Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej stanął na legnickim placu Słowiańskim (wówczas - placu Stalina) 11 lutego 1951 roku. Przed wojną stał tam pomnik króla pruskiego Fryderyka II.
Monument przedstawia „żołnierza radzieckiego ściskającego dłoń żołnierza polskiego, przekazując mu niepodległość państwa polskiego. Żołnierz polski, który od Lenino do Berlina walczył ramię przy ramieniu z żołnierzem radzieckim, składa mu wdzięczność i wyrazy przyjaźni” – tak opisał dzieło jego autor, Józef Gazy. Żołnierzom towarzyszy mała dziewczynka. „Dziecko, które żołnierz polski trzyma na swym ramieniu i które wsparło swoją rączkę o pewne ramię żołnierza radzieckiego, jest symbolem młodego pokolenia, które zostało uratowane od zagłady” – wyjaśniał artysta.
Rzeźbę odlano ze złomu pochodzącego z dwóch pomników: Fryderyka II i Wilhelma I.
Pomnik Wdzięczności był dla wielu legniczan symbolem zniewolenia kraju i miasta. Sugestie usunięcia pomnika pojawiły się już w 1956 roku, ale przybrały na sile po 1993 roku, kiedy Legnicę wreszcie opuścili Rosjanie z Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej.
W 2009 rada miejska podjęła decyzję i przeniesieniu pomnika na cmentarz, ale okazało się, że niezbędne są konsultacje z ambasadą Rosji. Przy tej okazji przeprowadzono badania opinii publicznej, które pokazały, że zdecydowana większość mieszkańców opowiada się się za pozostawieniem pomnika, jako symbolu historii.
- Teraz monument jest demontowany na mocy tzw. ustawy dekomunizacyjnej - powiedział mediom rzecznik legnickiego magistratu Arkadiusz Rodak.
Rzecznik dodał, że spiżowe postacie oraz tablice ze zdemontowanego pomnika trafią do magazynów Legnickiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej, a później do lapidarium, które powstanie w Muzeum Miedzi w Legnicy.
Gruz z cokołu pomnika zostanie zmielony w Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych.
