Granice cielesności

Joanna Mueller jest poetką, redaktorką i krytykiem. Za książkę poetycką „Zagniazdowniki/Gniazdowniki" (2007) otrzymała nominację do Nagrody Literackiej Gdynia, a jej zbiór szkiców „Stratygrafie" (2010) został wyróżniony nagrodą Warszawskiej Premiery Literackiej.

Aktualizacja: 22.04.2016 17:14 Publikacja: 21.04.2016 22:14

Joanna Mueller, „intima thule”, Biuro Literackie, Wrocław 2015

Joanna Mueller, „intima thule”, Biuro Literackie, Wrocław 2015

Foto: Plus Minus

Poetce bliska jest tradycja lingwistyczna. Była sygnatariuszką słynnego Manifestu Neolingwistycznego z 2002 roku. Od tamtego czasu Mueller konsekwentnie rozwija własną wersję lingwizmu, a jej twórczość ogniskuje się wokół kilku tematów: kobiecości, rodzenia i macierzyństwa.

Okładka książki została opatrzona piękną grafiką. Rysunek przedstawia domek dla lalek z fantastycznymi pomieszczeniami. W jednym z nich widać tajemniczy nocny krajobraz, w innym – miniaturową wersję całego budynku. I taka jest też struktura tomu. Każdy wiersz został przypisany do jednej z siedmiu kategorii, które w spisie treści noszą nazwę mieszkań. Wiersze mieszkają w książce, a bohaterowie – w wierszach. Głównym motywem zbioru jest dzielenie przestrzeni życiowej z bliskimi ludźmi. Bohaterka próbuje pogodzić różne role: matki, partnerki i poetki, która pragnie „odzyskać siebie dla kartki papieru". Dominuje perspektywa ciała. Cielesność zdaje się determinować życie codzienne i organizować strukturę poszczególnych utworów.

Poezja Joanny Mueller jest rozpoznawalna nie tylko ze względu na tematykę, ale także z powodu charakterystycznych zabiegów językowych. Poetka zestawia ze sobą słowa, które mają podobny kształt lub brzmienie, tworzy zaskakujące neologizmy, pozwala się zwodzić językowi i chętnie ulega przejęzyczeniom. W efekcie powstają teksty bardzo muzyczne, pełne rymów wewnętrznych i aliteracji. Mueller czerpie z różnych słowników, a wiersze rozrastają się na kształt wielobarwnych fraktali. W książce pojawiają się przeinaczone przysłowia („spisz się powoli"), wywrócone na lewą stronę cytaty z Pisma Świętego („przemoc niecierpliwa jest, niełaskawa jest"), a także pojęcia z teorii literatury. Niewyczerpanym źródłem pomysłów okazuje się również mowa dziecięca. W wierszu „Litania dosłowna" poetka pisze: „słowo detonujące i denotujące/ słowo pośpieszne po śmieszność/ słowo na tak i na nie tak/ słowo nierychliwy nietakt/ mów się za nami".

„Intima thule" to opowieść gęsta, pełna odniesień intertekstualnych i gier językowych, które nie omijają zresztą samego tytułu. Bo oprócz oczywistego nawiązania do Ultima Thule – mitycznego krańca świata – pobrzmiewa w nim również słowo „matula". Takich składniowych zagadek i znaczeniowych rebusów jest w tej książce mnóstwo, a ich śledzenie to czysta – choć niekoniecznie cielesna – przyjemność.

PLUS MINUS

Prenumerata sobotniego wydania „Rzeczpospolitej":

prenumerata.rp.pl/plusminus

tel. 800 12 01 95

Poetce bliska jest tradycja lingwistyczna. Była sygnatariuszką słynnego Manifestu Neolingwistycznego z 2002 roku. Od tamtego czasu Mueller konsekwentnie rozwija własną wersję lingwizmu, a jej twórczość ogniskuje się wokół kilku tematów: kobiecości, rodzenia i macierzyństwa.

Okładka książki została opatrzona piękną grafiką. Rysunek przedstawia domek dla lalek z fantastycznymi pomieszczeniami. W jednym z nich widać tajemniczy nocny krajobraz, w innym – miniaturową wersję całego budynku. I taka jest też struktura tomu. Każdy wiersz został przypisany do jednej z siedmiu kategorii, które w spisie treści noszą nazwę mieszkań. Wiersze mieszkają w książce, a bohaterowie – w wierszach. Głównym motywem zbioru jest dzielenie przestrzeni życiowej z bliskimi ludźmi. Bohaterka próbuje pogodzić różne role: matki, partnerki i poetki, która pragnie „odzyskać siebie dla kartki papieru". Dominuje perspektywa ciała. Cielesność zdaje się determinować życie codzienne i organizować strukturę poszczególnych utworów.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Plus Minus
Wielki Gościńcu Litewski – zjem cię!
Plus Minus
Aleksander Hall: Ja bym im tę wódkę w Magdalence darował
Plus Minus
Joanna Szczepkowska: Racja stanu dla PiS leży bardziej po stronie rozbicia UE niż po stronie jej jedności
Plus Minus
Przeciw wykastrowanym powieścidłom
Plus Minus
Pegeerowska norma
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił