Każda wojna to wojna przeciwko dzieciom

Od czasu rozpoczęcia rosyjskiej inwazji 24 lutego ponad 6,5 mln osób z Ukrainy trafiło na terytorium Unii Europejskiej w poszukiwaniu schronienia. Większość to kobiety z dziećmi w wieku szkolnym, które musiały pozostawić swój dobytek, najbliższych i stabilne życie. Jesteśmy bezpośrednimi sąsiadami i sojusznikami Ukrainy – wiemy, że jako Unia Europejska mamy obowiązek im pomóc.

Od samego początku kryzysu naszym priorytetem było zapewnienie, by ukraińskie dzieci i rodziny czuły się dobrze w UE. W geście solidarności tysiące wolontariuszy otworzyły swoje domy dla uchodźców. Po raz pierwszy w historii uruchomiliśmy dyrektywę w sprawie tymczasowej ochrony – to kluczowe dla ludzi uciekających przed wojną. Dyrektywa zapewnia m.in. prawo do nauki – wszyscy uchodźcy z Ukrainy, którzy nie ukończyli osiemnastego roku życia i kwalifikują się do tymczasowej ochrony, mają prawo do kształcenia i szkolenia w ramach unijnych systemów edukacji, od wsparcia przedszkolnego, przez szkoły podstawowe i średnie, po wstępne kształcenie zawodowe.

Przyjęcie tak wielu dzieci w krótkim czasie było wspólnym obowiązkiem. Wszystkim uczniom i nauczycielom udało się zapewnić sprawne i przyjazne przyjęcie. Nie tylko dlatego, że rozumiemy znaczenie stabilnych, codziennych, regularnych i bezpośrednich kontaktów z innymi dziećmi. Młodzi ludzie, którzy przeżyli wojenną traumę, muszą mieć możliwość uczestniczenia w nauce wraz ze swoimi rówieśnikami i muszą być wspierani poprzez odpowiednie systemy nauczania.

W tym kontekście mamy do czynienia z dwoma istotnymi wyzwaniami. W większości przypadków dzieci muszą nauczyć się języka kraju przyjmującego, aby móc uczestniczyć w zajęciach w szkole. Jednocześnie chcemy dać im możliwość zachowania kontaktu z własnym językiem i rozwijania kultury.

Jesteśmy świadomi tego, że ukraińskie dzieci i młodzież muszą pozostać w kontakcie z rodzimym programem nauczania, treściami edukacyjnymi i językiem ojczystym. Umożliwi im to powrót do domów i kontynuowanie nauki, gdy tylko będzie to bezpieczne. Młodzież to przyszłość Ukrainy. Jednocześnie przyjęcie tak wielu uchodźców do europejskich szkół i uniwersytetów jest ogromną szansą na podzielenie się naszym europejskim stylem życia i przygotowanie ukraińskiej młodzieży na drogę do Europy.

Bardzo dobra współpraca z naszymi ukraińskimi odpowiednikami odgrywa tutaj zasadniczą rolę. Od 14 marca wznowiono naukę na Ukrainie, w miarę możliwości, z pomocą nauki na odległość. Edukacja cyfrowa i zdalna mogą stanowić krótko- i średnioterminowe rozwiązania, ponieważ gwarantują utrzymanie poziomu kształcenia. Dlatego też we współpracy z ukraińskim Ministerstwem Edukacji zadbaliśmy o to, by materiał szkolny był również dostępny dla uczniów obecnych w UE.

Wśród uchodźców z Ukrainy znajduje się wielu nauczycieli, a do ich rekrutacji stosuje się różne mechanizmy zatrudniania w trybie przyspieszonym. Wymiana informacji z władzami Ukrainy umożliwia państwom członkowskim weryfikowanie dokumentów edukacyjnych w oficjalnych bazach danych, gdyż wiele państw zniosło bariery administracyjne utrudniające dopuszczenie do wykonywania do zawodu i uznawanie kwalifikacji.

Czytaj więcej

Edukacja

Pierwsze kroki do edukacji włączającej

Należy dostosować wymagania do tempa uczenia się konkretnego dziecka. Chodzi o to, żeby nie wyprzedzać pewnych etapów i nie stawiać zadań, które będą dla niego za trudne – mówi dr Ryszard Piotrowicz z Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Niezależnie od tego, czy nauczyciele pochodzą z UE, czy uciekli z Ukrainy, na platformie internetowej na rzecz kształcenia i szkolenia – School Education Gateway – Komisja Europejska udostępnia bezpłatne zasoby i informacje, aby wesprzeć ich w codziennej pracy. Ponadto specjalne grupy dyskusyjne zapewniają wzajemne wsparcie dla nauczycieli i uczniów w Ukrainie i w krajach sąsiadujących; w systemie eTwinning uczestniczy ponad 3000 nauczycieli z Ukrainy. Komisja Europejska uruchamia również fundusze unijne, aby wspierać państwa członkowskie, które przyjmują uchodźców z Ukrainy i umożliwiają im integrację. Obejmuje to program Komisji wspierający kształcenie, szkolenie, młodzież i sport w Europie, program Erasmus. W ramach tego programu ukraińscy studenci za granicą otrzymują wsparcie dostosowane do ich potrzeb.

Wysiłki Komisji Europejskiej i państw członkowskich mają ten sam cel – zapewnienie kontynuacji nauki i kształcenia wszystkim uczniom, zarówno w UE, jak i w Ukrainie w możliwie najlepszych warunkach. Na zakończenie tego roku szkolnego możemy z całą pewnością powiedzieć, że jesteśmy gotowi na jesień i że nasze szkoły pozostaną bezpiecznym schronieniem dla wszystkich uczniów, niezależnie od pochodzenia.