Do tej pory naukowcy byli przekonani, że synestezja - nakładanie się na siebie różnych wrażeń zmysłowych - to przywilej wąskiej grupy osób. Teraz jednak okazuje się, że zdolność zobaczenia dźwięku czy posmakowania koloru może być całkiem powszechną umiejętnością, której wielu z nas nie jest świadomych. Dowiodły tego wyniki badań prowadzonych przez Ferrinne Spector i Daphne Maurer z McMaster University w Kanadzie, ogłoszone podczas kongresu American Synesthesia Association. Badaczki zebrały 78 osób przekonanych o tym, że nie mają zdolności synestetycznych.
Ochotnicy ci mieli za zadanie powąchać zawartość 22 słoiczków i przypisać te zapachy do kolorów czy struktur (takich jak szorstki czy gładki). Jedynym wymogiem było unikanie powiązań oczywistych. Podczas badania naturalnie nie udało się ominąć związków takich jak zapach pomarańczowy - kolor pomarańczowy czy skojarzeń mięty z gładkością. Jednak pojawiło się też sporo par nieoczywistych, powtarzających się w ocenach zbyt wielu uczestników badania, aby to uznać za przypadek. Na przykład zapach grzybów sporo osób skojarzyło z kolorem żółtym lub niebieskim, lawendę interpretowano jako zieloną i lepką, a imbir jako czarny i ostry.
Badaczki przyznają, że na "kolorystyczny" i "strukturalny" odbiór zapachów ma wpływ nasza wiedza o przedmiocie, który tę woń wydziela. Na przykład wiadomo, że imbir jest ostry w smaku, a lawenda to roślina tworząca zielono-fioletowe łany. Mimo to nie wszystkie wymienione związki koloru czy struktury i zapachu da się wyjaśnić w ten sposób. I właśnie w tych trudnych do logicznej interpretacji powiązaniach kryje się zdolność synestezji.
To nie koniec dowodów na powszechność tej umiejętności wśród ludzi. Amerykanka Ursina Teuscher z University of California poprosiła blisko 200 osób, aby przypisały poszczególnym miesiącom formę figur geometrycznych oraz linii prostych czy krzywych. Mimo że część z badanych osób była przekonana, iż z synestezją nie ma wiele wspólnego, na komputerze przyporządkowała majowi czy październikowi takie same kształty jak te wybrane przez synestetyków.
Zdaniem naukowców dowodzi to dużo większej roli przenikania się wrażeń zmysłowych w naszym życiu, niż do tej pory uważaliśmy. Co więcej, wyniki badań sugerują, aby nie wykluczać zdolności synestezji u tych osób, które jej u siebie nie zauważają.
