Euro zwiększa wiarygodność

Poprawa percepcji gospodarki będącej członkiem strefy euro na skutek wprowadzenia wspólnej waluty powinna także prowadzić do zmniejszenia ryzyka makroekonomicznego. W dłuższym okresie mogą się materializować związane z wymienionymi korzyściami szanse, takie jak: wzrost konkurencji, intensyfikacja wymiany handlowej, wzrost inwestycji czy też ściślejsza integracja rynków finansowych, które w efekcie mogą przekładać się na szybsze tempo wzrostu gospodarczego, wzrost zatrudnienia, dochodów i ogólny wzrost dobrobytu.

[srodtytul]Redukcja ryzyka kursowego i kosztów transakcyjnych[/srodtytul]

Jedną z bezpośrednich korzyści wprowadzenia euro jest redukcja ryzyka kursowego. Wynika ono ze zmienności kursów walutowych, która może utrudniać planowanie aktywności gospodarczej – w tym inwestycji – oraz przynosić podmiotom zaangażowanym w transakcje walutowe straty. Ryzyko kursowe zachodzi w odniesieniu do różnic kursowych między momentem powstania należności lub zobowiązania a momentem rozliczenia (ryzyko transakcyjne) bądź zmian między momentem powstania należności lub zobowiązania a momentem sporządzania bilansu (ryzyko translacyjne).

Koszty związane z wymianą walut oraz ochroną przed ryzykiem kursowym są ważnym elementem kosztów transakcyjnych: wprowadzenie euro eliminuje kurs wymiany złotego na euro, przyczyniając się do ich redukcji. Koszty transakcyjne można podzielić na finansowe (bezpośrednie) i administracyjne (pośrednie). Koszty finansowe związane są z opłatami i prowizjami za konwersję walut, kosztami zabezpieczania przed ryzykiem kursowym oraz ogólną uciążliwością spowodowaną koniecznością wymiany walut. Mogą one wyrażać się różnicą pomiędzy ceną sprzedaży a ceną kupna walut obcych (tzw. spread, marża). Koszty administracyjne odnoszą się do tych zasobów w gospodarce, które zaangażowane są w dokonywanie operacji walutowych, transakcji zabezpieczających czy sprawozdawczość finansową, i stanowią koszty utraconych możliwości alternatywnego wykorzystania związanych zasobów. Ponoszą je wszystkie podmioty angażujące się w transakcje walutowe: pośrednicy finansowi, przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, a także państwo. Jednocześnie pośrednicy finansowi, w szczególności banki, czerpią dochody z operacji walutowych – wprowadzenie euro może oznaczać dla tej grupy utratę części tych dochodów.

Wejście do strefy euro trwale eliminuje ryzyko kursowe w transakcjach rozliczanych w euro, co ogranicza koszty transakcyjne. Wynikające z tego korzyści mogą obejmować m.in.:

obniżenie kosztów działalności gospodarczej, w tym kosztów zabezpieczania przed ryzykiem kursowym,

poprawę oszacowań rentowności przedsięwzięć inwestycyjnych w wyniku eliminacji niepewności związanej ze zmiennością kursu walutowego,

wzrost przejrzystości i porównywalności cen w wymiarze międzynarodowym,

poprawę pozycji międzynarodowej Polski jako partnera handlowego w wyniku zastąpienia złotego przez walutę o znaczeniu międzynarodowym.

Dla gospodarstw domowych najbardziej odczuwalną zmianą będzie brak konieczności wymiany walut i ponoszenia związanych z tym opłat, jak również przeliczania cen wyrażonych w obydwu walutach – z wyjątkiem początkowego okresu bezpośrednio po wprowadzeniu euro, kiedy „przestawienie się” na nową walutę może powodować pewne trudności. Odpowiednia polityka informacyjna może pomagać w przyzwyczajeniu się do cen podawanych w euro. Dla przedsiębiorstw głównymi korzyściami będą niższe koszty działalności gospodarczej, możliwość skuteczniejszego planowania inwestycji (większa pewność rachunku ekonomicznego w związku z eliminacją zmienności kursu walutowego) i łatwiejsze prowadzenie księgowości. Powinno to stymulować wzrost aktywności inwestycyjnej oraz prowadzić do napływu kapitału inwestycyjnego i poprawy jego alokacji. Eliminacja ryzyka kursowego może także przyczyniać się do rozwoju wymiany handlowej i docelowo prowadzić do zwiększenia przejrzystości rynku, obniżenia barier wejścia na rynek oraz poprawy jego płynności. Dodatkowo wzrost porównywalności cen może korzystnie wpływać na konkurencję w niektórych sektorach gospodarki. Wprowadzenie euro eliminuje ryzyko kursowe jedynie w relacji do euro, jednak zastąpienie złotego walutą międzynarodową może poprawić wiarygodność Polski także w wymianie z partnerami spoza strefy euro.

[srodtytul]Mniej pola do spekulacji[/srodtytul]

Wprowadzenie euro może prowadzić do ograniczenia zmienności przepływów strumieni kapitału wywołanych czynnikami pozafundamentalnymi (np. spekulacjami walutowymi lub zmianą zaufania inwestorów zagranicznych).

Redukcji ulegnie także ryzyko kryzysu walutowego, prowadząc do zwiększenia długookresowej stabilności makroekonomicznej. Przystąpienie do strefy euro skutkuje importem wiarygodności polityki pieniężnej prowadzonej przez Europejski Bank Centralny. Ponadto duże znaczenie dla stabilności i wiarygodności ekonomicznej może mieć dalszy wzrost wiarygodności polityki fiskalnej, a większa przejrzystość cen i wzrost konkurencji mogą wpłynąć na spadek zmienności stopy inflacji.

Wzrostowi stabilności i wiarygodności powinien towarzyszyć spadek ryzyka makroekonomicznego będącego przedmiotem oceny agencji ratingowych i wykorzystywanego do podejmowania decyzji inwestycyjnych. Kraj o niskim ryzyku postrzegany jest jako bardziej atrakcyjny, a wzrost zaufania inwestorów może mieć wpływ na wzrost inwestycji, produkcji i zatrudnienia – także w długim okresie. Jest to szczególnie istotne dla Polski będącej importerem netto kapitału zasilającego wzrost gospodarczy.

Obecnie pozycja Polski w rankingach agencji ratingowych jest wysoka: Moody’s ustaliła długoterminowy rating na poziomie A2 (bardzo wysoka zdolność do obsługi zobowiązań), a Fitch IBCA oraz Standard and Poor’s na poziomie A w walucie krajowej i A – w walucie zagranicznej (wysoka zdolność do obsługi zobowiązań). Perspektywę dla Polski wymienione agencje oceniają jako stabilną.

Wśród nowych państw członkowskich Unii Europejskiej wyższe oceny mają jedynie Słowacja i Czechy. Na tle państw strefy euro pozycja Polski wciąż jest istotnie słabsza: wśród krajów strefy euro tylko Grecja ma podobną ocenę (ocena A według Fitch).

Wysoki poziom stóp procentowych może ograniczać dostępność kredytu oraz hamować aktywność inwestycyjną. Wraz z wprowadzeniem euro oczekuje się spadku nominalnych stóp procentowych w wyniku redukcji premii za ryzyko kursowe oraz przejęcia przez Europejski Bank Centralny obowiązku wyznaczania i utrzymywania oficjalnych stóp procentowych – na jednakowym poziomie we wszystkich krajach strefy euro.