Dla urodzonych w latach 1949 – 1968

Tylko niektórzy z tej grupy wiekowej mają prawo do wcześniejszej emerytury

Aktualizacja: 14.06.2010 07:57 Publikacja: 13.01.2010 05:00

Dla urodzonych w latach 1949 – 1968

Foto: Fotorzepa, Magda Starowieyska Magda Starowieyska

Bardziej skomplikowane zasady dotyczą urodzonych w latach 1949 – 1968. Pod pewnymi warunkami osoby te mogą przechodzić na wcześniejsze emerytury podobnie jak osoby urodzone przed 1949 r. Pozwala na to przede wszystkim art. 46 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=45145DA139EDBC4594274DA37A728344?id=172511]ustawy o emeryturach i rentach z FUS[/link].

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. mogą przejść na wyżej omówione wcześniejsze emerytury przewidziane w art. 29, 32, 33 i 39, jeśli:

- nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa,

- warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełniły do 31 grudnia 2008 r. (osiągnęły odpowiedni staż i wiek).

Złożenie wniosku o wystąpieniu z OFE nie wymaga żadnych szczególnych formalności. Wystarczy wypełnić część II pkt 3 wniosku o emeryturę (formularz ZUS Rp-1E).

[b]Są to wcześniejsze emerytury, a zatem, kto je chce otrzymać, musi zgłosić wniosek jeszcze przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Jest to o tyle istotne, że w takim wypadku emerytura będzie w całości obliczona według starych zasadach. Jeśli po osiągnięciu wieku emerytalnego – dostanie emeryturę mieszaną albo nową.[/b]

[srodtytul]Wcześniejsza emerytura pracownicza[/srodtytul]

Spośród osób urodzonych w latach 1949 – 1968 na wcześniejsze emerytury pracownicze na podstawie art. 46 w związku z art. 29 ustawy emerytalnej mogą przechodzić tylko kobiety. Mężczyźni bowiem urodzeni w tych latach nie mogli ukończyć 60 lat do końca 2008 r. Do tego czasu mogły wymagany od nich wiek 55 lat osiągnąć kobiety z roczników 1949 – 1953.

A zatem wcześniejsza emerytura pracownicza przysługuje kobietom, które do 31 grudnia 2008 r.:

- osiągnęły wiek 55 lat,

- udowodniły co najmniej 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych albo 20 takich lat w wypadku orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Kolejne dwa warunki kobiety muszą spełnić najpóźniej w dniu ubiegania się o emeryturę. Wymaga się, aby:

- ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę były pracownikami,

- w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawały w stosunku pracy co najmniej sześć miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę były uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Kobiety mogą otrzymać to świadczenie, mimo niespełniania tych dwóch ostatnich warunków, jeżeli mają wymagany staż, czyli 30 lat (20 lat przy rencie), z tytułu ubezpieczenia pracowniczego.

Te panie, które przystąpiły do OFE, otrzymają tę emeryturę pod warunkiem rezygnacji z członkostwa w funduszu.

[srodtytul]Szczególne warunki[/srodtytul]

Na wcześniejszą emeryturę na podstawie art. 46 w związku z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS mogą jeszcze przechodzić osoby, które do 31 grudnia 2008 r. osiągnęły odpowiedni wiek i staż.

W większości wypadków od mężczyzn wymaga się osiągnięcia wieku 60 lat, więc ci urodzeni w latach 1949 – 1968 tego warunku spełnić nie mogli. Jest to natomiast możliwe w wypadku mężczyzn, od których wymaga się ukończenia od 45 do 55 lat.

Jeśli do 31 grudnia 2008 r. ukończyli oni ten wiek, a ponadto zgromadzili staż emerytalny wynoszący 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat (w niektórych wypadkach – 10 lub 20 lat) pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. Tak może być np. w wypadku hutników pracujących przy azbeście.

Na te emerytury mogą także przechodzić kobiety, które do 31 grudnia 2008 r. ukończyły wymagany wiek, czyli zwykle 55 lat (niekiedy 40 – 50 lat), a ponadto zgromadziły staż emerytalny wynoszący 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat (w niektórych wypadkach – 10 lub 20 lat) pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Te osoby, które przystąpiły do OFE, aby otrzymać tę emeryturę, muszą zrezygnować z członkostwa w funduszu.

