RPO: miejsca do karmienia i przewijania dzieci przy salach widzeń

Zastępczyni RPO dr Hanna Machińska wystąpiła w tej sprawie do dyrektora generalnego Służby Więziennej gen. Jacka Kitlińskiego. Podkreśliła, że matki z małymi dziećmi są objęte konstytucyjną zasadą szczególnej pomocy ze strony władz publicznych (art. 71 Konstytucji RP).

Czytaj także: RPO pyta o widzenie aresztowanego z najbliższymi

Do Biura RPO wpłynęły wnioski od matek, które ze swymi małymi dziećmi przybywają do więzień na widzenia z osobami pozbawionymi wolności. Kobiety skarżyły się, że po kilku godzinach w podróży i oczekiwania na widzenie nie mają zapewnionych właściwych warunków do opieki nad dziećmi. Poczekalnie dla osób odwiedzających nie są bowiem przystosowane na dłuższy pobyt matek z małymi dziećmi. Nie ma tam np. wyodrębnionego miejsca do karmienia i przewijania dziecka czy stanowiska do podgrzewania posiłków lub napojów.

Ponadto matki wskazywały, że na sale widzeń nie mogły zabrać ze sobą wcześniej przygotowanego dla dziecka posiłku ani jednorazowej pieluchy. Były informowane przez funkcjonariuszy, że przewinięcie dziecka musi nastąpić albo przed widzeniem, albo po nim.

Uzyskane w toku postępowania wyjaśniającego przez Rzecznika informacje od dyrektorów okręgowych Służby Więziennej potwierdziły część zarzutów. Chodzi zwłaszcza o brak zgody na wnoszenie na salę widzeń produktów żywnościowych dla dzieci (mleko, wody w butelce itp.) oraz artykułów higienicznych, jak np. jednorazowe pieluchy.

- Wyraźnie widać brak jednolitych standardów postępowania wobec matek z małymi dziećmi, realizujących widzenia z osobami pozbawionymi wolności - wskazuje Hanna Machińska. Przyznała, że pracownicy Biura RPO zetknęli się bowiem również z dobrymi praktykami w więzieniach, gdzie były przewijaki, a matkom umożliwiano zabranie na salę widzeń butelki z mlekiem i pieluchy.

Zastępczyni RPO podkreśla, że sale widzeń bądź przylegające do nich toalety powinny być wyposażone w przewijaki. Jest to standardem przyjętym w cywilizowanych społeczeństwach, a rozwiązania takie są wprowadzane obecnie w miejscach użyteczności publicznej. Umożliwienie zaś matce wzięcia pieluchy na zmianę - bądź też zaopatrzenie w nią przez zakład karny, gdy wymagają tego względy bezpieczeństwa - jest kolejnym zagadnieniem wymagającym usystematyzowania wobec różnorodnej praktyki.

- Uważam również, że matka, wchodząc z małym dzieckiem na salę widzeń, powinna mieć możliwość zabrania ze sobą mleka w butelce bądź słoiczka z jedzeniem dla dziecka. Małe dzieci mają różne obostrzenia czy ograniczenia pokarmowe i inne rozwiązanie nigdy nie uwzględni potrzeb żywieniowych wszystkich dzieci - napisała Hanna Machińska.

Z tych wszystkich powodów zwróciła się do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej o wydanie wytycznych, które w skali kraju ujednolicą postępowanie w tych sprawach.

IX.517.2564.2017

OPIS STATYSTYCZNY (dla wyszukiwarki http://www.sprawy-generalne.brpo.gov.pl/)

IX.517.2564.2017 z 13 września 2018 r. – wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie realizacji widzeń matek z małymi dziećmi w zakładach karnych.

W ostatnim czasie do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęły wnioski od matek wychowujących małe dzieci do lat trzech, które przybywają wraz z nimi do jednostek penitencjarnych, w celu realizacji widzenia z osobami pozbawionymi wolności.

Skarżące zwracają uwagę na utrudnienia, jakie napotykają ubiegając się o widzenie i w czasie jego realizacji. Do najważniejszych z nich należą: brak właściwych warunków do sprawowania opieki nad dziećmi – w szczególności brak wyodrębnionego w poczekalniach miejsca do karmienia i przewijania dziecka oraz stanowiska do podgrzewania posiłków lub napojów – oraz niemożność wnoszenia na salę widzeń produktów żywnościowych dla dzieci (mleka, wody w butelce), jak również artykułów higienicznych, takich jak jednorazowe pieluchy.

Zdaniem Rzecznika sale widzeń bądź przylegające do nich toalety powinny zostać wyposażone w przewijaki, zgodnie ze standardami przyjętymi w cywilizowanych społeczeństwach i wprowadzanymi w miejscach użyteczności publicznej. Zagadnieniem wymagającym usystematyzowania wobec różnorodnej praktyki jednostek penitencjarnych jest także umożliwienie matce wzięcia ze sobą pieluchy na zmianę, bądź zaopatrzenie ją w pieluchy jakimi dysponuje zakład karny, w sytuacji gdy względy bezpieczeństwa determinują takie postępowanie.

Rzecznik wskazał ponadto, że matka wchodząc z małym dzieckiem na salę widzeń powinna mieć możliwość zabrania ze sobą mleka w butelce bądź słoiczka z jedzeniem dla dziecka. Małe dzieci mają różne obostrzenia czy ograniczenia pokarmowe i inne rozwiązanie nigdy nie uwzględni potrzeb żywieniowych wszystkich dzieci.

Mając na względzie powyższe oraz uwzględniając fakt, że matki z małymi dziećmi są objęte konstytucyjną zasadą szczególnej pomocy ze strony władz publicznych, Rzecznik zwrócił się z prośbą do Dyrektora Generalnego SW o wydanie wytycznych, które ujednolicą w skali kraju postępowanie wobec tej kategorii osób. Poprosił także o poinformowanie o stanowisku zajętym w przedmiotowej sprawie.

Służby Mundurowe Budżet Państwa Rodzice i Dzieci