Sekrety kobiety u kardiologa

Rz: Czy to prawda, że dla kardiologa kobiety są trudniejszymi pacjentami niż mężczyźni?

Prof. Teresa Widomska-Czekajska:

– Z jednej strony tak. Wynika to między innymi z faktu, że kobiety lekceważą dolegliwości, które mogą wskazywać na rozwój choroby wieńcowej. Nie są one bowiem tak charakterystyczne jak u mężczyzn. Panie nie tyle skarżą się na ból w klatce piersiowej, ile na poczucie duszności czy męczliwość. Ze względu na nieswoiste zmiany w badaniu EKG, które występują u dużego odsetka kobiet w okresie klimakterium, trudniej je także zdiagnozować. Z reguły udaje się to więc stosunkowo późno.

W grupie pacjentek z chorobą wieńcową znacznie częściej niż u mężczyzn występuje jednocześnie cukrzyca, nadciśnienie i otyłość. Podobny zestaw może nawet czterokrotnie zwiększać zagrożenie wystąpienia ostrego zespołu wieńcowego. W rezultacie choroba ta ma u kobiet zwykle cięższy przebieg.

Skoro sytuacja wygląda aż tak dramatycznie, to dlaczego w społecznej świadomości zawał kojarzy się z czymś, co spotyka głównie mężczyzn?

Bo to jest akurat prawdą. Jak wynika z ogólnopolskiego badania POLKARD, prowadzonego w latach 2003 – 2005 przez Śląskie Centrum Serca, kobiety stanowią jedną trzecią grupy chorych, u których wystąpił ostry zespół wieńcowy, np. zawał. Inna dobra wiadomość dla pań jest taka, że ostre objawy choroby wieńcowej pojawiają się u nich średnio dziesięć lat później niż u panów, tj. powyżej 65. roku życia. Do okresu przekwitania niezwykle ważnym czynnikiem chroniącym kobiece serce są hormony. Ich działanie korzystnie wpływa między innymi na śródbłonek, a więc warstwę komórek wyściełającą naczynia krwionośne.

Uważa się także, że czynnikiem opóźniającym rozwój choroby wieńcowej jest w przypadku kobiet ciąża. Pod jej wpływem zwiększa się objętość serca, a także rozszerzają się naczynia wieńcowe. Po porodzie wielkość serca wraca do normy, natomiast naczynia wieńcowe nadal pozostają szersze. A przecież choroba wieńcowa wiąże się właśnie z ich zwężaniem się.

Czy budowa kobiecego serca różni się w jakiś sposób od męskiego?

Różnica przejawia się w rozmiarze. Serce kobiety jest mniejsze niż serce mężczyzny. Waży średnio 220 – 300 g (w tym drugim przypadku to 300 – 400 g). Generalnie przyjmuje się, że narząd ten stanowi 0,5 proc. masy ciała człowieka. Jeśli chodzi o różnice, warto również wspomnieć, że panie mają niższe ciśnienie tętnicze i szybszą akcję serca.

Skoro są różnice, to czy również profilaktyka powinna wyglądać inaczej ze względu na płeć?

Szeroko pojęta promocja zdrowia powinna wyglądać tak samo. A więc polegać na zachęcaniu do aktywności fizycznej, zrównoważonej diety i higieny pracy, która polega także na umiejętności wypoczynku. Ważna jest szczególnie zdolność radzenia sobie ze stresem. A to oznacza rozwiązywanie problemów, a nie ich unikanie. Mężczyźni mają zwłaszcza skłonność do reagowania na nie agresją, a kobiety ucieczką, tj. udawaniem, że problemu nie ma. Przestrzegam: to nie jest dobre dla serca.