Likwidacja sądów rejonowych: spotkanie samorządowców z Ministrem Sprawiedliwości Jarosławem Gowinem

Prezydenci, burmistrzowie i starostowie w trakcie spotkań jakie odbyły się w dniach 11-13 stycznia, a także 16 i 18 stycznia 2012 r. dyskutowali z Ministrem o tym jaki cel ma zaplanowana w resorcie reforma oraz jakie będą jej wymierne rezultaty.

W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace nad reorganizacją sądów rejonowych. W ramach tych działań planuje się zniesienie sądów rejonowych o obsadzie orzeczniczej do 14 sędziów i przekształcenie ich w wydziały zamiejscowe (cywilny, karny, rodzinny i nieletnich oraz ksiąg wieczystych) sąsiednich, większych sądów.

Celem zmian jest przede wszystkim bardziej racjonalne i elastyczne wykorzystanie potencjału polskich sędziów. Umożliwi to prezesowi sądu rejonowego sprawniejsze zarządzanie pracą podległych mu sędziów i jeśli zajdzie taka konieczność skierowanie ich do orzekania w wydziałach, w których są zaległości lub braki kadrowe.

Kryteriami, jakimi kierował się resort sprawiedliwości przy typowaniu sądów do zniesienia były m.in.: wpływ spraw do danego sądu, liczba sędziów, liczba ludności, czy też udogodnienia dla obywateli. Reorganizacja ma przede wszystkim służyć temu, by obywatele mieli łatwiejszy dostęp do sądu i by krócej czekali na rozpatrzenie swojej sprawy, a ewentualne oszczędności nie stanowiły decydującej przesłanki dla planowanych zmian.

Po wprowadzeniu reformy obywatele nadal będą mieli łatwy dostęp do sądu. Żaden budynek sądu rejonowego nie zostanie zlikwidowany, ani zamknięty. W praktyce zmieni się tylko nazwa - sąd w miejscowości x, będzie teraz wydziałem zamiejscowym, większego sądu rejonowego. Nadal w tym samym miejscu obywatele będą mogli załatwić swoje sprawy, bez konieczności udania się do innego miasta. Nie będzie również przeszkód, by nadal działały kasy, czy biura podawcze. Decyzję w tej sprawie podejmować będą prezesi sądów. Pracownicy administracyjni zasilą wydziały orzecznicze wymagające wzmocnienia.

Poza spotkaniami z samorządowcami, obecnie w Ministerstwie Sprawiedliwości trwają konsultacje z prezesami sądów apelacyjnych i okręgowych. Projekt reformy będzie również konsultowany m.in. z Krajową Radą Sądownictwa.

Wszystkie, przytoczone podczas spotkań argumenty będą przez Ministerstwo Sprawiedliwości wnikliwie analizowane i brane pod uwagę przy tworzeniu ostatecznego projektu.

Zakłada się, że omawiana reorganizacja zostanie przeprowadzona z dniem 1 lipca 2012 r.

Informacje dodatkowe:

1. Z przygotowanego dla Ministerstwa Sprawiedliwości przez TNS OBOP w czerwcu 2011 r. Raportu wynika, że większość obywateli w ciągu ostatnich dwóch lat nie miała żadnego kontaktu z organami wymiaru sprawiedliwości. Według raportu bezpośredni lub pośredni kontakt z sądem miało zaledwie 20 procent badanych Polaków. Badania pokazują ponadto, że dla większość z tych osób (73 proc.) był to kontakt sporadyczny, czyli nie więcej niż 3 razy w ciągu ostatnich dwóch lat.

2. Przygotowywana przez MS reorganizacja sądownictwa powszechnego nie jest niczym zaskakującym w porównaniu z krajami europejskimi. Podobne reformy przeprowadzono w poprzednich latach m.in. w Szwecji i Holandii. W obydwu tych krajach wprowadzone zmiany zwiększyły szanse rozwoju dla sędziów, gdyż większe sądy pozwalają na lepszy rozwój zawodowy. Przeprowadzone zmiany nie doprowadziły także do ograniczenia dostępu do wymiaru sprawiedliwości.