Jak gminy mogą pomagać lokalnym firmom

[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=236773]Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej[/link] nakłada na organy administracji publicznej obowiązek wspierania rozwoju przedsiębiorczości, w szczególności mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich firm, przez tworzenie korzystnych warunków do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej (art. 8 ust. 1). Obowiązek nałożony przez ustawę dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Należy podkreślić, że wsparcie takie nabiera szczególnego znaczenia w okresie spowolnienia gospodarczego.

[srodtytul]Niższe podatki i czynsze[/srodtytul]

Pośród instrumentów wspierania przedsiębiorczości, jakimi dysponują gminy, powiaty i województwa samorządowe, wyróżnia się tzw. instrumenty dochodowe (zmniejszające dochody jednostki samorządu) oraz instrumenty wydatkowe (zwiększające wydatki jednostki samorządu). Do pierwszej kategorii należy zaliczyć możliwość ustalania niskich stawek podatkowych oraz stosowanie ulg i zwolnień podatkowych. Dotyczy to jednak tylko tych podatków, które pozostają w gestii jednostek samorządu terytorialnego.

Chodzi tu w szczególności o podatek od nieruchomości i podatek od środków transportowych, co do których organy gminy mają pewne kompetencje, np. rada gminy w drodze uchwały określa wysokość stawek podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych (art. 5 ust. 1, art. 10 ust. 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182297]ustawy o podatkach i opłatach lokalnych[/link]).

Stawki te będą jednak miały zastosowanie nie tylko do lokalnych przedsiębiorców, ale także do wszystkich podmiotów zobowiązanych do zapłaty podatku. W ten sam sposób rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawie (art. 7 ust. 3 oraz art. 12 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Możliwość wprowadzenia dodatkowych zwolnień przedmiotowych dotyczy także podatków rolnego i leśnego (art. 13e ustawy o podatku rolnym z 15 listopada 1984 r. oraz art. 7 ust. 3 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167524]ustawy o podatku leśnym z 30 października 2002 r.)[/link]. Ponadto, jeżeli lokalni przedsiębiorcy używają mienia komunalnego, ustalenie niższych czynszów najmu i czynszów dzierżawnych może się dla nich okazać niezwykle pomocne.

[srodtytul]Fundusze pożyczkowe i poręczeniowe[/srodtytul]

Oprócz instrumentów wydatkowych, które służą raczej zachęcaniu przedsiębiorców do rozpoczęcia działalności w danym regionie (inwestowanie w infrastrukturę techniczną, proponowanie przedsiębiorcom uzbrojonych terenów pod inwestycje, udzielanie informacji na temat inwestowania w danym regionie, promocja regionu), trzeba wspomnieć także o tych, które mogą stanowić wymierną pomoc dla przedsiębiorców prowadzących już działalność w regionie.

Przede wszystkim należy wskazać fundusze pożyczkowe oraz fundusze poręczeniowe. Udzielają one pożyczek i poręczeń przedsiębiorcom, którzy w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej potrzebują środków na bieżącą działalność i inwestycje.

Fundusze stanowią istotną alternatywę kredytu bankowego (w przypadku pożyczek) lub pomoc w jego uzyskaniu (w przypadku poręczeń), w szczególności zważywszy na wymogi banków dotyczące zabezpieczenia kredytów. Fundusze są tworzone głównie w formie spółek kapitałowych (choć taką działalność prowadzą także fundacje czy izby gospodarcze). Jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć takie spółki lub też obejmować akcje czy udziały w podmiotach już istniejących.

Należy także wspomnieć o takich instrumentach wydatkowych, jak organizowanie szkoleń czy udzielanie bezpłatnych porad prawnych i konsultacji dotyczących zagadnień, których znajomość może się okazać przydatna dla przedsiębiorców w okresie kryzysu (np. pozyskiwanie źródeł finansowania czy wykorzystywanie nietypowych form zatrudnienia).

[srodtytul]Zamówienia do 14 tys. zł[/srodtytul]

Dla przedsiębiorców mogą się także okazać istotne zamówienia ze strony jednostek samorządu terytorialnego, w stosunku do których nie jest konieczne stosowanie przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych. Możliwość ta dotyczy jedynie zamówień, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14 tys. euro. W przeciwnym razie musi być stosowane postępowanie przewidziane we wspomnianej ustawie, które może prowadzić do wyboru oferty niepochodzącej od lokalnych przedsiębiorców.

[ramka][b]Spółka wójta i marszałka[/b]

O ile utworzenie funduszu przez jedną gminę może się wiązać z pewnymi trudnościami wynikającymi z ograniczonych zasobów finansowych, o tyle wspólne przedsięwzięcie kilku sąsiednich gmin lub współpraca z samorządem województwa może zapewnić wystarczające środki finansowe.

Należy również podkreślić, że fundusze często uzyskują środki na działalność pożyczkową i poręczeniową z Unii Europejskiej, zwłaszcza z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (w latach 2007 – 2013 z regionalnych programów operacyjnych). Warto jednakże zaznaczyć, iż oferta funduszy pożyczkowych i poręczeniowych jest przeznaczona głównie dla małych przedsiębiorców, a maksymalna wysokość pożyczek i poręczeń jest ograniczona. [/ramka]

[i]Autorka jest prawnikiem w kancelarii Gide Loyrette Nouel[/i]