Widząc, jak ostatecznie rozpada się na naszych oczach nadzieja na trwały pozimnowojenny ład, na zastąpienie konfliktów i wojen międzynarodową polityczną i gospodarczą współpracą, wielu zastanawia się, jak adekwatnie zrozumieć i opisać sens tej historycznej zmiany. Najczęściej odwołują się do znanych analogii z przeszłości, z których zimna wojna wydaje się najbardziej trafna, pomimo oczywistych różnic w porównaniu z obecną sytuacją. Już kilkanaście lat temu brytyjski dziennikarz i komentator Edward Lucas, opisując zagrożenia wynikające dla Zachodu z agresywnej polityki Putina, swoją książkę na ten temat zatytułował „Nowa zimna wojna”. Często uznaje się dzisiaj ten tytuł za trafne proroctwo.