Sondaż "Rzeczpospolitej": Polacy wiedzą za mało o reformie podatków

Instytut IBRiS przeprowadził sondaż dla „Rzeczpospolitej" w piątek i sobotę – już po całej serii wypowiedzi ministrów i posłów PiS na temat szykowanej przez rząd Beaty Szydło reformy podatkowej. Wynik jest jednoznaczny: 64 proc. badanych czuje się źle poinformowanych na jej temat.

Kliknij w grafikę, by ją powiększyć:

Tylko pracownicy na umowach cywilnoprawnych deklarują w dużej części (48 proc.) dostatek informacji o reformie. Za to na ich brak wskazuje aż 79 proc. osób prowadzących działalność gospodarczą, a to one z reguły najbardziej przejmują się zmianami w sferze podatków. Wygląda więc na to, że choć, jak mówił Benjamin Franklin, „na świecie pewne są tylko śmierć i podatki", w kwestii tych drugich Polacy mają niewiele pewnych informacji.

Przede wszystkim nie wiadomo, kiedy nowy, jednolity podatek (łączący w sobie podatki i składki na ZUS oraz NFZ) miałby zacząć obowiązywać. Minister w Kancelarii Premiera, szef Komitetu Stałego Henryk Kowalczyk, który jest autorem reformy, zapewniał, że do 15 listopada ustawa będzie gotowa, a do końca miesiąca znajdzie się w Sejmie, po przyjęciu przez rząd. Nic jednak na to nie wskazuje. Tym bardziej że wicepremier i minister finansów Mateusz Morawiecki wyraźnie się w tej sprawie nie spieszy. – W najbliższych dniach zrobimy debatę ekspercką i nic nie zamierzamy tutaj przyspieszać – mówił podczas czwartkowego posiedzenia sejmowej Komisji Gospodarki i Rozwoju. I przyznał: – Sam się z tym zapoznałem dwa dni temu na Radzie Ministrów.

Kowalczyk zapowiadał, że uchwalona do końca roku ustawa mogłaby wejść w życie w 2017 r., tak by ZUS zdążył przygotować system informatyczny. Według jednolitej stawki podatkowo-składkowej obywatele mieliby się rozliczać już w roku 2018. Teraz jednak wygląda na to, że start nastąpi dopiero w 2019 r. W roku wyborów parlamentarnych, ale już po samorządowych.

Rząd nie ma też jednolitego stanowiska w sprawie kształtu samej reformy. Oprócz hasła „bogatsi muszą płacić więcej, a biednym trzeba ulżyć" nie ma zgody w żadnej sprawie. Kim są bogaci? – Ten moment zaczyna się powyżej 120 tys. zł rocznie – powiedział Kowalczyk.

Z jego słów można jednak wnioskować, że to także np. samozatrudnieni, płacący 19-proc. podatek liniowy. Zapowiedź jego zlikwidowania mocno tę grupę zdenerwowała. I może właśnie dlatego zaczęli poszukiwać informacji na ten temat – z jakim skutkiem, to widać w sondażu. Złe wrażenie próbowała potem zacierać sama pani premier. „Rząd pracuje nad uproszczeniem systemu podatkowego. Rozwiązania przewidują premię dla przedsiębiorców w jednolitym podatku" – oznajmiła szefowa rządu na Twitterze. I podkreśla odtąd w każdej wypowiedzi na ten temat, że „rząd nie zamierza podnosić podatków".

Jeśli nie to jest celem reformy, to co nim jest? Podniesienie ściągalności podatków? Opanowanie ucieczki od ZUS? Jeśli miałaby to być chęć wypełnienia zasady sprawiedliwości społecznej i zwiększenia stopnia redystrybucji budżetowej, deklaracja, że biedniejsi zapłacą „nieco" mniej, jest za mało konkretna.

Po to, by ta część obywateli dowiedziała się o planach i je poparła, konieczne są precyzyjne wyliczenia dotyczące wszystkich progów podatkowych (a ile tych progów będzie – tego na razie także nie wiadomo), szerokie konsultacje, a potem akcja informacyjna. Według sondażu IBRiS to właśnie w grupie zwykłych pracowników, etatowców odnotować można najwyższy odsetek osób „zdecydowanie źle" poinformowanych.

Być może jednak najpierw trzeba by kampanię informacyjną przeprowadzić w samym rządzie. Bo to wicepremier Jarosław Gowin dolał oliwy do ognia, głośno upominając się o rozmowy koalicyjne w sprawie „podnoszenia podatków". Czyżby nie wierzył w zapewnienia własnego rządu?