Santorski: Jestem od budowania zegarów

Co ro­bi psy­cho­log w Ra­dzie Go­spo­dar­czej przy Pre­mie­rze?

Jacek Santorski: W Radzie zasiadali dotąd wyłącznie ekonomiści, za wyjątkiem jednego socjologa. Doproszono mnie dlatego że dziś rada ekonomiczna nie może działać bez psychologii ekonomicznej. W Polsce jest już kilku profesorów, którzy się tym zajmują, ja jednak mam tę przewagę, że jestem praktykiem. Od początku XX wieku ekonomia i psychologia stają się jedną nauką. Daniel Kahneman z Amosem Tverskim byli pierwszymi psychologami w historii, którzy otrzymali nagrodę Nobla za 20 lat studiów nad przebudową modeli ekonomicznych. Przewidzieli zresztą kryzys. Ekonomia jest wtórnym narzędzie prognozy i diagnozy tego co robią ludzie. A oni kierują się różnego rodzaju instynktami czy złudzeniami, a nie tylko racjonalnym ekonomicznie myśleniem. W Akademii Psychologii Przywództwa przy Szkole Biznesu Politechniki Warszawskiej i firmie Values pokazujemy menadżerom  praktyczne zastosowania nowej ekonomii. Przyjmując zaproszenie uczciwie powiedziałem, że będę zajmował się pokazywaniem jak pewne rozwiązania planuje, przewiduje i realizuje się w biznesie, by ewentualnie zarządzający krajem z tego skorzystali. Nie zamierzam doradzać  explicite.

Czyli nie będzie zajmował się Pan kondycją członków rady czy rządu?

Rozczuliły mnie reakcje w mediach.  Nie zostałem powołany do zajmowania się kondycją. Chcę zdementować totalne nieporozumienie. Nikt nie zgłaszał ani pośrednio ani bezpośrednio zapotrzebowania na jakikolwiek mentoring czy coaching dla premiera i osób z jego ekipy. Mam poczucie, że pan premiera ma wewnętrzne radary społeczne, które pozwalają mu wyłapać pomyłkę i skorygować kurs.

Do czego dokładnie przyda się Pana doświadczenie radzie?

Moje ekspertyzy służą wizji przyszłości i raczej nie mogą przydać się dzisiaj. Zajmuję się m.in. modelami przywództwa opartymi na wewnętrznych konsultacjach, które są równocześnie autorytatywne. W biznesie demokracja się nie sprawdza. Jeśli produkcja ma być innowacyjna, to również coraz mniej sprawdzają się dwory i dyktatury. Jestem proszony o ekspertyzy w sprawie różnego rodzaju projektów, które przewidują przyszłość. Być może któregoś dnia zostanę poproszony o pomoc w komunikowaniu jakiś przemian i przekształceń.

Jak np. duża zmiana w systemie emerytalnym, zakładająca wydłużenie wieku emerytalnego?

To jest tylko mały kawałek dużego planu społeczno-gospodarczego. Z punktu widzenia zadań które przede mną stoją ta duża reforma emerytalna jest tylko cząsteczką. W biznesie jest taka metafora, że zarząd w firmie częściowo zajmuje się nakręcaniem zegarów i sprawdzaniem czy równo chodzą, a częściowo ich budowaniem. Ja jestem zaproszony do budowania zegarów, a nie ich nakręcania.

Jak dziś ocenia Pan sposób komunikacji przemian proponowanych przez rząd?

Nawet w najlepiej funkcjonujących firmach komunikacja nigdy nie doprowadzi do tego, że zdecydowana większość pracowników będzie zadowolona z wyniku. Wszelkie zmiany mają taką dynamikę za którą komunikacja nie nadąża. Jeśli komunikacja jest oparta na konsultacjach o tyle jest dobra. Ostatnio obserwowaliśmy dwa ważne wydarzenia. Zmiany w służbie zdrowiu oraz zamieszanie wokół ACTA. Dwukrotnie nie dość dobrze zostały przeprowadzone konsultacje. Gdyby ktoś zapytał mnie o radę w tych dwóch przypadkach, to jeśli chodzi zdrowie miałbym pewne wskazów, ale w przypadku ACTA też bym się pogubił. Rząd wyciąga jednak wnioski. Przyznanie się do niedopatrzenia i próba korekty kursu są tego wyrazem. W biznesie, gdyby zrobił to prezes, to jego autorytet by wzrósł. Czy tak jest w życiu społeczno-politycznym? Nie wiem.

Będzie Pan przekonywał do szerszych konsultacji proponowanych zmian?