Prawo drogowe: Jak odliczać punkty karne za szkolenia

Osoba wpisana do ewidencji kierowców naruszających przepisy dotyczące ruchu drogowego może na własny koszt uczestniczyć w szkoleniu, którego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów o ruchu drogowym – wynika z art. 130 ust. 3 prawa o ruchu drogowym (DzU z 2005 r., nr 108, poz. 908 ze zm.; dalej: ustawa).

Według § 8 ust. 4 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (DzU z 2002, nr 236, poz. 1998 ze zm.; dalej: rozporządzenie) kierowcy wpisanemu do ewidencji po przedstawieniu zaświadczenia o odbyciu szkolenia wojewódzki komendant policji zmniejsza o sześć liczbę posiadanych punktów, odejmując je według kolejności wpisów, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6. § 8 ust. 6 stanowi natomiast, że odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego wobec osoby, która przed jego rozpoczęciem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i wpisanych tymczasowo przekroczyła 24.

W praktyce organy odmawiają zmniejszenia liczby punktów po odbyciu szkolenia lub twierdzą, że szkolenie jest bezprzedmiotowe ze względu na przekroczenie 24 punktów karnych.

Odmawiając zmniejszenia liczby punktów po odbyciu szkolenia, organy powołują się na wspomniany § 8 ust. 6 rozporządzenia. Przepis ten został jednak wydany z naruszeniem delegacji ustawowej określonej w art. 130 ust. 4 ustawy. Zgodnie z tym przepisem rozporządzenie miało określać liczbę punktów odejmowanych z tytułu odbytego szkolenia. W tak skonstruowanym upoważnieniu nie mieści się regulacja § 8 ust. 6 rozporządzenia określająca dodatkowe ograniczenia w zakresie odejmowania punktów otrzymanych za naruszenie przepisów dotyczących ruchu drogowego, których liczba zgodnie z upoważnieniem ustawowym została określona w § 8 ust. 4 na „6".

Zgodnie z art. 130 ust. 3 ustawy kierowca wpisany do ewidencji może na własny koszt uczestniczyć w szkoleniu, którego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Nie dotyczy to kierowcy w okresie roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy. Przepis ten ustanowił więc zasadę, zgodnie z którą uczestnictwo w szkoleniu powoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Jedyne ograniczenie wynikające z tego przepisu dotyczy tylko kierowców w okresie roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy. Wyłącznie to ograniczenie może wpływać na odliczanie punktów z uwagi na odbycie szkolenia.

Treść § 8 ust. 6 rozporządzenia bez wątpienia reguluje sferę praw i wolności obywatelskich, a więc materię, która na podstawie art. 31 ust. 3 Konstytucji RP zastrzeżona jest do regulacji wyłącznie w ustawie. Takie właśnie stanowisko wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 3 czerwca 2009 r. (VIII SA/Wa 15/2009).

Przepis § 8 ust. 6 rozporządzenia jest więc niezgodny z art. 130 ust. 4 pkt 4 ustawy przez to, że reguluje materię zastrzeżoną dla ustawy oraz wykracza poza granice upoważnienia ustawowego. Oznacza to, że w rozpoznawanej indywidualnej sprawie przepis ten nie może mieć zastosowania.

Analogiczne stanowisko zajął WSA w Gdańsku (wyrok z 20 maja 2009 r., III SA/Gd 167/09), stwierdzając, że art. 130 ust. 4 ustawy upoważnia właściwego ministra do określenia w drodze rozporządzenia liczby punktów zajmowanych z tytułu odbytego szkolenia, a nie do określenia osób, wobec których odjęcie punktów z tytułu odbytego szkolenia nie byłoby dopuszczalne. Skoro takiego upoważnienia w istocie brak, a § 8 ust. 6 rozporządzenia pozbawia kierowcę, który przekroczył sumę 24 punktów, możliwości zmniejszenia liczby posiadanych punktów w związku z odbytym szkoleniem – to uznać należy, że przepis ten został wydany z przekroczeniem delegacji ustawowej zawartej w art. 130 ust. 4 ustawy, ponadto pozostaje w sprzeczności z przepisami rangi ustawowej, a mianowicie art. 130 ust. 3 ustawy.

Podobne stanowisko zajął WSA w Łodzi w wyroku z 14 marca 2007 r. (II SA/Łd 483/2006), a także WSA w Warszawie w wyroku z 9 sierpnia 2011 r. (KOA/14/Ru/11).

Jak więc widać, ukształtowała się jednolita linia orzecznicza. Bezwzględnie powinny ją uwzględnić organy prowadzące postępowania w sprawach dotyczących określenia ilości punktów karnych, a przede wszystkim przy podejmowaniu czynności związanych z błędnie przyjmowanym przekroczeniem punktów karnych. Przy wydawaniu decyzji organy nie mogą pomijać sądowego orzecznictwa. W przeciwnym razie będą narażać obywateli na dolegliwości związane z wydawaniem sprzecznych z prawem decyzji, a Skarb Państwa na roszczenia odszkodowawcze.

Zobacz serwisy: