Edward Popielski mocno się zestarzał we „Władcy liczb". Czy to znak, że czas na zmianę warty wśród pańskich bohaterów?

Nic nie zabrania, żeby w jednej powieści bohater miał lat 70, a w kolejnej 40. Już stosowałem takie skoki chronologiczne. Natomiast rzeczywiście powoli będę się żegnał z Popielskim. We wrześniu 2015 r. pojawi się ostatnia powieść z nim, a potem nastąpi powrót Eberharda Mocka.

W poprzedniej powieści, „W otchłani mroku", inspirował się pan filozofią. Krążyła nawet informacja, że przez rok chodził pan na zajęcia do profesora Gadacza. Teraz podobno pół roku słuchał pan uniwersyteckich wykładów z matematyki.

Mam swoje poglądy, jak każdy. Jednak gdybym się do nich przyznał, straciłbym sympatię części czytelników

Rzeczywiście, chodziłem niegdyś na podyplomowe zajęcia do profesora Gadacza. Jednak nie dlatego, że chciałem się przygotować do książki. Wynikało to z moich zainteresowań. To nie jest tak, że wcześniej sobie planuję, że chcę napisać powieść filozoficzną, więc będę studiował tę dziedzinę. Z kolei pomysł na matematyczne wątki we „Władcy liczb" zrodził się, gdy uczęszczałem na zajęcia do Instytutu Matematycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Proszę sobie wyobrazić, 150 studentów, a pomiędzy nimi ja, starszy pan. Siedziałem, pilnie notowałem i uczestniczyłem w konwersatoriach. Ale powtarzam, robiłem to, żeby jakoś pogłębić swoją formację umysłową. W takich warunkach pojawił się pomysł na książkę, w której matematyka będzie uwikłana w aspekty numerologiczne czy nawet demonologiczne.

„Władca liczb" zaczyna się od tego, że w 1956 r. we Wrocławiu przypadkowe samobójstwa układają się w dziwny matematyczny wzór.

Nie jest to żadna wysublimowana koncepcja. To prosta historia, która wyszła spod ręki matematyka amatora, czyli mojej. Intryga polega na tym, że są miejsca we Wrocławiu, które mają charakterystyczne współrzędne geograficzne. Jeżeli te współrzędne obok siebie zestawimy, tworzą one przemienny ciąg. Więcej nie zdradzę.

Kiedyś stwierdził pan nawet, że gdyby nie był filologiem klasycznym i pisarzem, to najchętniej zostałby nauczycielem matematyki. To ciekawe, bo czarny charakter we „Władcy liczb" zachowuje się właśnie jak psychopatyczny belfer od matematyki.

Tak, on próbuje przemocą odcisnąć piętno na świecie i ludziach. Ale też nie przesadzajmy z tą matematyką. W mojej powieści występuje ona w wersji lekkostrawnej. Tym samym pragnę uspokoić wszystkich moich czytelników, którzy na sam dźwięk słowa „matematyka" dostają gęsiej skórki.

Niektórzy krytycy zarzucali panu, że zrobił pan z Popielskiego rusofoba i żołnierza wyklętego. Już tylko krok, by stał się pan „prawicowym pisarzem".

Gdy pisarz wyda książkę, jakiegokolwiek byłaby gatunku, to staje się ona bezbronna. Trafia do czytelników i recenzentów. Jednocześnie zaczyna nabierać własnych znaczeń i rozpoczyna odrębne życie. Czasem ludzie dostrzegają w moich książkach coś, czego tam po prostu nie ma. Niektórzy krytycy doszukiwali się w nich wątków mizoginicznych lub homofobicznych. Z różnych armat do mnie strzelano, zwłaszcza „Krytyka Polityczna" używała argumentów o mizoginizmie. Co na to poradzę? Książka żyje własnym życiem. Nie mam na to wpływu. Com napisał, tom napisał.

Mówi pan, że jest z natury człowiekiem ostrożnym. Jaką największą nieostrożność może popełnić autor kryminałów?

Mógłby zaangażować się w polityczne debaty. Staram się skrzętnie ukrywać poglądy polityczne z prostego powodu. Jestem autorem literatury popularnej. Żyję z pisania, a moje książki kupują różni ludzie. Jeśli przyjmiemy, że Polska jest pęknięta na pół, to mam czytelników po obydwu stronach linii demarkacyjnej. Mam swoje poglądy, jak każdy. Jednak gdybym się do nich przyznał, straciłbym sympatię części czytelników. Autor kryminałów, podobnie jak aktor, dostarcza ludziom rozrywki i powinien dbać o to, żeby się nie zdradzać z poglądami przed swoją publiką.

To bardzo sensowne, ale w Polsce taka opinia to jednak rzadkość.

Niektórzy autorzy nie muszą o to dbać, ich powieści zdecydowanie mówią o zaangażowaniu politycznym. Wtedy czyta ich jedna albo druga strona. Ja jestem człowiekiem, który chce się podobać wszystkim, choć zdaję sobie sprawę, że to niemożliwe.

