Już u swego zarania romantyzm był czymś znacznie szerszym niż tylko nurtem literackim. Dla wielu Polaków wiązał się z systemem wartości ideowych, moralnych, filozoficznych, artystycznych, ale również politycznych. W okresie zaborów to właśnie romantyzm tworzył z samych Polaków wspólnotę narodową. Pobudzając wyobraźnie i uczucia patriotyczne, zagrzewał do walki o niepodległość.
Wraz z odzyskaniem niepodległości romantyzm nie utracił swojego szczególnego miejsca w polskiej myśli społeczno-politycznej. Wręcz przeciwnie. Wynikało to z faktu, że w czasie powstawania nowoczesnych partii politycznych (na przełomie XIX i XX wieku) ukształtowały się również podstawy ideowe najważniejszych nurtów politycznych, odgrywających kluczową rolę w II RP.