Dotacje na metro się znajdą, ale nie z Funduszu Odbudowy

W KPO nie starczy pieniędzy na wszystko, ale mamy do dyspozycji także siedmioletni budżet unijny – tak rząd przekonuje rozczarowanych samorządowców i firmy.

Publikacja: 24.03.2021 20:00

Dotacje na metro się znajdą, ale nie z Funduszu Odbudowy

Foto: Adobe Stock

Konsultacje w sprawie Krajowego Planu Odbudowy idą pełną parą. Oprócz tych organizowanych przez rząd z inicjatywy organizacji pozarządowych trwają właśnie wysłuchania publiczne, a Senat na obecnym posiedzeniu ma się zapoznać z informacją premiera o stanie przygotowań do uruchomienia w Polsce unijnego Funduszu Odbudowy.

Podczas konsultacji zgłaszanych jest mnóstwo uwag ze strony zainteresowanych, głównie dotyczą podziału 23,9 mld euro dotacji na poszczególne reformy i inwestycje. Przedsiębiorcy i samorządy podnoszą, że finansowanie na dane działanie jest niewystarczające lub że dostęp do KPO jest ograniczony do wąskiej grupy beneficjentów.

Robert Tomanek, wiceminister rozwoju, pracy i technologii, przyznaje, że takie zarzuty mogę mieć uzasadnienie, bo już podczas prac projektowych zgłoszono inwestycje o wartości kilkunastokrotnie większej niż dostępna pula. – Ale trzeba pamiętać, że to nie jest jedyny mechanizm wsparcia – podkreśla Tomanek w wypowiedzi dla „Rzeczpospolitej".

Jak zauważa, sam KPO ma też część pożyczkową, choć jeszcze bez pomysłów, jak Polska wykorzysta 34,2 mld euro pożyczek z UE. – Dodatkowo mamy umowę partnerstwa, czyli „zwykły", wieloletni budżet unijny, gdzie Polska będzie miała do wykorzystania prawie 70 mld euro – mówi nam Tomanek. – Jeśli coś nie znajdzie się w KPO, to jest duża szansa, że znajdzie się w umowie partnerstwa – dodaje.

Rzeczywiście, jak sprawdziliśmy, w projekcie umowy partnerstwa jest kilka obszarów wsparcia, które trudno znaleźć w KPO. Chodzi np. o niskoemisyjny transport szynowy (w tym metro) w miastach (w KPO jest tylko mowa o transporcie autobusowym) czy tzw. zielone inwestycje w dużych miastach (w KPO wskazano tylko na miasta małe i średnie). Zwykły budżet UE na lata 2021–2027 przewiduje też wsparcie na poprawę efektywności energetycznej przedsiębiorstw czy inwestycje w infrastrukturę OZE (w KPO na podobne cele jest bardzo mało pieniędzy).

– Podobne argumenty przedstawia rząd w dyskusji z samorządami. Ale nie są one do końca przekonujące – komentuje Andrzej Porawski, dyrektor biura Związku Miast Polskich. Jak podkreśla, Krajowy Plan Odbudowy jest jednym z elementów polityki rozwoju i zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej powinien być przedstawiany właśnie na tle całościowych działań. – Powinien być tak zbudowany, by pokazać relacje pomiędzy tym, co ma być finansowane z KPO, a tym, co z innych źródeł, także krajowych. Wówczas można mieć kompleksowy obraz, w jakim kierunku zmierzamy. Ale w polskim KPO tego nie ma. Stanowczo się tego domagamy – mówi nam Porawski.

I podkreśla, że tylko na takiej podstawie samorządy mogą planować zintegrowany rozwój. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że umowa partnerstwa to na razie bardzo ogólny projekt, nie ma w niej ani odniesień do działań z KPO, ani nawet przybliżonego podziału pieniędzy na konkretne obszary działań.

Także przedsiębiorców nie zachwyca wizja, że inwestycje, które nie dostaną dotacji z Funduszu Odbudowy, będzie można finansować ze zwykłego budżetu UE. – Po pierwsze, w planie odbudowy jest przewidziane rzeczywiście relatywnie mało wsparcia dla firm w postaci bezpośrednich dotacji. Po drugie, kluczowy jest kalendarz. Fundusz Odbudowy to instrument nadzwyczajny, który ma budować odporność i konkurencyjność gospodarki po pandemicznym załamaniu. Wsparcie dla firm jest zadaniem najpilniejszym, nie można go odkładać na później, a przecież wiemy, że prace nad umową partnerstwa potrwają jeszcze co najmniej kilka miesięcy – mówi Baczewski.

Konsultacje w sprawie KPO mają potrwać do 2 kwietnia, po czym projekt zostanie przedstawiony do akceptacji Komisji Europejskiej. Do uruchomienia KPO potrzebna jest też ratyfikacja Funduszu Odbudowy (a dokładnie nowych jego form finansowania) przez wszystkie kraje UE.

Gospodarka
Europa mniej atrakcyjna w 2023 r. dla inwestycji zagranicznych
Gospodarka
Czy chińska nadwyżka jest groźna dla świata?
Gospodarka
Agencja S&P Global krytycznie o polityce finansowej Węgier
Gospodarka
20 lat Polski w Unii Europejskiej – i co dalej? Debata TEP i „Rzeczpospolitej”
Gospodarka
Jest rewizja KPO. Podatku od pojazdów spalinowych nie będzie
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił