Najważniejsze wydarzenia ostatnich dwudziestu lat samorządów

Jej sukces polegał między innymi na tym, że samorząd terytorialny zaczął działać natychmiast, na podstawie przygotowanych wcześniej przepisów prawa.

Przedstawiamy najważniejsze daty i wydarzenia z życia samorządu terytorialnego w Polsce. Zachęcamy do uzupełniania kalendarium o wydarzenia, które Państwa zdaniem były istotne, a nie zostały tu ujęte.

[b][srodtytul]Najważniejsza ustawa [/srodtytul] [/b]

[b]8 marca 1990 r.[/b] parlament uchwalił ustawę samorządową - [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7E384D45317C23FD9E6B62CACC43B9BE?id=163433]ustawę o samorządzie gminnym[/link].

[b][srodtytul]Ustawy wyborcze[/srodtytul][/b]

Także [b]8 marca 1990 r.[/b] parlament uchwalił:

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=CFAA1D2D5D3FADE329296E38D3D20590?id=74061]ordynację wyborczą do rad gmin[/link],

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=81327]ustawę o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, znoszącą rady narodowe [/link],

[b]22 marca 1990 roku[/b] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2A99A3E51194130F3183870EFA4A8EF8?id=163435]przyjęta została ustawa o pracownikach samorządowych[/link].

[b][srodtytul]Pierwsze wybory samorządowe[/srodtytul][/b]

Odbyły się [b]27 maja 1990 r.[/b]

Wybory odbyły się wówczas tylko do gmin. Frekwencja wyborcza wyniosła 42,27 proc.

[b][srodtytul]Europejska Karta Samorządu Terytorialnego[/srodtytul][/b]

[b]26 kwietnia 1993 r.[/b] Polska ratyfikowała [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=88057]Europejską Kartę Samorządu Terytorialnego[/link].

Karta została spisana 15 października 1985 roku w Strasburgu, z inicjatywy Rady Europy. W przepisach zawarte są zasady i postanowienia ogólne dotyczące funkcjonowania samorządu terytorialnego, do których zobowiązane są państwa członkowskie Rady Europy.

[b][srodtytul]Komisja wspólna[/srodtytul][/b]

[b]21 maja 1993 r.[/b] premier Hanna Suchocka powołała Komisję Wspólną Rządu i Środowisk Samorządowych. W jej skład wchodzą przedstawiciele najważniejszych resortów oraz reprezentanci organizacji samorządu terytorialnego.

Kilka lat później, [b]6 maja 2005 r.[/b], uchwalono [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=177789 ]ustawę o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej[/link].

Stronę samorządową w Komisji reprezentują obecnie:

Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Powiatów Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Województw RP, Unia Miasteczek Polskich i Unia Metropolii Polskich.

[b][srodtytul]Nowy podział administracyjny[/srodtytul][/b]

[b]8 czerwca 1993 r.[/b] prof. Michał Kulesza, pełnomocnik rządu do spraw reformy administracji publicznej, zaprezentował po raz pierwszy rządowe propozycje nowego podziału terytorialnego.

Pisaliśmy o tym m.in. w artykułach: [link=http://new-arch.rp.pl/artykul/5164.html]Nowa Polska powiatowa[/link] i [link=http://new-arch.rp.pl/artykul/6493.html]Powiatowe lato[/link].

[b][srodtytul]I Kongres[/srodtytul][/b]

[b]16 czerwca 1993 r.[/b] odbył się I Kongresu Samorządu Terytorialnego. W Sali Kongresowej PKiN w Warszawie spotkało się kilkuset przedstawicieli rad gmin. Obecni byli także prezydent Lech Wałęsa i premier Hanna Suchocka.

[b][srodtytul]Program pilotażowy[/srodtytul][/b]

[b]1 stycznia 1994 r.[/b] uruchomiono program pilotażowy (powiatowy), czyli dobrowolne przejmowanie dodatkowych zadań przez samorządy największych polskich miast.

Na udział w programie zdecydowało się 44 spośród 46 wytypowanych miast.

Program miał spełnić dwa cele: usprawnić zarządzanie sprawami lokalnymi i przećwiczyć sprawność samorządów przed ewentualnym wprowadzeniem samorządowych powiatów.

Pilotaż obywał się na podstawie tzw. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=71141]rozporządzenia pilotażowego[/link]. Zgodnie z nim, miasta miały przejąć:

- kompetencje administracyjne, m. in. z zakresu gospodarki gruntami, budownictwa, ruchu drogowego (np. rejestracja pojazdów, wydawanie i zatrzymywanie praw jazdy);

- takie instytucje, jak szkoły ponadpodstawowe, placówki kultury i służby zdrowia, domy opieki społecznej i ośrodki opiekuńcze, a także zarząd drogami krajowymi i wojewódzkimi, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych;

- policje administracyjne, takie jak ochrona przeciwpożarowa.

Pisaliśmy o tym w artykule [link=http://new-arch.rp.pl/artykul/14749.html]Czterdziestu czterech pilotów[/link].

[b][srodtytul]Kolejne wybory samorządowe[/srodtytul][/b]

Odbyły się [b]19 czerwca 1994 r.[/b]

Wybieraliśmy 2468 rad gmin, 7 rad dzielnic w (nowo utworzonej) gminie Warszawa-Centrum, Radę m. st. Warszawy (po raz pierwszy od 1990 r.). Frekwencja wyborcza wyniosła 33,78 proc.

[b][srodtytul]Konferencja w Poznaniu[/srodtytul][/b]

[b]18 maja 1996 r.[/b] odbyła się IX Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów w Poznaniu, z udziałem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego i szefa URM Leszka Millera.

[b][srodtytul]Konstytucja RP[/srodtytul][/b]

[b]2 kwietnia 1997 r.[/b] parlament uchwalił [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7D6F416A0229BD9BCD57B6148B158922?id=77990]Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej[/link].

Zasadom funkcjonowania samorządu terytorialnego ustawodawca konstytucyjny poświęcił rozdział VII Konstytucji (artykuły163–172).

[b][srodtytul]Powódź - sprawdzian dla samorządów[/srodtytul][/b]

"Powódź tysiąclecia" nawiedziła w [b]lipcu 1997 r.[/b] południową i zachodnią Polskę. Pod wodą znalazło się wiele miejscowości, w tym m.in. ponad połowa Wrocławia.

Walka ze skutkami powodzi stała się realnym poligonem i sprawdzianem sprawności struktur samorządowych w sytuacji kryzysu i klęski żywiołowej.

[b][srodtytul]Walka o mapę[/srodtytul][/b]

[b]Latem 1998 r.[/b] odbywały się liczne manifestacje mieszkańców z Kielecczyzny, Bydgoskiego, Koszalińskiego i Zielonogórskiego w obronie swoich województw, które miały zniknąć z mapy administracyjnej, w wyniku zmniejszenia liczby województw.

[b][srodtytul]Powiaty i województwa samorządowe[/srodtytul][/b]

Tego samego lata parlament przyjął ustawy wprowadzające reformę administracyjną kraju:

[b]5 czerwca 1998 r.[/b] - [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8E2FCF59D155EEC2C7BC56400E9E7DCC?id=163434]o samorządzie powiatowym[/link],

[b]5 czerwca 1998 r.[/b] - [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F0FF2316A78519BA2CE2E366CC5D64DD?id=163432]o samorządzie województwa[/link],

[b]16 lipca 1998 r.[/b] - [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=07B117DB30DDA0090624F7500BBABEE0?id=170645]ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw[/link],

[b]24 lipca 1998 r.[/b] - [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76845]o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa[/link].

[b][srodtytul]Wybory samorządowe [/srodtytul][/b]

Odbyły się [b]11 października 1998 r.[/b], już według nowych zasad, uwzględniających przyjęte w tym roku ustawy składające się na tzw. reformę samorządową.

Stworzona została trójstopniowa struktura, składająca się z:

- wyborów do sejmików wojewódzkich (reforma zmniejszyła ilość województw z 49. do 16.),

- wyborów do rad powiatów (pośredni szczebel samorządowy, który przejął cześć kompetencji województw),

- wyborów do rad gmin.

Łącznie do obsadzenia było 63 767 mandatów.

[b][srodtytul]Drugi etap reformy[/srodtytul][/b]

[b]1 stycznia 1999 r.[/b] wszedł w życie zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa.

Rząd Jerzego Buzka w ramach tzw. 4 reform przywrócił trójstopniowy podział na gminy, powiaty i województwa, ustalając na każdym szczeblu instytucje samorządu terytorialnego.

Tym samym po raz pierwszy samorząd terytorialny zaistniał w pełni nie tylko na szczeblu lokalnym (gminy i powiaty) ale i regionalnym (województwa). Miało także istotne znacznie w kontekście przygotowania Polski do wejścia do Unii Europejskiej, gdzie jedną z podstawowych zasad jest zasada pomocniczości (subsydiarności).

[b][srodtytul]Święto samorządu[/srodtytul][/b]

[b]29 czerwca 2000 r.[/b] Sejm RP ustanowił dzień [b]27 maja[/b] Dniem Samorządu Terytorialnego (upamiętniając pierwsze wybory samorządowe z 1990 r.).

[b][srodtytul]Błąd Handkego - sukces samorządu[/srodtytul][/b]

17 lipca 2000 r. Mirosław Handke, minister edukacji narodowej, podaje się do dymisji po tym, jak samorządowcy wychwycili błąd w obliczeniach, który znalazł się w Karcie nauczyciela.

MEN przyznało, że samorządom przekazano za mało pieniędzy na podwyżki dla nauczycieli.

Pisaliśmy o tym między innymi w artykułach: [link=http://new-arch.rp.pl/artykul/286881.html]Minister bije się w piersi[/link] i [link=http://new-arch.rp.pl/artykul/290541.html]Rząd nie zgadza się z wyliczeniami samorządów[/link].

[b][srodtytul]Prawo do bezpośredniego wyboru[/srodtytul][/b]

[b]20 czerwca 2002 r.[/b] parlament przyjął [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1FD7920CED56E8E59015C4121DF2A8F9?id=166432]ustawę o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta[/link].

[b][srodtytul]Wybory samorządowe [/srodtytul][/b]

Pierwsza tura kolejnych już wyborów odbyła się [b]27 października 2002 r.[/b], druga - [b]10 listopada 2002 r.[/b]

Po raz pierwszy wybieraliśmy wójta, burmistrza i prezydenta miasta w sposób bezpośredni (1596 wójtów, 776 burmistrzów, 106 prezydentów miast).

Wybieraliśmy także 16 sejmików województw, 314 rad powiatów, 2748 rad gmin (w tym Radę m.st. Warszawy), 18 rad dzielnic w m.st. Warszawie.

Frekwencja wyniosła 44.24 proc.

[b][srodtytul]Największa afera w samorządach[/srodtytul][/b]

W [b]sierpniu 2003 r.[/b] wybuchła tak zwana afera ratuszowa w Opolu.

Lokalny biznesmen przyznał się do wręczania łapówek SLD-owskiemu prezydentowi miasta Leszkowi Poganowi, jego zastępcom oraz szefowi rady miejskiej.

W sumie w procesie skazano 14 samorządowców i biznesmenów. Sąd udowodnił im korupcję podczas przeprowadzania przetargów w mieście. Były prezydent został skazany na siedem lat i 200 tys. złotych grzywny, a jego współpracownicy zostali skazani na dwa i trzy lata.

Pisaliśmy o tym m.in. w artykułach [link=http://new-arch.rp.pl/artykul/655905.html]Siedem lat dla byłego prezydenta i po trzy dla współpracowników[/link] i [link=http://new-arch.rp.pl/artykul/812324.html ]Pusta cela Leszka Pogana[/link].

[b][srodtytul]Kolejne wybory samorządowe[/srodtytul][/b]

Pierwsza tura - [b]12 listopada 2006 r.[/b], druga -[b] 26 listopada 2006 r.[/b]

W sposób bezpośredni wybieraliśmy wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

Wybory przeprowadzono także do 2 477 rad gmin, do Rady m. st. Warszawy, do 18 rad dzielnic m. st. Warszawy, do 314 rad powiatów, do 16 sejmików województw (łącznie 46 790 radnych).

[b][srodtytul]Sejm uczcił samorząd[/srodtytul][/b]

[b] 5 marca 2010 r.[/b] Sejm przyjął uchwałę z okazji 20. rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego w Polsce.

Czytaj więcej w artykule pt.: [link=http://www.rp.pl/artykul/442905_Sejm_uczcil_20__rocznice_odrodzenia_samorzadu.html]Sejm uczcił 20. rocznicę odrodzenia samorządu[/link].

[b][srodtytul]Kongres XX-lecia Samorządu[/srodtytul][/b]

Obraduje [b]od 7 do 9 marca 2010 r.[/b] w Poznaniu.

Spotkanie samorządowców zorganizowały wspólnie wszystkie korporacje samorządowe z okazji 20 lat od przyjęcia przez Sejm pierwszej ustawy samorządowej.

Udział zapowiedzieli - prezydent Lech Kaczyński i były prezydent Lech Wałęsa, a także byli premierzy: Tadeusz Mazowiecki i Jerzy Buzek.

Podczas Kongresu XX-lecia Samorządu Terytorialnego zostaną wręczone Róże Franciszki Cegielskiej za zasługi dla samorządów.

O Kongresie i obchodach dwudziestolecia samorządów piszemy w serwisie [link=http://www.rp.pl/temat/435968.html]Samorząd » 20 lat Samorządu Terytorialnego[/link].

[b][srodtytul]Wybory samorządowe 2010 r.[/srodtytul][/b]

13 października 2010 r. prezes Rady Ministrów zarządzi i poda termin przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Wybory odbędą się w niedzielę, pomiędzy 14 listopada 2010 r. a 9 stycznia 2011 r. (w ciągu 60 dni po upływie kadencji, która nastąpi 12 listopada)

Zobacz [link=http://www.rp.pl/artykul/418384,439741_Informacja_o_terminach_przeprowadzenia_w_2010_r__wyborow_Prezydenta_Rzeczypospolitej_Polskiej_i_wyborow_do_rad_gmin__rad_powiatow_i_sejmikow_wojewodztw_oraz_wyborow_wojtow__burmistrzow_i_prezydentow_miast.html]informację PKW[/link]. Czytaj więcej w artykule pt. [link=http://www.rp.pl/artykul/418384,422311_Wybory_do_samorzadow_14_listopada.html]Wybory do samorządów 14 listopada[/link].

[ramka][b]Chcesz dodać wydarzenie, wyślij e-mail do autora [mail=S.Stalmach@rp.pl]S.Stalmach@rp.pl[/mail][/b][/ramka]