Wielkie otwarcie Humboldt Forum w Berlińskim Zamku

Otwarcie wschodniego skrzydła Humboldt Forum i Muzeum Etnologicznego połączone jest ze zwiedzaniem wszystkich muzeów w obiekcie, koncertami, performansami, spotkaniami, warsztatami i nocną obserwacją gwiazd z tarasu na dachu, z którego podziwiać można także panoramiczne widoki całego Berlinu.

Humboldt Forum to największy, a zarazem najdroższy projekt kulturalny w Niemczech, który kosztował 680 milionów euro (679 milionów dolarów). Jego zrekonstruowane elewację z trzech stron utrzymano w stylu barokowym. Czwarta od strony Szprewy jest nowoczesna. Symboliczne to powiązanie przeszłości z teraźniejszością. Cały budynek ma 30 tys. m kw. powierzchni, zajmowanych przez muzea i instytucje kulturalne. 

Historia Zamku w tym miejscu sięga XV wieku, kiedy Fryderyk II Hohenzollern, margrabia brandenburski, rozpoczął budowę grodu nad Szprewą. W XVI wieku wzniesiono renesansowy zamek, a w XVIII elektor Fryderyk III, koronowany w 1701 roku na króla Prus, zlecił architektowi Andreasowi Schlüterowi przekształcić zamek w jedną z najbardziej okazałych rezydencji barokowych Niemiec. W XIX wieku szczyt budowli zwieńczono kopułą z figurą anioła i krzyżem.

Podczas nalotu w czasie II wojny światowej, w 1945,Zamek został poważnie uszkodzony, ale jego ściany zewnętrzne przetrwały. Dopiero władze NRD zdecydowały o wysadzeniu pozostałości Zamku w 1950 i zbudowaniu w sąsiedztwie socjalistycznego Pałacu Republiki (który z kolei został rozebrany w 2008 roku).

Po upadku Muru Berlińskiego i zjednoczeniu Niemiec ożyły dyskusje na temat odbudowy Berlińskiego Zamku, dawnej rezydencji pruskich władców. Czy go zrekonstruować wiernie, z XIX-wieczna kopułą czy bez? W jakim stopniu go zmodernizować? Jaka role ma pełnić? Zorganizowano wiele konkursów i debatowano nad modelami architektonicznymi i symulacjami komputerowymi.

Decyzję o budowie kompleksu kultury, którego nazwa pochodzi od braci Wilhelma i Alexandra von Humboldtów, niemieckich myślicieli i badaczy, podjął w 2002 roku niemiecki Bundestag. W maju 2013 roku Joachim Gauck, prezydent Niemiec, położył kamień węgielny pod budowę Forum.

Obiekt zaprojektowany przez włoskiego architekta Franca Stellę, który zwyciężył w konkursie, miał być gotowy już w 2019 roku, ogłoszonym rokiem Humboldta z okazji przypadającej wówczas 250. rocznicy urodzin Alexandra von Humboldta. Ale termin ukończenia budowy przeciągnął się z powodu kosztów i pandemii. Pierwsza oficjalna inauguracja Humboldt Forum odbyła się w grudniu 2020 roku, ale wówczas z powodu pandemii obyło się tylko wirtualne zwiedzanie. Publiczności częściowo zaczęła je zwiedzać od lipca 2021 roku. 

Teraz Forum jest już całkowicie dostępne. Można przyjrzeć się architekturze, umówić na spotkanie w licznych kafejkach i restauracjach, podziwiać widoki na miasto spod odrestaurowanej kopuły na dachu, a przede wszystkim poznać imponujące muzealne zbiory.

Pod jednym dachem mieszczą się tu wyjątkowe kolekcje. W Muzeum Etnologicznym i Muzeum Sztuki Azjatyckiej, zajmujących 16 tys. metrów kwadratowych, zgromadzono około 20 tysięcy eksponatów. Pozwalają poznać lepiej kultury Afryki, obu Ameryk, Azji, Australii i Południowego Pacyfiku.

Wśród skarbów, wystawionych po raz pierwszy zobaczyć można m.in. tradycyjny dom spotkań z Palau, sztukę Khmerów z 23-metrowymi odlewanymi replikami płaskorzeźb kompleksu świątynnego Angkor Wat w Kambodży ze scenami, przedstawiającymi niebo i piekło, czy dużą instalacja współczesnej meksykańskiej artystki Mariany Castillo Deball, wykonana z płytek wypalonej gliny o reliefowej formie. 

To także okazja do obejrzenia części benińskich brązów które Niemcy zdecydowały się niedawno zwrócić Nigerii jako pozyskane w czasach kolonialnych. W sierpniu Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego przekazała Nigerii prawa majątkowe do zabytkowych 512 obiektów. Wystawa w Humboldt Forum prezentuje około 40 eksponatów, udostępnionych na mocy porozumienia o czasowym ich wypożyczeniu.