Ten nieprzewidywalny futbol

Kto wygra w sobotę? Kto zdobędzie złoto? Dzięki komputerom możliwe jest naukowe typowanie zwycięzców

Publikacja: 16.06.2012 00:18

Ośmiornica Paul w typowaniu zwycięzców okazała się lepsza od komputerów, ekspertów i bukmacherów

Ośmiornica Paul w typowaniu zwycięzców okazała się lepsza od komputerów, ekspertów i bukmacherów

Foto: AP

Gdy ludzie przewidują wynik meczu, z reguły biorą pod uwagę siłę drużyn, dyspozycję najlepszych graczy i przeczucie. Komputery przeczuć nie miewają, potrafią jednak sprawniej niż najlepszy komentator przeliczyć dane statystyczne z tysięcy spotkań. Takie systemy przypominają programy eksperckie wykorzystywane przez inwestorów. Pomagają im ocenić ryzyko inwestycji.

W sporcie podobnie – umożliwiają ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia określonego wyniku na podstawie wprowadzonych danych.

– Jeżeli chodzi o przewidywanie wyniku, modele znacznie lepiej sprawdzają się w pojedynczych meczach, a nie całych turniejach – mówi dr Robert Mastrodomenico z Global Sports Statistics. – Z punktu widzenia prawdopodobieństwa żadna drużyna nie ma stuprocentowej gwarancji wygranej. Każdy ma szansę... przynajmniej matematycznie!

Co się liczy

Analiza wykonana przez słynne amerykańskie Los Alamos National Laboratory pokazała, że piłka nożna jest dyscypliną najbardziej nieprzewidywalną ze wszystkich. A przy tym najatrakcyjniejszą (o tym decyduje właśnie ta nieprzewidywalność, dzięki której słabsza drużyna może zwyciężyć z mocniejszą) – lepsza niż hokej, bejsbol i futbol amerykański razem wzięte.

Ta nieprzewidywalność to jednocześnie koszmar statystyka. Tym bardziej że w imprezie takiej jak mistrzostwa Europy nie wystarczy wskazać wyniku jednego meczu. „To oczywiste, że wytypowanie zwycięzcy całego turnieju niekoniecznie musi oznaczać wskazania najlepszej drużyny. Trzeba wziąć pod uwagę strukturę tabeli turniejowej" – pisze w „Engineering and Technology Magazine" dr Ian McHale z Uniwersytetu Salford, jeden z najbardziej znanych statystyków zajmujących się ekonomią i futbolem.

Jak wyjaśnia naukowiec, istnieją dwie metody prognozowania wyniku. Jedna bezpośrednio ocenia prawdopodobieństwo ogólnego wyniku – zwycięstwo, remis, porażka – na podstawie danych historycznych. Druga przewiduje szanse strzelenia bramek przez każdą drużynę. Rezultaty obu typów modelowania są podobne – uważa dr McHale.

Jakie dane statystyczne są istotne dla wyniku? Po pierwsze, miejsce meczu – drużyny gospodarzy wygrywają częściej. Grając u siebie, zdobywają

50 proc. goli więcej niż na wyjeździe. Liczy się też odległość miasta, w którym rozgrywany jest mecz, od stolicy – drużyna i kibice muszą pokonać ten dystans – tłumaczy dr McHale. Komputer przelicza też aktualną pozycję w rankingu FIFA (Czesi – 27., Polacy – 62.) oraz to, czy drużyna w ostatnich miesiącach pnie się w nim czy raczej spada. Stawka meczu też ma znaczenie – im wyższa, tym lepiej zagra zespół znajdujący się wyżej w rankingu. Na koniec algorytm przelicza wyniki ostatnich spotkań obu drużyn.

Doświadczony operator takiego systemu może również wprowadzić dodatkowe kryteria, jak na przykład kontuzję gwiazdy zespołu. Waga tych elementów (czyli ich znaczenie dla ostatecznego wyniku przewidywań) jest tajemnicą.

Teoria i praktyka

Posługując się tymi danymi i wynikami 9 tys. międzynarodowych spotkań, dr McHale trafnie wytypował zwycięzcę Mistrzostw Świata w 2010 roku – Hiszpanię. Ale w finale miała ona wygrać z Brazylią (w rzeczywistości Brazylię pokonała w ćwierćfinałach Holandia, która później zagrała o złoto).

Szefowie firmy Decision Technology (ich Football Predictor jest dostępny za darmo w Internecie) byli tak pewni swego, że podczas Mistrzostw Świata w 2006 roku postawili

50 tys. funtów na drużyny, które wytypował komputer – Brazylię, Francję, Niemcy i Holandię. Wygrali Włosi, którzy pokonali Francuzów.

Znamy też wyniki najnowszego testu dla sprawności komputerów – Puchar Narodów Afryki zakończył się w lutym tego roku. Maszyny Global Sports Statistics obstawiły Wybrzeże Kości Słoniowej i Ghanę. Tak samo typowali bukmacherzy. Niespodziankę sprawiła nie brana pod uwagę Zambia, która w półfinałach pokonała Ghanę, a w finale WKS.

Gwoli uczciwości trzeba przyznać, że podobną trafność prognoz ma tarocistka Laura Daligan. A najlepsze wyniki osiągnęła ośmiornica Paul podczas Mundialu 2010. Zwierzę prawidłowo „przewidziało" wyniki siedem razy z rzędu. Wskazało też Hiszpanię jako zwycięzcę całego turnieju.

To kto będzie mistrzem?

Przewidywanie wyniku to oczywiście nie tylko domena akademików. Z najbardziej zaawansowanych systemów eksperckich korzystają ci, którzy najwięcej na tym zarabiają – bukmacherzy. Najlepsze modele matematyczne są objęte tajemnicą – te, które są dostępne w Internecie, nie są aż tak precyzyjne. Wszystko staje się jasne, gdy popatrzymy na stawki. Typowa weekendowa kolejka angielskiej Premier League w samej tylko Azji przyciąga zakłady o wartości 500 mln dolarów. Jednorazowe zakłady o wysokości 200 tys. dolarów nie należą do rzadkości.

Co zatem prognozuje komputer na Euro 2012? Według dr Iana McHale'a największe szanse na zwycięstwo w turnieju mają Hiszpania i Niemcy. Anglia dotrze co najwyżej do półfinałów. Renomowane zespoły – Francja i Włochy – raczej nie wyjdą z grupy – kalkuluje ekspert.

Gdy ludzie przewidują wynik meczu, z reguły biorą pod uwagę siłę drużyn, dyspozycję najlepszych graczy i przeczucie. Komputery przeczuć nie miewają, potrafią jednak sprawniej niż najlepszy komentator przeliczyć dane statystyczne z tysięcy spotkań. Takie systemy przypominają programy eksperckie wykorzystywane przez inwestorów. Pomagają im ocenić ryzyko inwestycji.

W sporcie podobnie – umożliwiają ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia określonego wyniku na podstawie wprowadzonych danych.

Pozostało 91% artykułu
Materiał Promocyjny
Kod Innowacji - ruszył konkurs dla firm stawiających na nowe technologie w komunikacji z konsumentami
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Materiał Promocyjny
Polska na czele rewolucji technologii kwantowych
Nowe technologie
Niewykrywalny bombowiec strategiczny Sił Powietrznych USA odbył pierwszy lot
Nowe technologie
Co mówią kury? Naukowcy opracowali tłumacza, użyli sztucznej inteligencji
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nowe technologie
Prof. Zybertowicz: AI może potraktować ludzkość jak budowniczy autostrad traktują mrowiska