Trzy główne rynki mieszkaniowe kraju i budujące na nich firmy najbardziej korzystają na programie „Mieszkanie dla młodych". – Po kwartale działania „MdM" warto się zastanowić, dokąd płyną publiczne środki mające w założeniu wspierać w kupnie własnego mieszkania najbardziej potrzebujących – mówi Kazimierz Kirejczyk, prezes firmy doradczej Reas. – Czy rzeczywiście pieniądze powinny iść tam, gdzie dzieje się najlepiej? Czy tam, gdzie dzieje się niedobrze? Na przykład Gdańsk w porównaniu z Opolem dostał w pierwszym kwartale astronomiczne kwoty dopłat do mieszkań kupowanych w ramach „MdM". Czy rzeczywiście tak ma być? – pyta Kirejczyk.

Jego zdaniem mechanizmy „MdM" faworyzują silne ośrodki, a nie pomagają słabszym. – Dziś ustawa o „MdM" wygląda jak napisana dla Gdańska, Poznania i okolic oraz Warszawy – ironizuje prezes Kirejczyk.

Kto wziął najwięcej

Z danych Banku Gospodarstwa Krajowego wynika, że największymi beneficjentami „MdM" spośród miast wojewódzkich są Warszawa, gdzie trafiło ponad 13 mln zł, i Gdańsk – 9,6 mln zł. – W przypadku stolicy wynika to nie tyle z korzystnego limitu ceny metra kwadratowego, ile z wielkości oferty oraz najwyższych cen mieszkań – mówi Katarzyna Kuniewicz, dyrektor w firmie Reas. – Natomiast porównanie skali dopłat w proporcji do liczby mieszkańców miast pokazuje, że w I kwartale gdańszczanie otrzymali blisko 21 tys. zł dopłat na 1000 mieszkańców, mieszkańcy Poznania 11,4 tys. zł, a warszawiacy 7,6 tys. zł – wylicza Katarzyna Kuniewicz. Dodaje, że spośród miast wojewódzkich ze wsparcia „MdM" najmniej skorzystało Opole, gdzie dotacja nie przekroczyła 4 tys. zł na 1000 mieszkańców.

– W przypadku Opola jest to efekt słabości lokalnego rynku deweloperskiego i najniższego limitu cenowego metra kwadratowego spośród wszystkich miast – wyjaśnia Katarzyna Kuniewicz.

Spośród rejonów przylegających do miast wojewódzkich rekordzistami w składaniu wniosków o dopłatę w ramach „MdM" w I kwartale byli nabywcy mieszkań z okolic Poznania: złożyli prawie 200 wniosków na kwotę 4,7 mln zł.

Wysoka jest także liczba beneficjentów w gminach graniczących z Gdańskiem: 162 wnioski i 4,1 mln zł dopłat (w tej grupie jest Gdynia). Okolice Warszawy i Wrocławia wypadły niemal tak samo: po ok. 80 wniosków na kwotę ok. 1,7 mln zł. Przypomnijmy, że w gminach graniczących z Warszawą deweloperzy budują ponad tysiąc lokali rocznie. Z okolic Krakowa napłynęło zaś 40 wniosków o dopłaty na kwotę ok. 1 mln zł.

Wspiera, choć nie musi

Zdaniem Grzegorza Kiełpsza, prezesa Polskiego Związku Firm Deweloperskich, program „MdM" ma ograniczony wpływ na wzrost sprzedaży. – Wspomaga ją w niektórych miastach, ale nie powoduje, że deweloperzy mają dobre wyniki – uważa. Według niego deweloperzy będą wprowadzać na rynek tanie lokale w ramach „MdM".

Jacek Bielecki, dyrektor w firmie Marvipol, przyznaje, że program wspiera bardziej niektóre ośrodki, na inne działając jedynie śladowo. – Na pewno jednak „MdM" nie powinien wspomagać mniejszych miast. Te i tak będą pustoszały. Naturalne jest, nie tylko w Polsce, że ludzie przenoszą się tam, gdzie jest praca, gdzie żyje się lepiej. „MdM" i tak nie zmieniłby tego zjawiska, nawet gdyby pieniądze szły do małych powiatów – uważa Bielecki.

Jest jednak przeciwnikiem rozdawnictwa w takiej formie jak „MdM". – To marnowanie środków z budżetu państwa. Uzasadnianie dopłat tym, że poprawią demografię, to propaganda. Drugie dziecko w polskiej rodzinie ma od lat na imię kredyt. Obsługa rat kosztuje więcej niż koszty związane z wychowaniem potomka – tłumaczy Bielecki.

Jego zdaniem popyt na lokale był nawet bez „MdM" i nie trzeba go wzmacniać. – Nie wierzę, że znajdzie się ktoś, kto dla 20–30 tys. zł zadłuży się na 30 lat na mieszkanie, którego nie potrzebuje. I tak by je kupił, tylko bez dopłaty – uważa Bielecki.

W I kwartale BGK zaakceptował 4395 wniosków o dopłaty w ramach „MdM". Suma przyznanego dofinansowania to 98,5 mln zł, a średnia dopłata – 22,4 tys. zł.