Koniec z przewlekłym prowadzeniem postępowań

Chodzi o zmiany w kodeksie postępowania administracyjnego, które zaczną obowiązywać od 11 kwietnia.

Nowe przepisy kładą kres pozornym czynnościom (np. kolejnym wezwaniom do dostarczenia dokumentów niemających żadnego znaczenia dla sprawy) oraz podejmowanym przez urzędników w dużych odstępach czasu po to tylko, by przedłużyć sprawę. W takich przypadkach nie musimy w nieskończoność czekać, aż urzędnicy rzeczywiście zajmą się naszą sprawą.

Za kilka dni na przewlekłe prowadzenie postępowania wolno będzie złożyć zażalenie do organu wyższego stopnia (patrz ramka). Gdy takiego organu w II instancji nie będzie, obywatel będzie miał prawo wezwać organ I instancji do usunięcia naruszenia prawa. Pewnym problemem może być zdefiniowanie przewlekłości postępowania, ponieważ przepisy nic o tym nie mówią. Zapewne pomocne będzie tu orzecznictwo sądów.

Nie terminowo i ze zwłoką

Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 21 grudnia 2010 r. (II GPP 5/10  – chodziło o skargę na naruszanie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu)

stwierdził, że „z przewlekłością postępowania mamy do czynienia, gdy nastąpiło naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie trwało dłużej, niż to konieczne do wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy".

Zażalenie będzie przysługiwało nie tylko na przewlekłe prowadzenie postępowania, ale również – tak jak dotychczas – na niezałatwienie sprawy w terminie.

Wszystkie sprawy administracyjne powinny być załatwione bez zbędnej zwłoki

Kodeks postępowania administracyjnego mówi, że sprawy powinny być załatwiane bez zbędnej zwłoki (art. 35). Urząd powinien zająć się niezwłocznie sprawami, które mogą być rozpatrzone na podstawie  dowodów przedstawionych przez stronę (łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania) lub na podstawie faktów i dowodów powszechnie znanych albo znanych z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ. Gdy w sprawie trzeba przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, powinna być ona załatwiona w ciągu miesiąca, a gdy jest szczególnie skomplikowana – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, w postępowaniu zaś odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

Dodatkowy termin i konsekwencje

Jeśli urząd nie dotrzymuje tych terminów, wolno złożyć zażalenie do organu wyższego stopnia. Gdy ten uzna, że jest uzasadnione, wyznaczy dodatkowy termin na załatwienie sprawy. Powinien również zarządzić wyjaśnienie przyczyn niezałatwienia sprawy w terminie i ustalenie osób winnych. Może również, gdy zajdzie taka potrzeba, podjąć środki zapobiegające naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.

Konsekwencje może ponieść też urzędnik winny opieszałości.

Z art. 38 k.p.a. wynika bowiem, że jeśli z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie, to podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.

Podstawa prawna

: nowelizacja k.p.a. z 3 grudnia 2010 r. DzU z 2011 r. nr 6, poz. 18

Do wyższej instancji

Organami wyższego stopnia – w myśl k.p.a. – są w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego (czyli  gmin, gdy sprawą zajmuje się wójt, burmistrz, prezydent miasta, a w powiecie starosta) samorządowe kolegia odwoławcze (chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej), a w stosunku do wojewodów – właściwi w sprawie ministrowie. Jeśli w pierwszej instancji sprawę prowadzi organ administracji publicznej inny niż  wymienione, zażalenie trzeba będzie skierować do odpowiedniego organu nadrzędnego lub właściwego ministra, a gdy ich nie ma – do organów państwowych sprawujących nadzór nad ich działalnością. Gdy w pierwszej instancji występują organy organizacji społecznych, w drugiej  właściwe będą odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a gdy ich nie ma – organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

Czytaj też artykuły: