.
Ryzyko dostępności: partner prywatny, będąc zarządcą i operatorem oczyszczalni, przejmie większość ryzyk związanych z dostępnością (ilość i jakość świadczonych usług, w tym jakość oczyszczonych ścieków, technologia, standard infrastruktury, przestrzeganie przepisów prawa), z kolei podmiot publiczny będzie ponosił ryzyko jakości ścieków odprowadzanych do oczyszczalni, ryzyko meteorologiczne, ryzyko wandalizmu (przy czym mogą być one również współdzielone z partnerem prywatnym, który musi przykładowo zapewnić ochronę terenu, na którym znajduje się oczyszczalnia)
Ryzyko ekonomiczne: większą część ryzyk ekonomicznych przejmie na siebie podmiot publiczny, tj. ryzyko uiszczania opłat za usługi oczyszczania ścieków (albo bezpośrednie płatności na rzecz partnera prywatnego albo zabezpieczenie płatności przez spółkę komunalną będącą przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym), ryzyko wolumenu ścieków, ryzyko konkurencji (podmiot publiczny zobowiąże się, że nie wybuduje konkurencyjnej oczyszczalni ścieków); ponadto strony mogą współdzielić ryzyko związane ze zmianami prawnymi, inflacją; partner prywatny może przejąć na siebie ryzyko związane ze zmianami technologii
Wkład własny podmiotu publicznego
Wkładem własnym podmiotu publicznego w projekcie może być wniesienie:
- nieruchomości i zlokalizowanej na niej istniejącej oczyszczalni ścieków lub na której ma być zlokalizowana nowo wybudowana oczyszczalnia - wniesienie wkładu może nastąpić w formie dzierżawy lub użyczenia,
- dokumentacji projektowej (o ile została sporządzona). Ponadto wkładem własnym podmiotu publicznego może być pozyskane dofinansowanie z funduszy unijnych lub np. Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska.
Struktura finansowania projektu
W zależności od przeprowadzonych analiz ekonomiczno-finansowych oraz ostatecznego zakresu inwestycyjnego przedsięwzięcia, partner prywatny może:
- ponieść w całości koszty realizacji projektu - byłyby one pokrywane z wynagrodzenia uiszczanego przez podmiot publiczny, lub
- ponieść część kosztów realizacji projektu – byłyby one pokrywane z wynagrodzenia uiszczanego przez podmiot publiczny, natomiast pozostała część kosztów mogłaby zostać pokryta wkładem własnym podmiotu publicznego w postaci dotacji pozyskanej ze źródeł zewnętrznych.
Z uwagi na konieczność poniesienia nakładów inwestycyjnych, partner prywatny może posiłkować się finansowaniem ze źródeł zewnętrznych (kredyt bankowy). Warunkiem udzielenia finansowania przez instytucję finansującą (bank) może być zawarcie przez nią tzw. umowy bezpośredniej z podmiotem publicznym, której celem jest zabezpieczenie interesów instytucji finansującej na wypadek niewykonywania lub nienależytego wykonywania przez partnera prywatnego umowy o PPP w części inwestycyjnej (np. możliwość „przejęcia" przez instytucję finansującą realizacji tej części projektu).
W razie udostępnienia oczyszczalni ścieków w formie dzierżawy, partner prywatny uiszczałby czynsz dzierżawny na rzecz podmiotu publicznego.
Wynagrodzenie partnera prywatnego
- Opłata za inwestycję (regulowana na podstawie jednej faktury VAT , z płatnością rozłożoną na raty)
- Wykup usług oczyszczania ścieków (opłaty z tego tytułu może ponosić zarówno gmina, jak i przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne świadczące usługi zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków)
- Opłata za dostępność (z tytułu utrzymania oczyszczalni w określonym standardzie).
Czas trwania umowy o PPP
Preferowany okres realizacji projektu powinien być ustalony na podstawie wyników uprzednio przeprowadzonych przez podmiot publiczny analiz ekonomiczno-finansowych, z uwzględnieniem przepisów Ustawy o finansach publicznych, ale również realnej możliwości uzyskania przez potencjalnego partnera prywatnego zwrotu z inwestycji. Biorąc pod uwagę, że rekomendowany model zakłada budowę lub modernizację oczyszczalni ścieków, czas trwania umowy może wynosić nawet ok. 30 lat, w zależności od wartości projektu i możliwych do wynegocjowania przez partnera prywatnego warunków spłaty kredytu udzielonego przez instytucję finansującą.
Wpływ realizacji projektu na finanse gminy
- Biorąc pod uwagę rekomendowany model podziału ryzyk, umowa najprawdopodobniej nie będzie wpływała na poziom długu publicznego.
- Biorąc pod uwagę rekomendowany model wynagrodzenia partnera prywatnego, umowa nie wpłynie na indywidualny wskaźnik zadłużenia gminy lub gmin w zakresie wydatków przeznaczonych na opłatę za inwestycję, która zostałaby zaklasyfikowana jako wydatek majątkowy. Negatywny wpływ na indywidualny wskaźnik zadłużenia gminy miałyby natomiast wydatki przeznaczone na opłatę za dostępność (z tytułu świadczenia usług oczyszczania ścieków oraz utrzymania oczyszczalni w określonym standardzie), która zostałaby zaklasyfikowana jako wydatek bieżący.
Działania niezbędne do skutecznego wdrożenia projektu
- Przeprowadzenie przez podmiot publiczny (z możliwym wsparciem eksperckim) niezbędnych analiz przedrealizacyjnych, które wykażą zasadność wyboru formuły PPP jako właściwej do realizacji projektu oraz rekomendowany czas trwania umowy
- Inwentaryzacja istniejącej oczyszczalni
- Określenie wstępnych założeń co do nowej oczyszczalni lub opracowanie koncepcji modernizacji istniejącej
- Analiza stanu prawnego, na której ma być zlokalizowana nowo wybudowana oczyszczalnia ścieków oraz przeprowadzenie dokładnych badań geologicznych
Projekty referencyjne Konstancin-Jeziorna, Mława.
Tomasz Korczyński, adwokat, współkieruje zespołem PPP i Infrastruktury kancelarii Dentons Artur Kawik, prawnik w zespole PPP i Infrastruktury kancelarii Dentons Agnieszka Skorupińska, adwokat członek praktyki Prawa Ochrony Środowiska kancelarii Dentons Dawid Krakowiak, prawnik członek praktyki Prawa Ochrony Środowiska kancelarii Dentons
Artykuł pochodzi z publikacji „Partnerstwo Publiczno-Prywatne w sektorze wodno-kanalizacyjnym" z cyklu dobre praktyki PPP - Centrum PPP.
