Wspólna obrona Europy albo podbój przez Moskwę

Radosław Sikorski zrobił życiowy błąd, rezygnując ze stanowiska komisarza UE ds. obronności? Znany z daleko idących ambicji szef polskiej dyplomacji w ubiegłym roku nie zdecydował się na karierę w Brukseli, licząc, że wejdzie do wyścigu o Pałac Prezydencki. Europejska obronność, resort, jaki wtedy rozważano dla Polski, przypadł w końcu byłemu premierowi małej Litwy Andriusowi Kubiliusowi, bo z tym stanowiskiem wiązały się bardzo ograniczone kompetencje. 

Wszystko zmieniła rewolucja geopolityczna, jaką spowodował powrót do Białego Domu Donalda Trumpa. Europejczycy nagle stanęli wobec przerażającej wizji, że nie tylko Ameryka wycofa się ze wspierania Ukrainy, ale i obrony europejskich aliantów. Amerykańskie media uważają, że Trump jest u progu decyzji o wycofaniu nie tylko 20 tys. amerykańskich żołnierzy rozlokowanych wzdłuż wschodniej flanki NATO, ale także kolejnych 40 tys., którzy służą w ramach bardzo kosztownego systemu rotacji.

Wówczas zostałaby utrzymana tylko szczątkowa siła 40 tys. amerykańskich żołnierzy. Europejczycy pozostaliby wobec zbrojącej się po zęby Rosji sami. Albo prawie sami. Ich sytuacja byłaby jeszcze gorsza, jeśli Kijów przystałby na rozejm (de facto kapitulację) na warunkach forsowanych przez Trumpa. Wtedy milionowa ukraińska armia de facto przestałaby bronić Unii. 

Putin może już wykorzystać ćwiczenia Zapad na Białorusi latem tego roku, aby zaatakować NATO

Kubilius nagle znalazł się w centrum starań o uratowanie Wspólnoty przed katastrofą. 19 marca jego służby przedstawią białą księgę w sprawie europejskiej obronności: zestaw działań, które kraje UE, ale także Wielka Brytania, Norwegia, Turcja, a nawet Kanada powinny wspólnie pilnie podjąć, by uniknąć katastrofy. 

6 marca w Brukseli przywódcy UE zrobili pierwszy krok. Komisja Europejska sięgnęła do art. 122 Traktatu UE, który przewiduje ułatwienia w finansowaniu wspólnych działań w sytuacjach nadzwyczajnych. Zapowiedziała, że w nadchodzących pięciu latach zaciągnie 150 mld euro kredytów na wydatki na obronę. Każdy z krajów będzie mógł wystąpić o te środki wypłacane na nieco lepszych warunkach, niż oferują rynki finansowe. Ursula von der Leyen zapowiedziała także, że na cztery lata zostaną poluzowane reguły paktu o stabilności i rozwoju tak, aby wydatki na obronę powyżej 2 proc. PKB (ale maksymalnie do 3,5 proc. PKB) nie były uwzględniane w rachunkach deficytu budżetowego. Pozostaje pytanie, na ile stolice krajów UE to wykorzystają.

Czytaj więcej

Komentarze

Jędrzej Bielecki: Bomba atomowa. Skoro Niemcy, to i Polska

Donald Tusk otworzył w piątek debatę nad tym, czy wobec zbliżenia Ameryki z Rosją nasz kraj powinien mieć broń jądrową. To jest jednak także pochodna dyskusji, jaka się rozpoczęła nad Renem.

Trzeba w każdym razie znacznie więcej i znacznie szybciej, aby Europa obroniła Ukrainę i samą siebie przed coraz bardziej realną rosyjską groźbą. Zdaniem brytyjskiego, polskiego, duńskiego czy francuskiego wywiadu Rosja będzie gotowa do uderzenia w europejskie kraje NATO w ciągu trzech–dziesięciu lat. Może to się jednak stać znacznie szybciej, jeśli Kreml dojdzie do wniosku, że Ameryka Trumpa nie przyjdzie z odsieczą Europejczykom. W tym kontekście zachodni wywiad pilnie przygląda się przygotowaniom do ćwiczeń Zapad na Białorusi tego lata. Będą w nich uczestniczyły poważne siły rosyjskie. 

Dziś poprzez głównodowodzącego wojskami NATO Amerykanie ściśle kontrolują europejskich aliantów

Brukselski Instytut Bruegla uważa, że wolna Europa musi natychmiast zwiększyć roczne wydatki na obronę przynajmniej o 250 mld euro rocznie (dziś wynoszą 340 mld euro rocznie), tak aby doszły do 3,5 proc. PKB. Powinna też zostać postawiona na nogi dodatkowa siła 300 tys. żołnierzy. Mieliby oni zastąpić 100 tys. Amerykanów dziś stacjonujących na naszym kontynencie oraz kolejnych 200 tys., którzy wedle planów natowskich mają w razie rosyjskiego ataku zostać błyskawicznie przerzuceni przez Atlantyk.

Tyle, że nawet równie gigantyczny wysiłek nie byłby wystarczający, jeśli każdy z krajów europejskich zbroiłby się na własną rękę, jak to jest obecnie. Duża część inwestycji poszłaby na marne z powodu dublowania się działań krajów europejskich. Stąd Kubilius, a potem unijni przywódcy stają przed decyzją o tym, czy przekroczyć rubikon i pójść w kierunku budowy wspólnej polityki obronnej. Tego, co przed laty Jarosław Kaczyński nazywał „europejską armią”. 

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Jędrzej Bielecki: Parasol atomowy Francuzów? Zaraz możemy nie mieć nic lepszego

Francuzi nie odejdą od zasady, że w ostatecznym rozrachunku to w Pałacu Elizejskim będzie zapadać decyzja o użyciu sił jądrowych. Za chwilę Donald Trump może jednak spowodować, że to i tak będzie najlepsze wyjście dla Polski.

Eksperci brukselskiego instytutu Eurodefense uważają, że należy zacząć od budowy europejskiego systemu dowodzenia. Dziś w NATO w pełni kontrolują go Amerykanie poprzez głównodowodzącego siłami sojuszu w Europie, amerykańskiego generała Christophera Cavoliego. Dalej: Unia powinna otrzymać kompetencje do samodzielnego prowadzenia wojny. Dziś może się ona zajmować tylko ustalonymi w 1992 roku tzw. zadaniami z Petersbergu, czyli zasadniczo misjami humanitarnymi czy pokojowymi. Tu staje jednak na porządku dziennym kwestia instytucjonalna: aby ominąć opór prorosyjskich Węgier i Słowacji, a jednocześnie włączyć do współpracy Wielką Brytanię czy Norwegię, należy opracować zupełnie nowe, pozaunijne struktury działania. Inny problem dotyczy rozszerzenie mandatu Europejskiego Banku Inwestycyjnego o finansowanie inwestycji w zbrojenia.