Cenzorzy nie lubią nagości

Przez stulecia ludzka nagość była tematem tabu. Mimo upływu lat – nie przestała.

Publikacja: 21.01.2023 18:49

Cenzorzy nie lubią nagości

Foto: Domena Publiczna

Przykładem jest wystawa genialnego austriackiego malarza i grafika Egona Schiele (1890-1918), za życia oskarżanego o szerzenie pornografii. Mimo, że jego dzieła powstawały ponad 100 lat temu i dziś budzą kontrowersje. W 2018 roku ocenzurowano w kilku miastach Europy plakaty do jego wystawy. Plakaty w miejscach przedstawiających intymne części ciała zasłonięto białym paskiem z napisem „Sorry, te dzieła mają 100 lat, a jeszcze są zbyt śmiałe”…

By okiełznać ludzkie ciało i ukryć jego popędy, stróże moralności zakazywali pokazywania genitaliów już w starożytnej Grecji. Choć konwencja pozwalała na pokazywanie całkowitej nagości ciała, to jednak z wyjątkiem męskiego przyrodzenia, które celowo pomniejszano, by wyglądało jak u małych chłopców. Postaci nagich kobiet zamiast realistycznych łon miały w tym miejscu kształt gładkiego zasklepionego trójkąta. Chrześcijaństwo nakazywało kontynuację tego sposobu myślenia, albowiem seksualność kojarzyło z chciwością i pożądliwością. Na przedstawieniach Adama i Ewy, z początku pierwsi grzesznicy trzymali dłońmi listki zasłaniające ich części intymne. Z upływem czasu artyści chcieli pokazywać jak najwięcej, więc malowali jak najmniejsze liście – od listka figowego do listka winorośli, bluszczu. Coraz śmielej sięgali po najrozmaitsze rośliny z rajskiego ogrodu – autorzy filmu pokazują oranżerię z ogromnym wyborem owych roślin. Renesansowi twórcy podporządkowywali się chrześcijańskim zakazom. Przywoływali doskonałe ciała średniowiecznych posągów, ale łona kobiece choć nagie – pozostawały gładkie. Jednak były wyjątki, o których też opowiada film „Ukryte pod listkiem figowym”.

Autorzy dokumentu przypominają, że w scenach Sądu Ostatecznego malowanych przez Michała Anioła dopuszczono nagość, gdyż człowiek na owym Sądzie ma stanąć przed swym Stwórcą - w prawdzie. Ale kilka lat później watykańska cenzura nakazała Aniołowi zamalowanie męskich genitaliów. Miał na to powiedzieć: „Powiedzcie papieżowi, że poprawić obraz to nic trudnego, ale niech najpierw on poprawi świat”. Ostatecznie zostały domalowane draperie na najbardziej kontrowersyjnych fragmentach dzieła, a ten, który tego dokonał okrzyknięty został „majtkarzem”. Nie był wyjątkiem.

Podobno w Watykanie do dziś istnieje potężna szuflada z odciętymi od antycznych rzeźb genitaliami, opatrzonymi etykietami pochodzenia.

Artyści zmuszeni do kreatywności prześcigali się w pomysłach czym zastąpić listek figowy, malowali mężczyznom w owym feralnym miejscu: miecze, maczugi, węże, szczypce, krany, a nawet strzały, motyle, kaktusy, zaś kobietom: kwiaty, zwierciadełka, puzderka na biżuterię, pukle włosów, fałdy futra.

W 1866 roku Gustave Courbet namalował „Pochodzenie świata” przedstawiające owłosione łono kobiece, które stało się obrazem rewolucyjnym. Afirmacyjny charakter dzieła twórca przypieczętował wspaniałością detalu. Nie skończyło to jednak gry artystów z cenzorami.

Na początku XX wieku Susan Valadon namalowała swój nagi autoportret z równie nagim młodym kochankiem, na którym beztroscy i zmysłowi, nie ukrywają intymnych szczegółów anatomicznych. Jednak choć w 1909 roku członek Adama był na obrazie widoczny, to około 1920 malarka musiała przed wystawą domalować zakrywające go listki. Na innych obrazach cenzurowała się od razu…

Ciekawy francuski dokument w reżyserii Agnes Obadia „Ukryte pod listkiem figowym” (2022) obejrzeć można z soboty na niedzielę pięć minut po północy w Planete+.

Przykładem jest wystawa genialnego austriackiego malarza i grafika Egona Schiele (1890-1918), za życia oskarżanego o szerzenie pornografii. Mimo, że jego dzieła powstawały ponad 100 lat temu i dziś budzą kontrowersje. W 2018 roku ocenzurowano w kilku miastach Europy plakaty do jego wystawy. Plakaty w miejscach przedstawiających intymne części ciała zasłonięto białym paskiem z napisem „Sorry, te dzieła mają 100 lat, a jeszcze są zbyt śmiałe”…

By okiełznać ludzkie ciało i ukryć jego popędy, stróże moralności zakazywali pokazywania genitaliów już w starożytnej Grecji. Choć konwencja pozwalała na pokazywanie całkowitej nagości ciała, to jednak z wyjątkiem męskiego przyrodzenia, które celowo pomniejszano, by wyglądało jak u małych chłopców. Postaci nagich kobiet zamiast realistycznych łon miały w tym miejscu kształt gładkiego zasklepionego trójkąta. Chrześcijaństwo nakazywało kontynuację tego sposobu myślenia, albowiem seksualność kojarzyło z chciwością i pożądliwością. Na przedstawieniach Adama i Ewy, z początku pierwsi grzesznicy trzymali dłońmi listki zasłaniające ich części intymne. Z upływem czasu artyści chcieli pokazywać jak najwięcej, więc malowali jak najmniejsze liście – od listka figowego do listka winorośli, bluszczu. Coraz śmielej sięgali po najrozmaitsze rośliny z rajskiego ogrodu – autorzy filmu pokazują oranżerię z ogromnym wyborem owych roślin. Renesansowi twórcy podporządkowywali się chrześcijańskim zakazom. Przywoływali doskonałe ciała średniowiecznych posągów, ale łona kobiece choć nagie – pozostawały gładkie. Jednak były wyjątki, o których też opowiada film „Ukryte pod listkiem figowym”.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Malarstwo
Jego krzyż szokował. Caspar David Friedrich, drugi niemiecki malarz po Dürerze
Malarstwo
Wielka retrospektywa Roya Lichtensteina. Dzieła z Myszką Miki i Kaczorem Donaldem
Malarstwo
„Polski” Vincent van Gogh i plany przebadania następnych dzieł z kolekcji Porczyńskich
Malarstwo
Jan Matejko, jakiego nie znamy, na Zamku Królewskim w Warszawie
Malarstwo
Wilhelm Sasnal w Amsterdamie i szalony świat Roberta Walsera