Z formalnego punktu widzenia – na co wskazuje w swoim komentarzu Jędrzej Bielecki – Czaputowicz ma rację. Tusk nie uzyskał w tamtym czasie poparcia rządu swojego macierzystego kraju – rząd PiS forsował wówczas kandydaturę Jacka Saryusza-Wolskiego. I rzeczywiście, sytuacja była bezprecedensowa, bo dotychczas nie zdarzyło się, by na tak wysokie stanowisko wybrano kandydata bez poparcia rządu jego własnego kraju. Stąd dziś Czaputowicz i rząd PiS „nie uznaje Tuska za przedstawiciela Polski”. Ale czy przewodniczący RE powinien być przedstawicielem swojego kraju?
Abstrahując już od meandrów nieudolnej gry polskiej dyplomacji, która znalazła finał w owym słynnym głosowaniu, w którym Beatę Szydło na placu boju porzucił nawet Viktor Orban, warto zastanowić się, czy dla Polski korzystna jest optyka, w której kolejny przewodniczący RE – może Maltańczyk, może Węgier, a może Niemiec – ma być traktowany jako „przedstawiciel i reprezentant swojego kraju”. Gdyby wygrało takie myślenie o instytucjach UE, to prędko kolejnego Polaka na tym stanowisku – a już na pewno Belga, Węgra czy Greka – byśmy się nie doczekali, bo urząd ten zmonopolizowaliby główni rozgrywający w UE. Paradoksalnie – byłoby to zgodne z tymi, którzy dziś marzą o rozluźnieniu europejskich więzi i Europie Ojczyzn, w której znów na pierwszy plan wysuwają się przede wszystkim narodowe ambicje i interesy – ale niezgodne z interesem Polski.
Dla Polski UE, jako wspólnota nadrzędna wobec narodowych partykularyzmów (nawet jeżeli często wychodzą one na powierzchnię, to jednak jako wyjątek od reguły, a nie reguła) jest geopolityczną wartością dodaną. Pod względem potencjału – przede wszystkim gospodarczego – wciąż jednak gonimy Zachód, co muszą przyznać nawet ci, którzy są przekonani o moralnym upadku państw leżących za Odrą. Forsowanie w tym momencie wizji, w której wracamy do gry opartej na regule „kto, kogo?”, której elementem jest widzenie w Tusku owego „reprezentanta Niemiec”, to zgodzenie się na to, że zostaniemy w blokach, w czasie kiedy ci, których gonimy (Niemcy, Francja) wrócą do świata stosunków bilateralnych. Zawsze musimy pamiętać o smutnym końcu II RP, która w świecie „Europy Ojczyzn” poniosła trudną do uniknięcia z przyczyn geopolitycznych klęskę. UE ma oczywiście mnóstwo problemów, dziś nawet najwięksi euroentuzjaści mają pewnie wątpliwości, czy wyjdzie ona cało z zakrętu, na którym się znalazła. Ale każdy rok istnienia UE w obecnej formie jest dla Polski geopolitycznym zyskiem i daje nam czas na wzmocnienie swojego potencjału. Ostatnim więc, na czym powinno zależeć szefowi polskiego MSZ, jest dolewanie oliwy do ognia, z którym walczy dziś UE.
Osobną sprawą jest szpilka, którą Czaputowicz wbija Niemcom, puszczając oko do tej części elektoratu PiS, która na relacje polsko-niemieckie patrzy z perspektywy „Czterech pancernych i psa”. Wzmianka o „Tusku reprezentancie Niemiec” jest zresztą zapewne adresowana głównie do twardego elektoratu PiS i ma w jego oczach zrównoważyć hasła o „Polsce sercem Europy”. Tym niemniej – w interesie polskiej racji stanu – PiS powinien w końcu zacząć oswajać tę część elektoratu z myślą, że Rudy 102 dojechał już do Berlina a wojna skończyła się parę ładnych lat temu. Nie zmieniło się natomiast to, na co zwracali uwagę w II RP tacy – szanowani przecież przez prawicę – myśliciele polityczni jak Stanisław Cat-Mackiewicz czy Adolf Bocheński: byt Polski jest współcześnie ściśle związany z stosunkami w trójkącie Niemcy-Polska-Rosja. A mówiąc wprost: jeśli Niemcy i Rosja są w konflikcie, Polska jest w dość komfortowej sytuacji. Jeśli Polska jest w konflikcie zarówno z Niemcami, jak i z Rosją, a Niemcy i Rosja współpracują ze sobą – przestaje istnieć jako suwerenne państwo. Stąd każdy polski polityk powinien sobie zadawać pytanie, czy kolejna szpilka wbijana zachodniemu sąsiadowi nie będzie kroplą, która przeleje czarę goryczy. Zwłaszcza, że trudno znaleźć polskiego polityka, który sugerowałby, by jednocześnie poprawiać relacje z Rosją.
Odpowiedź na tytułowe pytanie powinna więc brzmieć: Donald Tusk reprezentuje UE, bo wybrali go wymaganą większością przywódcy krajów Unii. I w interesie Polski jest przekonywać, że naszym zdaniem właśnie tak brzmi odpowiedź na to pytanie.
