Hurtownie farmaceutyczne, w których zaopatrują się m.in. apteki ogólnodostępne, mają ustawowo narzuconą marżę na leki refundowane, która aktualnie wynosi 5 proc. urzędowej ceny zbytu. Dlatego hurtownie farmaceutyczne, aby sprostać narastającym kosztom własnym, chciałyby otrzymywać wyższą marżę za sprzedane leki refundowane. Jednak do podniesienia marży hurtowej konieczna jest najpierw zmiana przepisów prawa. Tymczasem duża nowelizacja ustawy refundacyjnej przewidująca taką podwyżkę zatrzymała się na poziomie obrad Stałego Komitetu Rady Ministrów i już od ponad roku oczekuje na dalszą procedurę legislacyjną.
Będzie mniej leków w aptekach
Hurtownie ostrzegają przed ograniczeniem częstotliwości dostaw leków do aptek, co najpewniej przełoży się na ich dostępność dla pacjentów. Jak oświadczają hurtownie, dystrybucja leków do aptek przynosi im teraz milionowe straty, co w dalszej perspektywie przełoży się na to, że pacjenci nie tylko nie będą mogli kupić leków od ręki, ale będą zmuszeni również do oczekiwania na ich dostarczenie dłużej niż do tej pory. Jeżeli natomiast apteka nie zapewni dostępności do leków, prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych nie będą mogły być realizowane. Co więcej, zgodnie z ustawą Prawo farmaceutyczne apteki ogólnodostępne mają obowiązek posiadania leków w ilościach oraz asortymencie pozwalającym na zaspokojenie podstawowych potrzeb zdrowotnych miejscowej ludności, ze szczególnym uwzględnieniem preparatów refundowanych, na które ustalono limit ceny. Jeżeli w aptece ogólnodostępnej brakuje poszukiwanego przez pacjenta preparatu, kierownik apteki ma obowiązek umożliwić jego nabycie w innym uzgodnionym z pacjentem terminie. Standardowo jest to zwykle jeden dzień oczekiwania. Sytuacja komplikuje się, gdy lek nie jest dostępny w hurtowniach farmaceutycznych lub widnieje na liście jej chwilowych braków.
Warto podkreślić, że władza publiczna ponosi ciężar realizacji zadań z zakresu ochrony zdrowia. Zgodnie z art. 68 ust. 2 Konstytucji RP, obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Do takich świadczeń niewątpliwie zalicza się refundacja leków. Zadania władz publicznych w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej obejmują w szczególności tworzenie warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, ale również analizę i ocenę potrzeb zdrowotnych oraz czynników powodujących ich zmiany. Stanowią o tym wprost przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Tym samym władza publiczna zobowiązana jest tak zorganizować politykę lekową państwa, by dostęp do refundowanych farmaceutyków był realny i nie napotykał istotnych trudności po stronie pacjentów. Zapewnienie obywatelom rzeczywistego dostępu do leków refundowanych nie może ograniczać się do określenia wysokości refundacji. Wymaga to także zagwarantowania adekwatnego do panujących realiów ekonomiczno-gospodarczych prawodawstwa w zakresie marż hurtowni farmaceutycznych. Konieczne bowiem jest, aby obywatele w sposób ciągły, na równych zasadach, mieli realną możliwość uzyskania właściwej opieki zdrowotnej. Obecna inflacja oraz podwyższenie kosztów własnych działalności hurtowni farmaceutycznych powinny być wystarczającym powodem do rychłej zmiany przepisów o podwyższeniu ustawowej marży na leki refundowane. Obecny, nieadekwatny do panujących realiów ekonomiczno-gospodarczych, mechanizm funkcjonowania rynku zbytu leków refundowanych - w perspektywie zarówno pacjentów, jak i samych hurtowni i aptek - może być tym samym uznany za niezgodny z art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Odpowiedzialność ponosi państwo
