Złote pończochy króla Sasa. Wyjątkowa wystawa na Wawelu

Na bezprecedensowy pokaz „Niech żyje król! Koronacje Sasów na Wawelu", powstały we współpracy Krakowa, Drezna i Warszawy, składa się 130 obiektów. Są na nim niemal wszystkie pamiątki związane z dwiema ostatnimi królewskimi koronacjami na Wawelu. Wiele cennych, jak regalia, stroje, dzieła sztuki złotniczej.

Czytaj więcej

Malarstwo

Wystawa w Londynie. Spełnione życzenie van Gogha

Wśród największych dzieł artysty w National Gallery są „Słoneczniki” z Filadelfii, które po raz pierwszy wyjechały z tamtejszego muzeum.

Wystawa „Niech żyje król! Koronacje Sasów na Wawelu": Koronacje Sasów na Wawelu

Sasi starali się uszanować polski koronacyjny rytuał, wprowadzając do niego niewielkie zmiany. Układ wystawy odpowiada siedmiu etapom koronacyjnego ceremoniału: elekcja, wjazd elekta do miasta, pogrzeb poprzednika, pielgrzymka na Skałkę, koronacja w katedrze na Wawelu, uczta na zamku, hołd mieszkańców na Rynku.

Wystawa ma niepowtarzalny klimat, bo główna jej część jest prezentowana w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego na Wawelu, gdzie odbywały się pokoronacyjne uczty obu Wettynów.

Sala Senatorska o ścianach pokrytych XVIII-wiecznym kurdybanem, zdobionym tłoczonymi wzorami, złoceniami i malowidłami, jest jednym z najbardziej reprezentacyjnych wawelskich wnętrz. Tu odbywały się także posiedzenia senatu i inne ważne uroczystości państwowe. Sala była świadkiem wesel królewskich – pierwsze Zygmunta I Starego i Bony Sforzy odbyło się tu w 1518 roku. Organizowano w niej bale i widowiska teatralne.

Na bankiet zaprasza nas we własnej osobie August II. Figura naturalnej wielkości, odtwarzająca jego wizerunek, została przywieziona ze zbrojowni drezdeńskiej Rüstkammer. To rekonstrukcja figury, którą podarował Dreznu August II, by pochwalić się królewskim tytułem. Sam zaprojektował strój koronacyjny. Miał być odwołaniem do wyglądu rzymskiego wojownika i pokazywać, że August II jest godnym następcą Jana III Sobieskiego. Splendoru dodaje mu długi niebieski płaszcz koronacyjny obszyty gronostajem.

Bankiet koronacyjny na Wawelu

W takim właśnie stroju król elekt szedł w 1697 r. w procesji z zamku do katedry i dopiero na samą ceremonię koronacji przebrał się zgodnie z tradycją w albę i kapę.

Bankiet w Sali Senatorskiej był wystawny, chociaż tylko na sto osób. Zmieściła się jeszcze 20-osobowa kapela. Król przebrał się ponownie i wystąpił na nim w złocistym stroju i diamentowym garniturze biżuterii. Z tego stroju na wystawie oglądamy kosztowne złote pończochy.

Na ucztę towarzyszącą koronacji August II przywiózł do Krakowa imponujący zestaw sreber. Po 300 latach udało się je ponownie sprowadzić z Staatliche Kunstsammlungen Dresden.

Srebra stoją jak za Augusta II w schodkowym bufecie, tworząc olśniewającą dekorację, w której są takie arcydzieła, jak: para XVII-wiecznych pucharów z Norymbergi w kształcie winnego grona, złocony dzban zwany smoczym, para kubków z Augsburga z pokrywami, zwieńczonych figurami złoconych lwów, trzymających w łapach herby, a także misa ze scenami polowania z Lipska. Jest też puchar z Herkulesem dźwigającym sferę niebieską, bo August II, zwany Mocnym, lubił porównywać się do mitycznego herosa.

Pokoronacyjna biesiada w Sali Senatorskiej obrosła legendą. Jak wspominali jej uczestnicy: „Było convivium magnum, przy wszelakim dostatku wyśmienitych potraw i kosztownych piramid z cukrów, których były napoje i trunki rozmaite jako najprzedniejsze etc., którego splendoru, magnificencji niepodobna dostatecznie wyrazić, przy muzykach wybornych, które wielkiej dodawały wesołości”.

Czytaj więcej

Teatr

Cricoteka, współczesna ikona architektury Krakowa, świętuje dziesięciolecie

Nowa Cricoteka na nadwiślańskich bulwarach na krakowskim Podgórzu powstała, by prezentować sztukę Tadeusza Kantora i być miejscem awangardowej działalności teatralnej, muzycznej , performatywnej.

Koronacyjne spektakle. Ekspozycja „Niech żyje król! Koronacje Sasów na Wawelu"

Następnego dnia August II podążył z Wawelu na Rynek, by przyjąć hołd miasta. Jechał konno ubrany w strój polski, czyli żupan, kontusz, czapkę sobolową. W polskim kontuszu przedstawia go też jeden z portretów w Sali Senatorskiej ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu. Przy wjeździe na krakowski Rynek towarzyszył monarsze orszak, o którego splendorze świadczy przywieziony z Drezna rząd koński wysadzany perłami i diamentami.

Z koronacji Augusta III w 1734 roku pochodzi m.in. komplet insygniów koronacyjnych: korony, berła, jabłka króla i jego małżonki Marii Józefy. Król musiał zamówić je w Dreźnie, bo sytuacja polityczna była w tym czasie napięta i zwolennicy Stanisława Leszczyńskiego, głównego konkurenta do tronu, odmówili wydania historycznych polskich regaliów.

Insygnia te oraz płaszcz królewski ostatniego Sasa znajdują się obecnie w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie. Rzadko opuszczają jego mury, futerały zaś na regalia Augusta III i Marii Józefy znajdują się na stałe w Rüstkammer w Dreźnie i spotykają się znów razem po raz pierwszy.

Koronacje królewskie Sasów były wielkimi barokowymi spektaklami, których ważnym elementem stały się specjalnie budowane przez miasto łuki triumfalne, wzorowane na antycznych. Za Sasów Augusta dwa takie tymczasowe łuki stanęły w pobliżu Rynku przy ulicy Floriańskiej i Grodzkiej, by uświetniać trasę królewskich przejazdów.

Współpraca trzech dużych instytucji muzealnych: Zamku Królewskiego na Wawelu, Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie i Muzeum Narodowego w Warszawie, pozwoliła stworzyć wyjątkową wystawę.