Kompetencyjna rewolucja z AI

Sektor technologiczny (ICT), przemysł oraz finanse i ubezpieczenia – to trzy branże, w których pracownicy najczęściej mają dziś kontakt z rozwiązaniami opartymi na sztucznej inteligencji, robotyzacji i automatyzacji. Według niedawnego badania agencji zatrudnienia Randstad, o ile ogółem 30 proc. pracujących Polaków spotyka się w miejscu pracy z AI i automatyzacją, o tyle w ICT ten odsetek jest już dwukrotnie większy, w przemyśle zaś oraz w finansach przekracza dwie piąte.

To dane dla całych branż, gdzie w niektórych specjalizacjach zawodowa współpraca z rozwiązaniami sztucznej inteligencji, w tym z ChatGPT, jest znacznie bardziej powszechna. Lipcowy sondaż portalu rekrutacyjnego No Fluff Jobs, który objął 600 pracowników spółek i działów IT w Polsce, dowodzi, że narzędzia AI wykorzystuje w swej pracy aż 94 proc. specjalistów i specjalistek IT o różnych poziomach doświadczenia.

Paulina Król, dyrektor operacyjna i ds. HR No Fluff Jobs przypomina dane z GitHuba, według których przy użyciu co-pilota programiści mogą pisać kod o połowę szybciej niż wcześniej. Przy czym chodzi nie tylko o samo programowanie, bo HR, marketing czy sprzedaż też mają wiele powtarzalnych zadań, które wkrótce będzie można zautomatyzować lub usprawnić– zaznacza Król.

Użyteczne wsparcie

Badani przez Randstad pracownicy, których firmy korzystają z rozwiązań AI, najczęściej (prawie 40 proc.) wskazują takie narzędzia jak aplikacje generujące treści i grafiki, a także czatboty i automatyczne systemy obsługi klienta. Ponad jedna trzecia wykorzystuje też translatory z języków obcych.

Mateusz Żydek, rzecznik Randstad zwraca uwagę na pozytywne nastawienie do rozwiązań sztucznej inteligencji, automatyzacji i robotyzacji; 55 proc. pracowników uważa je za użyteczne wsparcie a co dziesiąty deklaruje, że AI wyręczyło go w niektórych działaniach, których nie muszą już wykonywać. Co więcej, tylko co piąty z ankietowanych pracowników obawia się, że nowe technologie z AI pozbawią ich w przyszłości pracy albo utrudnią jej znalezienie.

Ponaddwukrotnie większa grupa, prawie co drugi, nie ma takich obaw, choć spora część (30 proc.) badanych nie ma jeszcze zdania w tej kwestii. Tym bardziej że temat wpływu AI na rynek pracy dopiero od niedawna przeszedł ze sfery przyszłościowych do bardziej realnych i bliskich prognoz, co wpływa też na podejście firm. Aż 82 proc. ankietowanych w tym roku przez Microsoft liderów biznesu uważa, że pracownicy będą potrzebowali nowych umiejętności, by dobrze przygotować się na rozwój AI.

Mniejszą świadomość tych potrzeb widać na razie w Polsce. Tymczasem według badania firmy rekrutacyjnej Cpl Poland oraz portali Just Join IT i Rocketjobs.pl, które latem tego roku objęło ponad 100 firm (i ponad 600 pracowników biurowych), prawie 37 proc. pracodawców korzysta już ze wsparcia rozwiązań AI. Ponad dziewięć na dziesięć firm przewiduje zaś, że sztuczna inteligencja doprowadzi do zmian w zawodach, w tym do stworzenia nowych rodzajów pracy i nowych stanowisk.

Jak wygrać z botem

Do tej zmiany niezbędne będą określone kompetencje. Listę tych potrzebnych we współpracy z AI otwiera krytyczne myślenie połączone z analityczną oceną sytuacji i umiejętnością rozwiązywania złożonych problemów, a kolejne miejsca zajmują: elastyczność, inteligencja emocjonalna i kreatywne podejście w ocenie sytuacji. Krytyczne myślenie będzie też kluczowe, by pracownicy biurowi (określaniu z angielskiego jako pracownicy wiedzy) mogli skutecznie konkurować ze sztuczną inteligencją – nie dając się wyprzeć przez inteligentne boty. Według badania Cpl Poland, Just Join IT i Rocketjobs.pl, poza krytycznym myśleniem będzie się liczyć empatia, kreatywność, a także elastyczność, czyli umiejętność szybkiej adaptacji do zmieniających się warunków, a także gotowość do ciągłego podwyższania kompetencji i zdobywania nowych umiejętności (upskillingu i reskillingu).

Tym bardziej że AI na stałe przejmie część zadań; zdaniem większości badanych pracodawców AI wygra z ludźmi przede wszystkim w analizie danych (w tym zwłaszcza dużych zbiorów, czyli big data), w pisaniu tekstów, w tłumaczeniach, w procesowaniu danych w systemach i w tworzeniu grafik. Ponad połowa firm przewiduje też przewagę sztucznej inteligencji w obsłudze zapytań klientów, ponad czterech zaś na dziesięciu – w programowaniu.

Czas na reedukację

Jak podkreślają ekonomiści i eksperci rynku pracy, niezbędne będzie wsparcie rządów i pracodawców, by przygotować obecnych i przyszłych pracowników do ery nowych technologii. Tymczasem tylko 27 proc. uczestników sondażu Randstad, twierdzi, że są przygotowani do pracy z rozwiązaniami bazującymi na AI – nierzadko dzięki własnej inicjatywie w zdobywaniu wiedzy (37 proc.). Jedynie co trzeci pracownik dostaje od pracodawcy wsparcie w przygotowaniu do pracy z robotami i AI.

Na brak planów na przekwalifikowanie i reedukację kadr zwraca też uwagę raport Cpl Poland i Just Join IT. – Kluczem do sukcesu zarówno dla pracodawców jak i pracowników będzie umiejętność adaptacji i ciągłego rozwoju umiejętności, aby sprostać wyzwaniom i korzystać z możliwości rozwijającej się technologii – podkreśla Katarzyna Piotrowska, szefowa Cpl Poland.