To duża pokusa, by stać się tzw. medialnym autorytetem?

Artysta, wypowiadając się na tematy filozoficzne, egzystencjalne, polityczne, może wcale nie mieć o tym pojęcia. Gdy usłyszą to jego odbiorcy, mogą pomyśleć: o czym on mówi? Co on wie? W ten sposób łatwo o autokompromitację. Takie uczucie mnie prześladowało, gdy usłyszałem pewnego dobrego aktora, który krytykował polską rzeczywistość polityczną. Za głowę się chwytałem. To było żenująco amatorskie, nacechowane ogromnymi emocjami i najzwyczajniej w świecie głupie.

Wychodzi na to, że uważnie śledzi pan życie publiczne.

Nie angażuję się aż tak namiętnie, żeby z rana wstawać i włączać serwis informacyjny. Szkoda mi czasu. Ale na przykład bardzo pilnie śledzę kryzys ukraiński. Mam z naszymi wschodnimi sąsiadami bardzo dobre kontakty. Kiedy bywałem we Lwowie, spotykałem się z przejawami sympatii i życzliwości. Nie tylko jako pisarz, ale również jako Polak. To było niezwykle wzruszające, gdy na targach książki na Ukrainie co drugi czytelnik przyznawał się do polskich korzeni. Dlatego tak przeżywam tę sytuację.

Jest pan specjalistą od fikcji, choć mówi się, że dzisiaj nadeszła epoka reportażu i nic już nie trzeba wymyślać.

Do niedawna uważałem, że rzeczywistość jest nudna i nieciekawa. Twierdziłem, że ciekawe jest tylko to, co wymyślone. Ludzie często mi mówili: „Proszę pana, gdybym ja panu opowiedział o moim życiu, to pan by dopiero napisał z tego książkę... ". Kiedyś w końcu poprosiłem starszą panią o taką opowieść. Okazało się, że nie było w niej nic, co mogłoby zaciekawić czytelnika. Ale nie uważam już, że tylko fikcja jest interesująca. Zmieniłem zdanie pod wpływem pracy ze znajomym medykiem sądowym Jerzym Kaweckim. Książka ukaże się w styczniu pod tytułem „Umarli mają głos". To będzie 12 historii, z którymi mój współautor zetknął się na stole sekcyjnym, a jego ekspertyzy były kluczowe dla śledztw. Przetworzyłem te historie i stworzyłem z nich opowiadania.

Spytany kiedyś o to, czym dla pana jest szczęście, odpowiedział pan, że świętym spokojem.

To skrót myślowy. Dla mnie święty spokój to zgoda na rzeczywistość. Przystosowanie się do niej. Jeżeli uznaję, że rzeczywistość płynie dobrym nurtem, a tak uważam, to chciałbym, żeby moje życie było dopływem tej rzeki. Nie szarpię się z rzeczywistością. Jestem spokojnym człowiekiem, który rzadko reaguje impulsywnie.

To świat nie jest kłębowiskiem żmij i nie zmierza ku zagładzie? Po autorze czarnych kryminałów spodziewałbym się większego pesymizmu.

Nie dorabiam do pisania kryminałów wyższych celów. Są filozofowie, którzy twierdzą, że kryminał prowadzi do pocieszenia człowieka. Na początku historii mamy chaos i zbrodnię, a na końcu świat jednak wraca w swoje koleiny, bo zło zostaje ukarane. Nie wiem, czy tak jest, ale jeśli ci filozofowie mają rację, bardzo bym się cieszył.

Która cecha Popielskiego jest panu najbliższa?

Racjonalizm. Moje książki podkreślają wielką wartość racjonalnego namysłu nad światem.

Jedna z bohaterek mówi o Popielskim: „To jeden z nielicznych dżentelmenów o przedwojennych manierach. Zdystansowany i wstrzemięźliwy. Typ angielski. Nie ma już takich dzisiaj na świecie!". Taki jest pański ideał?

To wzór dżentelmena, do którego powinien dążyć każdy mężczyzna. Wstrzemięźliwy, kurtuazyjny wobec kobiet, o nienagannych manierach. Nieużywający grubych słów, chyba że w męskim gronie. Nie mówię, że taki jestem, ale na pewno chciałbym być.

Pana bohaterowie lubią korzystać z życia. Dobry alkohol, jedzenie, kobiety, elegancja. Czy taki „rys sybarytyzmu", jak sam pan kiedyś to określił, cechuje również pana?

Rzeczywiście jestem smakoszem i przywiązuję wagę do ubioru. Jednak nie cenię tylko wykwintnych dań, bo smakuje mi też chleb ze smalcem. Dalej już jest mniej podobieństw. Jestem abstynentem. Palenie rzuciłem, a od sześciu lat biegam trzy razy w tygodniu po osiem kilometrów. Lubię żyć zdrowo i jestem wybredny pod każdym względem.

Czyta pan książki kolegów i koleżanek albo ogląda filmy kryminalne?