„Fortepian Paderewskiego” za 300 tysięcy złotych to falsyfikat? Coraz więcej dowodów

Wirtualna Polska pod koniec września ustaliła, że kosztujący 300 tysięcy złotych „Fortepian Paderewskiego”, który sprowadzony został ze Szwajcarii przez Jana Żaryna do Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej, może być falsyfikatem. Urzędnicy mieli nie sprawdzić, co kupują, a instrument – jak podaje WP - jest wart najwyżej kilkanaście tysięcy. „Ignacy Jan Paderewski przy tym fortepianie nawet nie stał, o graniu nie wspominając” – zaznaczał portal.

Mimo wielu przytoczonych dowodów były senator PiS Jan Żaryn – odpowiedzialny za sprowadzenie instrumentu do Polski – podkreślał, że „nikt nie jest w stanie podważyć dowodów przedstawionych przez właściciela fortepianu”. Teraz wyszły na jaw kolejne fakty. Przeczą one między innymi słowom Żaryna, który twierdził, że instrument natychmiast zniknąłby z rynku, gdyby nie kupił go IDMN.

Czytaj więcej

Polityka

„Fortepian Paderewskiego” kupiony za 300 tysięcy złotych. Eksperci: to falsyfikat

„Fortepian Paderewskiego” miał być perłą w koronie Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej. Za 300...

Nowe fakty w sprawie „Fortepianu Paderewskiego”. Jest więcej dowodów na to, że to falsyfikat

Wirtualna Polska z pytaniami dotyczącymi sprawy zwróciła się między innymi do Ministerstwa Spraw Zagranicznych – dużą rolę w transakcji odegrali bowiem urzędnicy ambasady RP w Bernie. Jan Żaryn wskazywał także, że informacje o pamiątkach po Paderewskim – w tym między innymi fortepianie – dostał od ambasadorki Iwony Kozłowskiej. Co więcej, sprawdzenia instrumentu dokonywać mieli osobiście urzędnicy ambasady, bądź ludzie działający na ich zlecenie. 

W odpowiedzi na pytania Wirtualnej Polski resort podkreślił, że na fortepianie, który miał trafić do właściciela galerii sztuki Alfreda Gattlena, grała aż do swojej śmierci jego żona. Miała ona otrzymać instrument w 1954 roku od przedsiębiorcy Georges'a Filipinettiego w ramach rozliczeń za zorganizowanie aukcji pamiątek po Paderewskim. Po śmierci Alfreda Gattlena fortepian przejął jego syn, Jean-Claude Gattlen, od którego instrument kupił kierowany przez Jana Żaryna Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej. Zanim jednak doszło do transakcji, Jean-Claude przekazał instrument na przechowanie do magazynu stroiciela fortepianów w miejscowości Palezieux, gdzie stał on od 2019 roku.

„Fortepianu Paderewskiego” nikt nie chciał kupić przez pięć lat, bo „nikt nie wierzył”. Żaryn: Czekamy na szczegółowe analizy 

- Rzeczywiście, ten fortepian był u mnie przez pięć lat, od roku 2019 do 2023. Zostałem poinformowany (przez Jeana Gattlena - red.), że należał on do Ignacego Paderewskiego. Pod fortepianem znajdowały się dwa grawery z jego nazwiskiem i rokiem sprzedaży na aukcji - mówił Wirtualnej Polsce Alexandre Ramel. - Próbowałem sprzedać ten fortepian przez pięć lat, ale bez powodzenia. Nikt nie wierzył w tę historię (o tym, że fortepian należał do Paderewskiego - red.) i nikt nie przyszedł go zobaczyć - podkreślał. 

Mężczyzna mówił także o widniejącej na instrumencie plakietce o treści "A. Burger”. - Jeśli chodzi o tabliczkę A. Burger, był to sklep muzyczny w Lozannie, który sprzedawał fortepiany, radia, gramofony, płyty winylowe i nuty. Sklep ten naklejał tę naklejkę na fortepiany (nowe lub używane), które sprzedawał. Często wewnątrz fortepianu dodawano numer sprzedaży. Choćby właśnie dziś nastroiłem fortepian z 1960 roku, który ma taką tabliczkę - stwierdził Alexandre Ramel, który potwierdził także wcześniejsze ustalenia ekspertów, mówiące o tym, że komuś zależało, by utrudnić identyfikację fortepianu, gdyż – jak czytamy – „numer seryjny został usunięty wszędzie tam, gdzie powinienem był go znaleźć”.

Ze względu na to, że przez kilka lat Alexandrowi Ramelowi nie udało się sprzedać fortepianu, poprosił Gattlena o jego zabranie. Później instrument został sprzedany bez jego udziału.

Według Iwony Kozłowskiej, byłej ambasadorki w Szwajcarii, pochodzenie instrumentu miał potwierdzać fragment listu, który znajdował się wśród rzeczy kupionych przez Jana Żaryna w 2022 roku. Jak czytamy, był on „adresowany do I.J. Paderewskiego przez manufakturę pianin L. Bösendörfer w Wiedniu". W liście znajduje się odręczny dopisek w języku niemieckim. Podpis, który można na nim zobaczyć, należeć miał do Ludwiga Bösendorfera. To ustalenie ma być bardzo istotne – zawęża bowiem datę powstania listu do 1913 roku. Listu nie można wiązać więc z „fortepianem Paderewskiego", gdyż ten został wyprodukowany 14 lat później, czyli w roku 1927. Jan Żaryn początkowo ogłaszał, że pochodzi z okresu 1850-1860 – zauważa Wirtualna Polska. 

W obliczu nowych doniesień Jan Żaryn stwierdził, że czeka na szczegółowe analizy zamówione przez kierownictwo Instytutu Myśli Politycznej, spadkobiercy kierowanej przez niego instytucji. Wcześniej – zapytany jak można było nie skontaktować się w tej sprawie z prawdziwymi ekspertami – twierdził, że próbował, ale mu odmówiono. 

Czytaj więcej

Kultura

Paderewski – charyzma i talent

O Ignacym Janie Paderewskim opowiada Wiesław Dąbrowski, prezes Fundacji „Ave Arte” i twórca filmó...