Urząd, który nie wykona wyroku, płaci odszkodowanie

Kara wyniesie nawet ponad 30 tys. zł. Kwota ta odpowiada dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłoszonego przez prezesa GUS.

Wojewódzki sąd administracyjny może wymierzyć grzywnę urzędowi, który nie wykonuje wyroku stwierdzającego bezczynność,  i nakazać mu, by zaniechał tego postępowania. Po 11 kwietnia tego roku taką możliwość będzie miał także w razie przewlekłego prowadzenia postępowania.

Zgodnie z nową treścią art. 154 § 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi „w razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania oraz w razie bezczynności organu lub przewlekłego prowadzenia postępowania po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie, żądając wymierzenia temu organowi  grzywny".

Urząd, który nie wykonał wyroku sądu, płaci  odszkodowanie

Wystarczy, że urząd nie wykona wyroku do momentu wniesienia skargi, aby można było go ukarać grzywną. Potwierdzają to przepisy. Zgodnie z nimi wykonanie wyroku lub załatwienie przez urząd sprawy po wniesieniu skargi o nałożenie na niego grzywny  nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania czy oddalenia skargi. Podobnie orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 1 kwietnia 2010 r. (II OSK 144/10). Jego zdaniem fakt, że organ  administracji publicznej wydał rozstrzygnięcie w sprawie, nie ma żadnego znaczenia,  jeśli skarga została wniesiona przed jego wydaniem.

Zanim jednak sąd nałoży na urząd grzywnę, sprawdzi, jak przebiegało postępowanie i je oceni. Weźmie przy tym pod uwagę, czy ustalone fakty wskazują na bezczynność organu (albo przewlekłe prowadzenie postępowania), czy też na przebieg postępowania mają wpływ inne okoliczności – niezależne od urzędu , który prowadził postępowanie. Zdaniem NSA ustalenia te powinny być poczynione na podstawie nadesłanych akt administracyjnych (postanowienie z 14 października 2009 r., I OSK 467/09).

Wniesienie skargi i żądanie nałożenia na urząd grzywny to nie wszystkie możliwości,  jakie ma niezadowolony petent. To dlatego, że osobie, która poniosła szkodę wskutek niewykonania orzeczenia sądu, służy roszczenie o odszkodowanie. Naprawienia szkody dochodzi się na zasadach określonych w kodeksie cywilnym. Pamiętajmy, że w tym przypadku trzeba wykazać rozmiar szkody oraz istnienie związku przyczynowego między naruszeniem a szkodą.

Odszkodowanie przysługuje od urzędu, który nie wykonał orzeczenia sądu. Przepisy mówią, że jeśli w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie urząd nie wypłaci go, można wnieść powództwo do sądu powszechnego. Najpierw zatem występujemy o wypłatę odszkodowania bezpośrednio do urzędu.  Dopiero gdy miną trzy miesiące i nie będzie żadnej reakcji, mamy prawo  iść do sądu.

Orzeczenia trzeba wykonywać

Niewykonanie przez organ wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność ma miejsce wówczas, gdy organ administracji publicznej, zobowiązany prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego, nie wykonuje nałożonego przez sąd obowiązku, polegającego na wydaniu w określonym terminie aktu lub dokonaniu określonych przez sąd czynności procesowych. Dotyczy to zarówno obowiązków objętych sentencją wyroku, jak też wskazań zawartych w jego uzasadnieniu.

Niewykonaniem wyroku jest również  działanie organu, które następuje po zwrocie orgnowi akt administracyjnych  przez sąd administracyjny, lecz pozostaje w sprzeczności z oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania, wyrażonymi w wyroku sądu.