W kwestii spożywania poszczególnych składników codziennego pożywienia dominuje zalecenie spożywania ich o określonych porach dnia, a także łączenia lub nie z innymi grupami produktów, jak białka czy węglowodany. Czy te, zdawałoby się, logiczne wskazania mają sens i powinny być dla nas istotne?
Niczego nie może zabraknąć, a każda przesada może zaszkodzić
Każdego dnia w naszym organizmie zachodzi wiele procesów życiowych, m.in. odżywianie, oddychanie, wzrost i rozwój komórek. Każdy z nich zależy lub współzależy od tzw. paliwa, którego mu dostarczamy, czyli od naszego odżywiania i stylu życia. Jedynie poprzez właściwe odżywianie możemy „doładować" nasz organizm niezbędnym białkiem, węglowodanami, tłuszczami, składnikami mineralnymi czy witaminami. Odżywiania nie da się zastąpić magicznymi tabletkami ani medytacjami z afirmacjami zdrowego i sprawnego ciała, a po każdej cud-diecie organizm musi w naturalny dla siebie sposób wyrównać poziom składników, które dana dieta ograniczyła powodując ich niedobór. Zapotrzebowanie na poszczególne składniki jest różne dla osób w różnym wieku, o odmiennym stanie organizmu, a także zależy od rodzaju wykonywanej pracy i aktywności fizycznej. Niemniej jednak światowe i branżowe organizacje w formułowanych przez siebie zaleceniach dotyczących prawidłowego żywienia, jak mantrę wymieniają dbanie o różnorodność spożywanych produktów, aktywność fizyczną, codzienne spożywanie jak największej ilości warzyw i owoców, spożywanie produktów zbożowych jako źródła energii, ograniczanie spożycia tłuszczów, mięsa i soli oraz umiaru w przypadku słodyczy i cukru. Jeśli będziemy stosować te zalecenia, żadna dieta-cud nam nie zaszkodzi.
Porcji warzywno-owocowych w diecie człowieka – zarówno osoby dorosłej, jak i rozwijającego się organizmu dziecka – nie da się niczym zastąpić, a ich funkcji codziennego „hurtowego dostawcy witamin, mikroelementów czy antyoksydantów" nie zastąpią ani węglowodany, ani produkty białkowe czy tłuszcze. Ludzki organizm to bardzo mądra machina, radzi sobie dobrze z przetwarzaniem i zagospodarowaniem tego co mu dostarczamy, obyśmy tylko karmili go odpowiedzialnie. Codzienna dawka 5 porcji warzyw, owoców lub soku to właściwa ilość składników odżywczych dla organizmu, przy czym sok może zastąpić jedną z tych porcji. - Tych 5 porcji dziennie ma wielkie znaczenie, bo nie można najeść się warzywami i owocami na zapas. Organizm nie potrafi magazynować zdecydowanej większości witamin i minerałów, dlatego należy dostarczać je sukcesywnie, kilka razy dziennie - mówi Barbara Groele, sekretarz generalny Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków, organizator kampanii „5 porcji warzyw, owoców lub soku".
Razem czy osobno – czy łączenie ma znaczenie?
Popularne są zalecenia dotyczące łączenia wybranych grup żywności, lub spożywania ich oddzielnie, np. rozdzielanie białka i węglowodanów czy sięganie po owoc po większym posiłku. Ta opinia uzasadniana jest konstrukcją naszego przewodu pokarmowego, który nie może trawić równocześnie różnych rodzajów żywności. Co więcej, do trawienia białek potrzebuje innych enzymów niż do metabolizmu węglowodanów czy warzyw i owoców. Odmienne grupy żywności są ponadto trawione w różnym tempie (białko znacznie dłużej niż węglowodany itp.). Różne grupy pokarmów są trawione w środowiskach o różnej wartości pH - białko w środowisku kwaśnym, z kolei węglowodany - w zasadowym. Czy zatem spożywając w jednym posiłku zróżnicowane grupy produktowe szkodzimy sobie i utrudniamy procesy metaboliczne? Czy powinniśmy rozdzielać te grupy? A może nasz organizm radzi sobie z tym doskonale i osoby w dobrej kondycji fizycznej nie powinny się tym przejmować?
Prof. dr hab. Maria Koziołkiewicz, ekspert kampanii „5 porcji warzyw, owoców lub soku" potwierdza: - Odmienny mechanizm trawienia węglowodanów, białka i pozostałych grup może powodować problemy z ułożeniem odpowiednio bilansowej diety, nie dajmy się jednak zwariować, unikanie niełączenia produktów w codziennym życiu będzie ciężko zrealizować. Jeżeli będziemy przestrzegać innych zasad dotyczących racjonalnego odżywiania, tj. unikać cukru i soli, spożywać więcej warzyw i owoców, które wpływają na równowagę kwasowo-zasadową, będziemy dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu – w wystarczającym stopniu przyczynimy się do utrzymania prawidłowego stanu naszego organizmu.