[srodtytul]Twórcy i artyści[/srodtytul]

Urodzeni w latach 1949 – 1968 mogą także nabyć prawo do emerytury na podstawie art. 46 w związku z art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, czyli dla pracowników wykonujących działalność twórczą i artystyczną.

Jest to możliwe, jeśli osiągnęli do 31 grudnia 2008 r.:

- wiek emerytalny – zależny od rodzaju działalności wynoszący od 40 do 55 lat dla kobiet oraz od 45 do 60 lat dla mężczyzn,

- oraz wymagany staż, czyli 20 lat – dla kobiet, i 25 lat – dla mężczyzn, okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat pracy twórczej lub artystycznej.

Te osoby, które przystąpiły do OFE, aby otrzymać tę emeryturę, muszą zrezygnować z członkostwa w funduszu.

[srodtytul]Za pracę na kolei[/srodtytul]

Urodzeni w latach 1949 – 1968 mogą także nabyć prawo do emerytury kolejowej na podstawie art. 46 w związku z art. 40 ustawy emeryturach i rentach z FUS.

W praktyce mogą z niej jeszcze skorzystać kobiety urodzone w latach 1949 – 1953. W wypadku mężczyzn jest to niemożliwe, bo nie mogli ukończyć wymaganego wieku 60 lat do 31 grudnia 2008 r.

Jakie zatem warunki musi spełnić kobieta, aby skorzystać z tego świadczenia? Do 31 grudnia 2008 r. musiała:

- ukończyć 55 lat,

- udowodnić 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów na kolei.

Te panie, które przystąpiły do OFE, aby otrzymać tę emeryturę, muszą zrezygnować z członkostwa w funduszu.

[srodtytul]Ekstrauprawnienie z art. 184[/srodtytul]

Niektórzy ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. mogą przechodzić na wcześniejsze emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Chodzi o omówione wcześniej emerytury przewidziane w art. 32, 33, 39 i 40 tej ustawy.

Przysługują więc one pracującym w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, twórcom, artystom, kolejarzom i wykonującym prace górnicze.

[b]Z tym że w takim wypadku wymaga się od nich spełnienia warunków stażowych najpóźniej 1 stycznia 1999 r. (czyli w dniu wejścia w życie tej ustawy).[/b]

W dniu tym muszą mieć:

- 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna) okresów składkowych i nieskładkowych,

- odpowiedni staż pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymagany do otrzymania wcześniejszej emerytury (zazwyczaj 15 lat).

Odpowiedni wiek mogą ukończyć dopiero teraz. To szansa na wcześniejszą emeryturę dla tych osób, które wymagany obniżony wiek emerytalny osiągnęły dopiero po 31 grudnia 2008 r.

Warunkiem dodatkowym uzyskania wcześniejszej emerytury z art. 184 jest:

- rozwiązanie stosunku pracy (jeśli teraz ubezpieczony jest pracownikiem),

- nieprzystąpienie do OFE albo wycofanie się z niego przy składaniu wniosku o emeryturę.

Można się spodziewać, że najliczniejszą grupą zainteresowanych tą emeryturą będą ci, którzy przed 1999 r. pracowali w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, przede wszystkim mężczyźni kończący w najbliższym czasie 60 lat.

Dodajmy, że przy przyznawaniu tej emerytury stosuje się podobne zasady jak w przypadkach omówionych wyżej wcześniejszych emerytur. Są jednak pewne odrębności. Dotyczą one w szczególności tych, którzy chcieliby przejść na tę emeryturę w wieku niższym niż 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.

Emerytury na podstawie art. 184 w wieku 50 lat nie otrzyma np. kobieta, która przed 1999 rokiem pracowała jako stewardesa przez 15 lat i 20 lat ogółem, bo osiągnięcie wieku 50 lat nie nastąpiło w trakcie tego szczególnego zatrudnienia.

