W środę Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok ważny dla tysięcy lokatorów. Przesądził, że nie wolno eksmitować ludzi na bruk na podstawie przepisów o egzekucji w administracji. Nie chronią one w podstawowy sposób przed bezdomnością. Naruszają też godność człowieka. Wyrok Trybunału dotyczy mieszkań służb mundurowych, a także właścicieli lokali, którzy utracili je w związku z realizacją inwestycji na podstawie specustawy, m.in. drogowej.
Dzięki orzeczeniu jest szansa na nowe przepisy, bardziej humanitarne dla lokatorów.
Nierówne standardy
Wniosek w tej sprawie złożył do Trybunału rzecznik praw obywatelskich. Zarzucił niekonstytucyjność art. 144 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie, w jakim uprawnia egzekutora do usunięcia eksmitowanego z lokalu na bruk. Rzecznik twierdził, że przepis narusza trzy konstytucyjne zasady: godności człowieka (art. 30), dobra rodziny (art. 71 ust. 1) oraz zaspokajania potrzeb mieszkaniowych obywateli, a także ochrony przed bezdomnością (art. 75).
W przypadku eksmisji z lokalu służb mundurowych oraz na podstawie specustaw egzekutor nie musi nawet sprawdzać, czy dana osoba ma się gdzie wyprowadzić ani jaka jest jej sytuacja rodzinna. Przepisy dają przyzwolenie na wyrzucenie na bruk całych rodzin. Co prawda rolą gminy jest udzielenie pomocy mieszkańcom, ale cierpią one na deficyt lokali.
Inaczej jest z eksmisją na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o ochronie praw lokatorów – te przepisy chronią przed bezdomnością. Zawierają długą listę osób, którym sąd w wyroku eksmisyjnym musi zapewnić prawo do lokalu socjalnego. Chodzi o m.in. o obłożnie chorych, dzieci, ciężarne czy bezrobotnych.
