Pamięć oddzielona od emocji - leczenie fobii, depresji i schizofrenii

Umiemy sprawić, że złe wydarzenia w życiu nie będą budziły strachu ?– obiecują naukowcy z japońsko-amerykańskiego zespołu neurologów pisze Piotr Kościelniak.

Aktualizacja: 28.08.2014 09:57 Publikacja: 28.08.2014 09:47

Prowadzone w Japonii i USA badania znajdą zastosowanie w leczeniu fobii, depresji czy stresu pourazo

Prowadzone w Japonii i USA badania znajdą zastosowanie w leczeniu fobii, depresji czy stresu pourazowego

Foto: AFP

Większość wspomnień ma przypisaną emocjonalną wartość. Wakacje, na których byliśmy przed miesiącem, kojarzą nam się dobrze. Wypadek czy choroba – gorzej. A gdyby tak te gorsze wspomnienia zmodyfikować? Gdyby odebrać im negatywną emocjonalną wartość, może nie byłyby już tak nieprzyjemne?

„Pamięć się zmienia. Wspomnienie romantycznej kolacji na randce okazuje się już nie tak przyjemne, gdy związek się rozpadnie. Radosne wakacje na plaży nie wzbudzą uśmiechu, jeżeli byliśmy świadkami tragedii tonącego człowieka" – piszą naukowcy w dzisiejszym wydaniu „Nature".

Choć wydaje się, że podobne spekulacje to czysto akademicka dyskusja, zmiana pamięci ma poważne zastosowanie. Oderwanie wspomnień od ich emocjonalnej wartości pomogłoby np. ofiarom wypadków czy gwałtów.

Jednemu wstrząs, drugiemu samiczka

Zespół z Centrum Genetyki Obwodów Neuronalnych japońskiego instytutu Riken i amerykańskiego Massachusetts Institute of Technology (MIT), któremu przewodzi prof. Susumu Tonegawa, opracował eksperymentalną metodę pozwalającą oderwać treść wspomnienia od emocji – i w razie potrzeby to nastawienie odwrócić z negatywnego na pozytywne. Eksperymenty prowadzono na zwierzętach odpowiednio przygotowanych w taki sposób, aby manipulacji można było dokonać światłem lasera.

– W przyszłości opracujemy metody pozwalające nam lepiej pamiętać przyjemne rzeczy, a słabiej – te przykre – mówi prof. Tonegawa.

W ubiegłym roku ten sam zespół specjalistów wprowadził do mózgu myszy fałszywe wspomnienia – pamięć wydarzeń innych, niż zwierzę w rzeczywistości doświadczyło. Wtedy badacze zaczęli się zastanawiać, czy możliwe jest oddzielenie „suchej" informacji o wydarzeniu od emocji, które wzbudziło.

– Chcieliśmy się przekonać, czy engram (ślad pamięciowy) można połączyć z dowolnymi – pozytywnymi lub negatywnymi – emocjami, czy też zapisywany jest od razu z pewną wartością, której później nie można już zmienić – tłumaczy Roger Redondo, jeden z głównych autorów tych badań.

Do eksperymentu wykorzystano myszy wyposażone przez genetyków w cząsteczki umieszczone w neuronach aktywowane światłem. Badacze umieścili zwierzęta w specjalnie przygotowanych klatkach. Jedna grupa otrzymała negatywne wspomnienia – ich łapki rażono prądem. Myszy z drugiej grupy dostały przyjemniejsze zadanie – czas sam na sam z samicami.

Naukowcy oznaczyli, które neurony „zapalały się" podczas formowania się wspomnień. Zauważyli, że szczególnie aktywne są komórki tzw. zakrętu zębatego hipokampa.

Laserowa manipulacja

Kilka dni później myszy ponownie umieszczono w klatce – tym razem jednak bez prądu i samiczek, ale z zawieszonym laserem. Jego światło działało na oznakowane neurony i przywracało myszom rażonym prądem nieprzyjemne wspomnienia – wtedy, kiedy zażyczyli sobie tego badacze. Zauważyli również, że zwierzęta unikają obszaru klatki, w którym są narażone na światło lasera. To dowód, że bolesna pamięć wracała.

Dokładnie tak samo było z myszami z drugiej grupy. Tyle że te zwierzęta chętniej poddawały się promieniowaniu – bo to przypominało im o przyjemnościach.

Po upływie kolejnych kilku dni naukowcy postanowili odwrócić emocje związane ze wspomnieniami. Myszy początkowo rażone prądem naświetlono laserem, pozwalając im jednocześnie pobawić się z samiczkami. Aby sprawiedliwości stało się zadość, te, które najpierw miały okazję kopulować – w tej turze rażono prądem.

Aktywacja neuronów przy jednoczesnym warunkowaniu dała oszałamiające efekty – pamięć zwierząt odwróciła się o 180 stopni. Jedna grupa przestała się bać klatki z prądem. Druga zaczęła się bać samic.

„Nasze badania wskazują na niezwykłą i zaskakującą elastyczność obwodów mózgu podczas formowania się wspomnień wydarzeń mocno nacechowanych emocjonalnie" – piszą badacze w „Nature". Potwierdzają również skuteczność terapii behawioralnych w leczeniu fobii czy stresu pourazowego.

Co najważniejsze jednak – zidentyfikowanie neuronów biorących udział w aktywacji pamięci pozwoli na opracowanie nowych metod leczenia – i to nie tylko fobii – ale i depresji czy schizofrenii – przekonują specjaliści.

Większość wspomnień ma przypisaną emocjonalną wartość. Wakacje, na których byliśmy przed miesiącem, kojarzą nam się dobrze. Wypadek czy choroba – gorzej. A gdyby tak te gorsze wspomnienia zmodyfikować? Gdyby odebrać im negatywną emocjonalną wartość, może nie byłyby już tak nieprzyjemne?

„Pamięć się zmienia. Wspomnienie romantycznej kolacji na randce okazuje się już nie tak przyjemne, gdy związek się rozpadnie. Radosne wakacje na plaży nie wzbudzą uśmiechu, jeżeli byliśmy świadkami tragedii tonącego człowieka" – piszą naukowcy w dzisiejszym wydaniu „Nature".

Pozostało 87% artykułu
Nauka
Najkrótszy dzień i najdłuższa noc w 2024 roku. Kiedy wypada przesilenie zimowe?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku