ETPC rozpatrzy 36 skarg ws. legalności sędziów w SN

Jak informuje OKO.press, skargi wnoszą obywatele, w tym sędziowie. Zarzucają, że składy orzekające SN z udziałem neo-sędziów były wadliwe z powodu nominowania ich przez wadliwie obsadzoną Krajową Radę Sądownictwa.  33 skargi dotyczą orzeczeń wydanych z udziałem tzw. neo-sędziów z Izby Cywilnej Sądu Najwyższego.  

Najważniejsza jest skarga sędziego Sądu Apelacyjnego w Warszawie Jacka Sadomskiego, która dotyczy konkursu prowadzonego przez neo-KRS w sierpniu 2018 r. na kandydatów do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego.

Czytaj więcej

Rzecz o prawie

Kardas, Gutowski: Co sami sędziowie mogą zrobić z konkursami na stanowiska

Dotychczasowe dokonania tzw. neo-KRS przesądzają, iż organ ten nie pełni powierzonej mu konstytuc...

Sędzia Sadomski też wtedy startował do Izby Cywilnej SN jako tzw. kamikaze - by przetestować transparentność konkursu i intencje neo-KRS. Nominacji nie otrzymał, choć jest wieloletnim i doświadczonym sędzią. Dostało ją wtedy m.in. siedmioro neo-sędziów,  m.in. była zastępczyni ministra Ziobry,  Małgorzata Manowska (obecnie I prezesa SN) i Kamil Zaradkiewicz, który został zwolniony ze "starego" Trybunału Konstytucyjnego. Zaradkiewicz w sporze o Trybunał był bliski rządzącego PiS i potem znalazł pracę w ministerstwie sprawiedliwości Ziobry.

Jacek Sadomski odwołał się od uchwały neoKRS  do NSA, a ten wstrzymał wykonanie uchwał neo-KRS do czasu wydania wyroku przez TSUE. Prezydent złamał jednak to zabezpieczenie i powołał Manowską i innych do SN. TSUE wydał potem wyrok, na którego podstawie NSA orzekł, że te powołania są wadliwe. 

W związku z tym NSA uchylił uchwały o nominacjach, ale jednocześnie umorzył dalsze procedowanie w tej sprawie. Uznał bowiem, że nie ma w polskim prawie przepisów pozwalających podważyć decyzję prezydenta o powołaniu neo-sędziów.

To  dlatego Sadomski złożył skargę do ETPC. Podkreśla w niej, że został pozbawiony prawa do skutecznego odwołania od uchwał neo-KRS. Jego wygrana w NSA jest iluzoryczna: choć sąd orzekł, że w procesie nominacyjnym były nieprawidłowości, to sprawa została umorzona. A neo-sędziowie sądzą w SN i na podstawie wadliwej nominacji pełnią  kierownicze funkcje.

„Domagam się stwierdzenia naruszenia artykułu 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i symbolicznego zadośćuczynienia w wysokości 1 euro. Chcę uzyskać w ETPCz stwierdzenie, że tak jak to było w mojej sprawie, procedować nie można” - powiedział sędzia Sadomski portalowi OKO.press.

Artykuł 6 Konwencji daje obywatelom prawo do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd, ustanowiony ustawą.

ETPC wydał już wyrok w podobnej sprawie ze skarg sędziów Moniki Dolińskiej-Ficek i Artura Ozimka, którzy też jako kamikaze startowali do SN przed neo-KRS. Podnosili podobne argumenty jak Sadomski. W listopadzie 2021 r. ETPC  ocenił polski system powoływania sędziów jako niewłaściwy, a Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN nie uznał za niezależny i niezawisły sąd, tak samo jak wcześniej Izby Dyscyplinarnej. Sędziom Dolińskiej-Ficek i  Ozimkowi zasądzono po 15 tys. euro odszkodowania (nigdy niewypłaconego).

Jak podkreśla OKO.press,  ETPC zakomunikował także  polskiemu rządowi skargę I prezes Małgorzaty Manowskiej i pięciu neo-sędziów SN: Kamila Zaradkiewicza, Joanny Misztal-Koneckiej, Jacka Greli, Tomasza Szanciło i Marcina Krajewskiego.