Już trzy tygodnie minęły od momentu przedstawienia przez Komisję Europejską szóstego pakietu sankcji przeciw Rosji, którego kluczowym elementem jest faktyczne embargo na ropę z Rosji. Bruksela zaproponowała, żeby w ciągu sześciu miesięcy państwa Unii Europejskiej zrezygnowały z zakupu surowca, a do końca roku również z rosyjskich produktów rafineryjnych. Tym najbardziej sceptycznym (Węgry, Słowacja, Czechy) zaproponowała dodatkowy rok.
Potem w toku negocjacji gotowa była nawet przedłużyć okres przejściowy dla Węgier do 2025 r. i obiecuje im pieniądze na infrastrukturę, która pozwoli na uniezależnienie się od ropy z Rosji.
Ciągle za mało – Węgry nie znoszą swojego weta. A we wtorek Viktor Orbán wysłał list do Charles’a Michela, przewodniczącego Rady Europejskiej, w którym zaapelował, żeby temat embarga nie znalazł się na agendzie najbliższego szczytu UE 30–31 maja.
Czytaj więcej
Premier Węgier Viktor Orbán poinformował w mediach społecznościowych o wprowadzeniu na terytorium kraju stanu wyjątkowego.
Oficjalnie sprzeciw Węgier wobec embarga ma podłoże czysto techniczno-ekonomiczne. Jako państwu bez dostępu do morza, połączonemu ropociągiem z Rosją, będzie mu trudniej przestawić się na surowiec z innych kierunków. Ten sam argument podnosiły zresztą Czechy i Słowacja. Ale eksperci wątpią, czy faktycznie zmiana ropy w węgierskiej rafinerii wymaga aż tak wielkich pieniędzy i aż tak długiego czasu. I podejrzewają, że to gra o wielkie pieniądze.
– Węgry chcą więcej pieniędzy na transformację energetyczną. I chcą odblokowania pieniędzy z Funduszu Odbudowy po pandemii – mówi „Rzeczpospolitej” Milan Nic, ekspert think tanku DGAP w Berlinie. Węgry, podobnie jak Polska, od miesięcy mają blokowane pieniądze z Funduszu Odbudowy. Tyle że inaczej niż Polska, która dokonała koncesji i której Krajowy Plan Odbudowy będzie prawdopodobnie zaakceptowany za tydzień, Budapeszt praktycznie żadnych negocjacji nie prowadzi. Zamiast wykonać postulaty Komisji Europejskiej, przede wszystkim dotyczące walki z korupcją i przejrzystości unijnych wydatków, zdecydował się na szantaż, którego zakładnikiem stała się Ukraina.
W tej grze Budapeszt ryzykuje przyjaźń z Polską. Od dyplomatów w Brukseli już słyszymy, że ze strony Polaków na zamkniętych posiedzeniach nie słychać już zwyczajowego wsparcia dla wszystkich węgierskich postulatów. – Wieje chłodem – mówi nieoficjalnie wysoki rangą dyplomata jednego z państw UE. Ale to nie przekłada się na osłabienie pozycji Węgier. Orbánowi izolacja w UE, już teraz bez sojuszu z Polską, nie przeszkadza dopóty, dopóki Polska nie dołączy do jego krytyków.
Ze strony Polski Orbán niewiele ryzykuje, co zresztą pokazało ostatnie posiedzenie ministrów UE ds. europejskich, gdzie dyskutowano o Węgrzech w kontekście art. 7, czyli możliwości pozbawienia prawa głosu za łamanie praworządności. Węgry krytykowały już nawet państwa bałtyckie, ale nie Polska.
– Orbán wie, że Polska nigdy przeciw niemu nie zagłosuje. W sprawie art. 7 nawzajem się wspierają – mówi Daniel Hegedus, ekspert German Marshall Fund. – Na jednej szali są dobre relacje z Polską. Na drugiej te z Rosją. Nieustające wsparcie dla Putina jest zakorzenione w ostatnich wygranych wyborach – uważa.
Według Hegedusa Orbán na początku liczył na normalizację relacji UE–Rosja i wdzięczność, wyrażoną ekonomicznie, Moskwy dla Budapesztu w przyszłości. Teraz prawdopodobnie już wie, że powrót do normalności nie jest możliwy. Ale nie może tak od razu przejść na pozycje antyrosyjskie. – Po pierwsze, dlatego że społeczeństwo jest prorosyjskie. Po drugie, on się nigdy nie wycofuje. Na tym zbudowana jest jego wiarygodność – mówi ekspert GMF.
