Mało pustostanów, wysokie czynsze

Dziś na tysiąc mieszkańców stolicy przypada ok. 800 mkw. powierzchni handlowej. Analitycy z DTZ prognozują, że do końca 2011 r. będzie to już ok. tysiąca mkw. pow. handlowej. Dalszy rozwój tego segmentu rynku uzależniony jest od ogólnej sytuacji gospodarczej, a szczególnie zapewnienia finansowana dla nowych inwestycji.

– O ile inwestycje, które już są realizowane, mają zapewnione źródła finansowania, o tyle w przypadku nowych projektów zdobycie finansowania może być pewnym wyzwaniem dla deweloperów. Wraz ze zmniejszającą się niechęcią banków do prowadzenia instytucjonalnych akcji kredytowych, możemy oczekiwać opóźnienia w realizacji nowych projektów, w tym centrów handlowych – mówi Renata Kusznierska, dyrektor działu powierzchni handlowych w DTZ.

[srodtytul]Stabilne czynsze[/srodtytul]

W drugiej połowie 2008 r. wskaźnik wolnej powierzchni w warszawskich centrach handlowych wyniósł ok. 1,5 proc., wahając się od 0 – 1 proc. w najbardziej popularnych centrach (takich jak Galeria Mokotów, Arkadia, Złote Tarasy, Klif) do ok. 10 proc. w centrach, które mają problemy z wynajmem wolnej powierzchni (np. Blue City czy Fort Wola).

– W związku z utrzymującym się wysokim popytem ze strony najemców oraz brakiem nowych, wielkoformatowych inwestycji przewidujemy, że współczynnik pustostanów w Warszawie w obecnym roku zmaleje – mówi Edyta Potera, dyrektor działu wynajmu powierzchni handlowych w Jones Lang LaSalle.

[srodtytul]W ciągu następnych trzech [/srodtytul]

– pięciu lat planowana jest m.in. budowa centrum i parku handlowego Auchan w Łomiankach, kolejnego centrum wyprzedażowego na pograniczu Łomianek i Czosnowa, centrum handlowego w Wilanowie czy realizacji projektu Warszawa Główna. Nie jest jednak pewne, czy wszystkie te projekty zostaną zrealizowane. – Procedury planistyczne i administracyjne opóźniły już budowę kilku większych inwestycji na lata 2008 – 2010 – zauważa Potera.

Obecnie najwyższe czynsze miesięczne za wynajem 1 mkw. lokalu o powierzchni ok. 100 mkw. z branży „moda”, dobrze ulokowanego, w dobrej jakości centrum handlowym, wynoszą od 245 do 340 zł (65 – 90 euro). Najwyższe stawki są w Złotych Tarasach.

– Jest to spowodowane głównie ograniczoną liczbą wolnych lokali przy głównych ulicach handlowych – mówi Potera. Jej zdaniem stawki czynszowe w 2009 r. pozostaną stabilne, a w najlepszych centrach handlowych mogą nieznacznie wzrosnąć.

Dodatkowe zachęty dla najemców są uzależnione od atrakcyjności i stopnia wynajęcia centrum handlowego. Zdaniem Edyty Potery kluczowi najemcy mogą liczyć na większe ulgi typu dofinansowanie prac budowlanych w lokalu, niższe opłaty eksploatacyjne i marketingowe, ewentualnie kilkumiesięczne zwolnienie z czynszu w niektórych centrach handlowych.

– Jeśli jednak popyt dalej będzie się utrzymywał na stabilnym poziomie, wówczas właściciele centrów handlowych nie będą stosować dodatkowych zachęt, natomiast w przypadku spadku popytu takie zachęty mogą zostać zastosowane wobec najemców – dodaje Renata Kusznierska.

[srodtytul]Poszerzenie oferty[/srodtytul]

Dziś do najpopularniejszych centrów handlowych należą: Arkadia, Złote Tarasy oraz Galeria Mokotów. – Ich ugruntowana pozycja wynika m.in. z bardzo dobrych lokalizacji, optymalnych wielkości najmu i kompleksowego doboru najemców. Mało prawdopodobne, aby te centra handlowe straciły pozycje liderów na rynku – twierdzi Dorota Lachowska z Działu Analiz King Sturge.

Co stanie się dalej na rynku centrów handlowych? – Ponieważ konkurencja w sektorze handlowym się nasila, zarządcy centrów handlowych rewidują swoje strategie marketingowe w celu znalezienia niszy na rynku, aby w widoczny sposób odróżnić się od konkurencji – wyjaśnia Edyta Potera.

Centra typu Klif czy Promenada ulokowane po dwóch stronach Wisły celują wyraźnie w klienta z wyższymi dochodami. Inne, takie jak Wola Park, Targówek czy Reduta, koncentrują się na stworzeniu atrakcyjnej oferty dla rodzin z dziećmi.

– Ta tendencja utrzyma się również w roku obecnym – twierdzi Potera.Trwa również stabilny rozwój nowych formatów na naszym rynku, takich jak parki handlowe, centra osiedlowe czy wyprzedażowe. – Zauważalna jest także tendencja rozszerzania oferty rozrywkowej z typowego food courtu, kina czy kręgielni o kluby fitness, ścianki wspinaczkowe, Spa czy sztuczne lodowiska. Istniejące centra handlowe będą się rozbudowywać, tak aby pozyskać nowych klientów – opowiada Edyta Potera.

Dorota Lachowska zauważa, że potencjalny spadek sprzedaży detalicznej i wzrost bezrobocia w rezultacie kryzysu gospodarczego mogą spowodować zmniejszenie obrotów niektórych sklepów i chęć najemców do obniżenia kosztów poprzez np. renegocjacje stawek najmu.