Weksel jest nieważny, gdy bank nie pouczy o skutkach jego podpisania

Bank powinien pouczyć poręczyciela o skutkach podpisania weksla. Zaniechanie tego jest nadużyciem

Publikacja: 05.06.2012 09:52

Weksel jest nieważny, gdy bank nie pouczy o skutkach jego podpisania

Foto: Fotorzepa, Michał Sadowski MS Michał Sadowski

Dzięki wyrokowi Sądu Najwyższego Aleksandra P., która poręczyła weksel za matkę na pół miliona złotych, ma szansę uwolnić się od długu (sygnatura akt II CSK 351/11)

.

Jej rodzice prowadzili niedużą firmę odzieżową. Kiedy ojciec zginął w wypadku samochodowym, zakład musiała poprowadzić matka mająca troje małoletnich dzieci, w tym Aleksandrę P., której do pełnoletności brakowały dwa tygodnie.

Firma przez kilka lat zadłużyła się w banku spółdzielczym do 500 tys. zł. Po śmierci męża kobieta wystąpiła o kolejny kredyt i przedłużenie spłat, co bank uzależnił od ustanowienia hipoteki na udziałach Aleksandry i jej matki w ich rodzinnym domu.

Bank przyjął też inne zabezpieczenia: zastaw na samochodzie, cesję prawa do maszyn oraz weksel wystawiony przez matkę, a poręczony przez córkę do wysokości 500 tys. zł. Ale choć uznał, że firma (matka) ma zdolność kredytową, i przedłużył kredyt o rok, już po dwóch miesiącach stwierdził, że jest niewypłacalna, kredyt postawił w stan natychmiastowej wymagalności i rozpoczął egzekucję.

Aleksandra P. wystąpiła o sądowe ustalenie nieważności jej poręczenia, ale sądy okręgowy i apelacyjny w Łodzi oddaliły pozew, uznając, że nie wykazała, by w chwili składania podpisu na wekslu nie była świadoma tej decyzji (art. 82 kodeksu cywilnego). Nie można też mówić o błędzie, podstępie bądź przymusowym położeniu, które bank wykorzystał. Nie jest zaś sprzeczna z zasadami współżycia społecznego uczciwa i uzasadniona chęć zabezpieczenia kredytu, a bank jest wszak instytucją zaufania publicznego.

Sąd Najwyższy był innego zdania i nakazał ponowne rozpatrzenie sprawy.

– Od banku, jako instytucji zaufania publicznego, można wymagać rzetelnej oceny wypłacalności kredytobiorcy i wyjaśnienia poręczycielowi skutków poręczenia – wskazała w uzasadnieniu sędzia Marta Romańska.

Znajomość obrotu wekslowego wcale nie jest powszechna, często wiedzy na ten temat nie mają przedsiębiorcy z dużym doświadczeniem, nie można więc przyjmować, że ma ją osiemnastoletnia ucząca się osoba.

– Zarzut banku, że nie przeczytała dokumentów, nie zmienia tej oceny, gdyż bank musiałby udowodnić, że zawierały one przystępną informację o istocie i skutkach poręczenia wekslowego – uzasadniał sąd.

– Cieszy mnie stanowisko Sądu Najwyższego – mówi Małgorzata Rothert, miejski rzecznik konsumentów w Warszawie. – Pokazanie pouczenia nie załatwia sprawy. Dla zrozumienia pisma trzeba nieraz kilkakrotnego przeczytania. To pracownik banku powinien starannie ostrzec ją o skutkach i mieć na to potwierdzenie. Nie ma wątpliwości, że ta młoda kobieta była konsumentem w stosunku do banku, jej pozycja była słabsza – zwraca uwagę.

Zdaniem prof. Andrzeja Janiaka z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu do banku można mieć zastrzeżenia, czy wyceniając pozytywnie zdolność kredytową firmy (czym powódka mogła się zasugerować, a w rezultacie działać pod wpływem błędu), by wkrótce radykalnie zmienić opinię, nie chciał jedynie uzyskać dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora m.domagalski@rp.pl

Opinia dla „Rz"

Jerzy Bańka wiceprezes Związku Banków Polskich

Młody wiek i trudna sytuacja rodzinna powódki, a z drugiej strony wysoka kwota poręczenia, powinny tym bardziej uczulić pracownika banku, by poinformować ją o skutkach poręczenia wekslowego. Sądzę zresztą, że tak właśnie było i ponowne rozpoznanie sprawy to wykaże. Obowiązek pouczania klienta o skutkach jego czynności nie wynika wprawdzie wprost z prawa bankowego, ale zawarty jest w dobrych praktykach bankowych i wiąże się z ogólnymi zasadami staranności zawodowej i lojalności kontrahentów. Po głośnym kryzysie z opcjami sprzed kilku lat banki są dostatecznie wyczulone, by takich zasad przestrzegać.

Dzięki wyrokowi Sądu Najwyższego Aleksandra P., która poręczyła weksel za matkę na pół miliona złotych, ma szansę uwolnić się od długu (sygnatura akt II CSK 351/11)

Jej rodzice prowadzili niedużą firmę odzieżową. Kiedy ojciec zginął w wypadku samochodowym, zakład musiała poprowadzić matka mająca troje małoletnich dzieci, w tym Aleksandrę P., której do pełnoletności brakowały dwa tygodnie.

Pozostało 89% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów