Dodatkowo postępowanie sanacyjne umożliwia przeprowadzenie faktycznych działań restukturyzacyjnych. Prawo restrukturyzacyjne rozróżnia następujące postępowania restrukturyzacyjne: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe, oraz wspomniane już postępowanie sanacyjne. Postępowanie o zatwierdzenie układu na pierwszym etapie obydwa się bez udziału sądu, ale nie zapewnia żadnego elementu ochrony majątku dłużnika (do 30 listopada). Pozostałe postępowania wymagają wydania przez sąd postanowienia o otwarciu postępowania i - co do zasady - od tego rozpoczyna się ochrona majątku dłużnika.
Czytaj więcej
Po nowelizacji przepisów postępowanie o zatwierdzenie układu powinno stać się skutecznym remedium na rozwiązywanie problemów płynnościowych zadłużonych przedsiębiorców, w szczególności w ich pierwszej, początkowej fazie i jako takie powinno być atrakcyjne dla dłużników.
Zakres tej ochrony uzależniony jest od rodzaju prowadzonego postępowania. I w tym właśnie elemencie uwypukla się podstawowy problem postępowań restrukturyzacyjnych. Czas do uzyskania niezbędnej ochrony. Zgodnie z przepisami ustawy Prawo restrukturyzacyjne, postanowienie w przedmiocie otwarcia przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego winno być wydane w terminie 7 dni, a układowego lub sanacyjnego w terminie 2 lub 6 tygodni jeżeli istnieje konieczność przeprowadzenia rozprawy w przedmiocie otwarcia postępowania. Terminy są oczywiście instrukcyjne i niestety w większości przypadków niedotrzymywane w skrajnych sytuacjach rozpatrywanie wniosku trwa wiele miesięcy, w sytuacji gdy pomoc jest często potrzebna natychmiast. Uproszczone postępowanie o zatwierdzenie układu wprowadzone ustawą z dnia 19.06.2021 (początkowo do czerwca 2021r, obecnie do końca listopada 2021) miało okazać się remedium na ten stan rzeczy i faktycznie, po w prowadzeniu stało się z marszu najbardziej popularnym postępowaniem restrukturyzacyjnym. Jego niewątpliwą zaletą jest łatwość i szybkość uzyskania immunitetu egzekucyjnego w postaci zawieszenia trwających postępowań egzekucyjnych i zakazu wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych, a także brak możliwości wykonania w tym czasie postanowienia o zabezpieczeniu. Istotnym elementem tego postępowania jest także ochrona przed wypowiadaniem zadłużonemu przedsiębiorcy istotnych z punktu widzenia prowadzonej działalności gospodarczej umów wymienionych w ustawie. Ochronę dłużnik uzyskuje, jak na polskie standardy niemal natychmiast. Efekt „zamrożenia” uzyskuje się na podstawie obwieszczenia o otwarciu postępowania MSiG, które można złożyć po dopełnieniu obowiązków wobec nadzorcy układu - licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Elementem sądowej kontroli nad postępowaniem jest możliwość uchylenia na wniosek nadzorcy lub wierzycieli przez sąd skutków obwieszenia, w przypadku gdyby postępowanie prowadziło do pokrzywdzenia wierzycieli. Przed wydaniem postanowienia sąd może wysłuchać nadzorcę i dłużnika. Takie postanowienie jest niezaskarżalne i cofa tylko immunitet egzekucyjny oraz zakaz wypowiadania umów. Natomiast nie ma przeszkód do doprowadzenia do przyjęcia układu i złożenia wniosku o jego zatwierdzenie. Dodatkowo wprowadzono zabezpieczenie majątku dłużnika w postaci wymogu uzyskania zgody nadzorcy układu na czynności przekraczające czynność zwykłego zarządu. Istotnym elementem postępowania w tym trybie jest także możliwość zwołania zgromadzenia wierzycieli przez nadzorcę niezależnie od procedury zbierania głosów przez dłużnika. Jeżeli w terminie 4 miesięcy od dnia obwieszczenia nie zostanie złożony wniosek o zatwierdzenie układu, postępowanie ulega umorzeniu z mocy prawa. Obwieszczenia o otwarciu postępowania można dokonać tylko raz. Sukces nowej procedury spowodował, że ustawodawca postanowił wprowadzić część rozwiązań na stałe do porządku prawnego. Zgodnie z przepisami, które mają wejść w życie od 01 grudnia 2021r, nadzorca po spełnieniu warunków formalnych będzie mógł dokonać obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, które wywołuje te same skutki, co otwarcie postępowania w trybie „covidowym”. Wyciągając wnioski z dotychczasowej praktyki, aby przeciwdziałać nadużyciom, ograniczono krąg przedsiębiorców, wobec których nowe przepisy można stosować. Przede wszystkim wyłączeni są z tego przedsiębiorcy, wobec których w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone, z wyjątkiem sytuacji, gdy umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego nastąpiło za zgodą rady wierzycieli (lub Sędziego Komisarza jeżeli w postępowaniu nie była ustalona rada wierzycieli). W takiej sytuacji nadzorca ma obowiązek odmówić dokonania obwieszczenia. Decyzja podlega uzasadnieniu przez nadzorcę i przysługuje na nią skarga do sądu restrukturyzacyjnego. Pozostawiono także możliwość uchylenia przez sąd skutków takiego obwieszczenia, z tą różnicą, że w nowej procedurze postanowienie takie podlega zaskarżeniu. Nieco inne są również skutki niezłożenia wniosku o zatwierdzenie układu w tym trybie w terminie 4 miesięcy od daty obwieszczenia. Dotychczas takie postępowanie ulegało umorzeniu z mocy prawa, po pierwszym grudnia spowoduje to tylko wygaśnięcie skutków obwieszczenia.
Jak to obecnie wygląda w praktyce.
Postępowanie o zatwierdzenie układu w tzw trybie covidowym można prowadzić wobec przedsiębiorcy zagrożonego niewypłacalnością lub niewypłacalnego. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Postępowanie umożliwia zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika bez udziału sądu lub na zgromadzeniu wierzycieli. Otwarcie postępowania następuje poprzez obwieszczenie w MSiG o otwarciu postępowania, które dokonuje nadzorca po spełnieniu podstawowych warunków: podpisania umowy o nadzorze nad przebiegiem postępowania i przekazaniu nadzorcy spisu wierzytelności, wierzytelności spornych oraz propozycje układowe. W obwieszczeniu wskazuje się też dzień układowy, który nie może przypadać wcześniej niż 7 dni przed złożeniem wniosku o obwieszczenie i nie później niż 7 dni po dniu jego złożenia. Z dniem dokonania obwieszczenia, do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu nie mogą być prowadzone postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem oraz dotyczące wierzytelności zabezpieczonych na majątku dłużnika jeżeli propozycje układowe przewidują stopień zaspokojenie wierzyciela nie niższy niż możliwy do uzyskania w przypadku egzekucji z przedmiotu zabezpieczenia.. W tym okresie niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia wynikającego z wierzytelności, o których mowa powyżej Postępowanie wszczęte przed dniem otwarcia ulegają zawieszeniu z mocy prawa.
