Wenecja 2016: Złotego Lwa wygrał Filipińczyk Lav Diaz

Barbara Hollender z Wenecji

Jury obradujące pod przewodnictwem Sama Mendesa uhonorowało Złotym Lwem film Lava Diaza „The Woman Who Left". Filipińczyk konsekwentnie uprawia skupione, niespieszne kino. Znak szczególny? Jego film „Z tego, co było, po tym, co było", zdobywca Złotego Lamparta w Locarno sprzed dwóch lat, trwał pięć i pół godziny. Wenecki zwycięzca – cztery.

– W sztuce cenię wolność, nie liczę czasu – mówi Diaz.

„The Woman Who Left" to historia nauczycielki, która niesłusznie skazana za morderstwo, wychodzi z więzienia po trzydziestu latach, gdy do zbrodni przyznaje się prawdziwa zabójczyni. Diaz zaproponował opowieść o zemście i przebaczeniu. Porywającą, wciągającą, pełną cierpienia i empatii dla człowieka, który stracił całe życie i teraz próbuje zmierzyć się z losem, uporządkować co się da.

Film Diaza jest też diagnozą stanu filipińskiego społeczeństwa. – Nasz system polityczny jest dysfunkcjonalny – twierdzi reżyser. – Próbowałem pokazać ludzi opuszczonych, wyrzuconych na margines.

„The Woman Who Left" to czarno-biały, niemal paradokumentalny zapis życia. O rzeczywistości wprost opowiada też Pablo Larrain w nagrodzonej za scenariusz Noaha Oppenheima „Jackie".

Znany chilijski reżyser sięgnął po wydarzenia z 1963 roku, gdy zastrzelony został prezydent John. F. Kennedy. Ale opowiedział o jego żonie, która przeżyła tragedię, a jednocześnie zdała sobie sprawę, że na niej spoczywa obowiązek zadbania o pamięć o prezydencie. Lorrain zaproponował ciekawy film o formowaniu mitu. A Natalie Portman stworzyła jako Jacqueline Kennedy wybitną kreację.

Gry z fikcją

Filmy zakorzenione w rzeczywistości stanowiły jednak w konkursie absolutną mniejszość. Przeważały gry między rzeczywistością a fikcją. Najdobitniej zabrzmiały one w intrygującym, uhonorowanym Srebrnym Lwem, filmie Toma Forda „Nocturnal Animals".

Znany kreator mody, który kilka lat temu zaskoczył „Samotnym mężczyzną", znów opowiedział o samotności i o konsekwencjach wyborów, jakich dokonujemy. Młoda, świetnie prosperująca zawodowo kobieta musi tu rozliczyć się z własnym życiem, może z krzywdą, którą kiedyś wyrządziła mężowi-pisarzowi, odrzucając jego miłość. I zdać sobie sprawę z ceny, jaką sama za to zapłaciła.

Pisarze pojawili się i w innych filmach festiwalu. Bohater „Honorowego obywatela" Mariano Cohna i Gastona Duprata jest argentyńskim laureatem Nagrody Nobla (którego nigdy nie było). Jego powrót do rodzinnego miasteczka stanowi pretekst do rozliczenia się z kolejnym mitem – z tęsknotą za krainą dzieciństwa. To, co miało się stać sentymentalną podróżą, zamienia się w rozczarowanie. Jurorzy docenili w tej roli Oscara Martineza.

Pytanie o rolę fikcji i o budowanie życia na kłamstwie towarzyszy też François Ozonowi we „Frantzu", gdzie po I wojnie młody Francuz zjawia się u niemieckiej rodziny. Przedstawia się jako przyjaciel ich syna, który zginął na froncie. Staje się dla niej niemal jego substytutem. A on przyjechał po przebaczenie – zabił Frantza w czasie bitwy i znalazł w kieszeni jego munduru list do narzeczonej (nagroda za debiut dla Pauli Beer). Tylko ona zna tę tajemnicę, ale, jak mówi ksiądz: „Komu potrzebna jest prawda?".