Nowe otwarcie na cudzoziemców

Dotyczy to przede wszystkim prac prostych, ale też stanowisk dla specjalistów – spawaczy, monterów kadłubów, piaskarzy, malarzy. Wiele osób z takimi kwalifikacjami z Trójmiasta pracuje za granicą, starsze kadry nie mogą już pracować w trudnych warunkach, z kolei młodzi nie mają wymaganych kompetencji. Część osób nie chce też pracować za proponowane stawki, bo znają ofertę firm zagranicznych. Jak wynika z opracowania przygotowanego przez portal wynagrodzenia.pl, w Norwegii spawacz może zarobić 12–18 tys. zł na miesiąc, w Polsce ok. 7 tys. zł (choć ostatnio przez spadki cen ropy norweskie stocznie raczej zwalniają pracowników).

Najwięcej w przemyśle i budowlance

Problem z niedoborem wykwalifikowanych kadr dotknął np. Stoczni Crist, która w 2014 r. postanowiła uzupełnić braki cudzoziemcami; obecnie pracuje tam ok. 300 Ukraińców. – Nie wykluczamy zatrudniania cudzoziemców, choć na razie Ukraińców wśród załogi nie mamy – mówi z kolei Jacek Łęski, rzecznik Gdańsk Shipyard Group (w skład tej grupy wchodzi m.in. Stocznia Gdańsk). W 2015 r. firma rozwinęła skrzydła w zakresie budowy wież wiatrowych, teraz prowadzi proces rekrutacyjny, do połowy 2016 r. zatrudnić ma 250 osób. – Ukraińcy mogę pracować w małych firmach kooperujących z wielkimi stoczniami, których jest w Trójmieście około tysiąca. W naszej grupie ich jednak nie zatrudniamy – zauważa Grzegorz Landowski, rzecznik prasowy Grupy Stocznia Remontowa.

W sumie to właśnie przemysł potrzebuje najwięcej pracowników z zagranicy – aż ok. 30 proc. zgłoszeń składają właśnie firmy przetwórstwa przemysłowego. Duża grupa Ukraińców pracuje też na pomorskich budowach (27 proc. zgłoszeń) oraz w gastronomii i hotelarstwie, w gospodarstwach domowych (np. przy opiece na osobami starszymi), telekomunikacji i IT oraz tzw. pozostałych usługach (w sumie kolejne 27 proc.).

– Pracodawcy podkreślają, że Ukraińcy to dobrzy, wydajni i rzetelni pracownicy – podkreśla Krzysztof Inglot. – Im chce się pracować, bo tak jak my po 2004 r. zaczęliśmy emigrować zarobkowo na Zachód i zyskaliśmy opinię bardzo dobrych pracowników, tak i przedłużający się kryzys na Ukrainie skłania Ukraińców do szukania szans gdzie indziej, w tym Polsce.

Rosnące kontrowersje

Zwiększony napływ Ukraińców do Polski budzi wiele kontrowersji. Z jednej strony pojawiają się opinie, że zabierają oni pracę Polakom, a także godząc się na niską płacę obniżają ogólny poziom wynagrodzeń. Z drugiej strony, zdarza się, że są przez pracodawców wykorzystywani – pracują bez umów o pracę, bez ubezpieczenia zdrowotnego czy jakiejkolwiek osłony socjalnej. Istnieje też proceder wymuszania opłat od Ukraińców za „zaproszenia" do Polski, choć są one darmowe. – Nasz niepokój wzbudza praktyka wystawiania dużej liczby oświadczeń przez osoby fizyczne czy maleńkie firmy – mówi Beata Rafalska-Kościelak, kierowniczka w PUP w Gdańsku. Chodzi przykładowo o sytuacje, gdy firma transportowa nagle potrzebuje 50 ogrodników albo osoba fizyczna – kilkanaście sprzątaczek. Często zapraszane tak osoby z Ukrainy nie docierają na miejsce, choć według informacji Straży Granicznej, przekroczyły granicę. I nie wiadomo, co się z nimi dzieje, czy w ogóle zostają w Polsce, czy też może szukają pracy na Zachodzie; a jeśli zostają w Polsce, to gdzie pracują i w jakich warunkach.