[b]Uwaga! [/b]Emerytura przyznawana na podstawie art. 184 będzie obliczana – w przeciwieństwie do wcześniej omówionych – na nowych zasadach. Osoby, które wiek do niej uprawniający osiągają w latach 2009 – 2013, otrzymają ją obliczoną na podstawie art. 183 ustawy emerytalnej, czyli jako mieszaną lub na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej, czyli obliczoną w całości wg nowych zasad (który warunek jest korzystniejszy dla zainteresowanego).

Ci, którzy wiek emerytalny osiągną po 2013 r., dostaną emeryturę obliczoną w całości zgodnie z nowymi zasadami.

[ramka][b]Kto może wystąpić z OFE, aby wziąć emeryturę[/b]

Osoby, które chcą skorzystać z wcześniejszej emerytury, muszą zrezygnować z członkostwa w drugim filarze.

Decyzję w tej sprawie każdy musi podjąć indywidualnie.

Dobrowolnie do II filara mogli przystąpić urodzeni w latach 1949 – 1968. Wiele osób żałuje tej decyzji. Z OFE nie można jednak tak po prostu zrezygnować.

Ale w przepisach emerytalnych wprowadzono możliwość wystąpienia z OFE przy składaniu wniosku o wcześniejszą emeryturę. Rozwiązania te są w art. 46, 50, 50a, 50e, 183 i 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a także art. 88 Karty nauczyciela.[/ramka]

[ramka][b]Trzeba się zwalniać z pracy czy nie[/b]

Większość osób, które wybierają się na emeryturę, nie musi rozstawać się z pracodawcą, żeby uzyskać to świadczenie. Ale od tej zasady są wyjątki.Przy niektórych wcześniejszych emeryturach warunkiem nabycia do nich prawa jest rozwiązanie stosunku pracy.

Od 8 stycznia 2009 r. przechodzący na emeryturę nie musi już rozwiązywać stosunku pracy, aby ZUS przyznał emeryturę i podjął jej wypłatę. To skutek wykreślenia ust. 2a z art. 103 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Co to oznacza?

>> po pierwsze: kto nabywał prawo do emerytury przed tą datą, ale nie rozwiązał stosunku pracy choćby na jeden dzień, ten jej nie dostał. Obecnie można dalej pracować i pobierać emeryturę. Z tym że emeryci uprawnieni do wcześniejszej emerytury muszą się liczyć z tym, że ich świadczenie zostanie zmniejszone lub zawieszone, jeśli przekroczą limity dorabiania.

Dodatkowe zarobki (bez względu na wysokość) osiągane przez kobiety w wieku 60 lat i mężczyzn w wieku 65 lat nie wpływają na zawieszanie ani zmniejszanie świadczeń emerytalnych;

>> po drugie: niekiedy rozstanie z pracodawcą nadal jest konieczne, aby uzyskać prawo do emerytury. Dotyczą one sytuacji, gdy przepis wymaga rozwiązania stosunku pracy, aby dana osoba w ogóle mogła nabyć prawo do emerytury.

Chodzi o następujące przypadki:

– art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - patrz wyżej,

– art. 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8F00C95021A26492ADBDF91F0F1E8BE0?id=294728]ustawy o emeryturach pomostowych[/link] - czytaj artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/418475.html]"Ciężkie prace dają prawo do pomostówki"[/link],

– art. 88 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=394FD6E3442443A5B2CF8971D37B7B28?id=182007]Karty nauczyciela[/link] - czytaj artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/418487.html]"Emerytura za pracę w szkole"[/link].

Rozwiązanie stosunku pracy jest też konieczne, aby nabyć prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego - czytaj artykuł czytaj artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/418487.html]"Emerytura za pracę w szkole"[/link].[/ramka]

[ramka] [b][link=http://www.rp.pl/temat/418484.html]Zobacz cały poradnik[/link][/b][/ramka]

Bardziej skomplikowane zasady dotyczą urodzonych w latach 1949 – 1968. Pod pewnymi warunkami osoby te mogą przechodzić na wcześniejsze emerytury podobnie jak osoby urodzone przed 1949 r. Pozwala na to przede wszystkim art. 46 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=45145DA139EDBC4594274DA37A728344?id=172511]ustawy o emeryturach i rentach z FUS[/link].

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. mogą przejść na wyżej omówione wcześniejsze emerytury przewidziane w art. 29, 32, 33 i 39, jeśli:

Pozostało 96% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów