Od dłuższego czasu w Polsce mówi się, że biznes powinien lepiej współpracować z nauką. Jakie zmiany byłyby pożądane?
Z innowacyjnością w Polsce nie jest najlepiej. Według European Innovation Scoreboard 2021 jesteśmy na 25. miejscu w Europie. W raporcie Banku Światowego z 2024 r. o inspirującym tytule „Making a miracle”, czyli „Dokonując cudu”, Polska jest wymieniana obok Korei Południowej i Chile jako kraj, który w ciągu niespełna 25 lat rozwinął się z gospodarki niskorozwiniętej do rozwiniętej. To ogromny sukces wszystkich Polaków, którzy na to pracowali. Również instytucji naukowych, które dostarczały kadry niezbędne do tego, żeby powstawały nowe przedsiębiorstwa, zagraniczni inwestorzy lokowali tu swoje oddziały i powstawały klastry, w ramach których rozprzestrzeniały się innowacje.
Wspomniany raport Banku Światowego wskazuje, że dalszy rozwój gospodarki Polski będzie wymagał zwiększenia innowacyjności. Jest jeszcze sporo do zrobienia. Jeżeli innowacyjności szukalibyśmy w nauce, to ona rozwija się w kierunku, który wytyczają zasady ministerialnej ewaluacji. W ostatnich latach ewaluacja oczekiwała od naukowców publikowania artykułów naukowych, głównie w zagranicznych czasopismach. Aktywność związana ze współpracą z przedsiębiorstwami była przez to wygaszana. Kluczowym wyzwaniem jest przekonanie naukowców, że warto szukać inspiracji do swoich badań w otoczeniu społeczno-gospodarczym, przedsiębiorstwach i instytucjach publicznych, aby agendy badawcze powstawały w oparciu o zapotrzebowanie zgłaszane przez otoczenie tu i teraz. Ten strumień musimy uruchomić.
Jaka w tym może być rola takiej instytucji jak bank rozwoju – Bank Gospodarstwa Krajowego?
Współpraca nauki z biznesem wiąże się z ryzykiem inwestycyjnym. Jeżeli przedsiębiorcy chcą wdrożyć jakąś technologię, najczęściej potrzebują na to finansowania. Od finansowania subwencyjnego (tzw. darmowych pieniędzy) już się w Unii Europejskiej odchodzi. Coraz bardziej popularne stają się produkty na wzór kredytu technologicznego. Przedsiębiorcy pożyczają pieniądze, wdrażają technologię i wtedy część kredytu jest umarzana. Są to rozwiązania, które cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem. W obecnej perspektywie unijnej środki zostały wyczerpane w pierwszym naborze. Jako BGK będziemy pracować wspólnie z przedsiębiorstwami i nauką, żeby produkty na wzór kredytu technologicznego móc w przyszłości jeszcze lepiej oferować.
Jak łączyć biznes z nauką?
Potrzebujemy skonstruować takie zasady, które będą motywowały naukowców, żeby zaczęli wychodzić do biznesu. Biznes nie nauczy się naukowego języka, bo jest zbyt trudny i hermetyczny. Naukowcom powinno być łatwiej dostosować swój język do komunikacji z przedsiębiorcami. Trzeba ich zachęcić, żeby wychodzili do biznesu. Trzeba stworzyć takie zasady ewaluacji, które sprawią, że współpraca z biznesem będzie opłacała się bardziej niż opublikowanie artykułu naukowego w zagranicznym czasopiśmie.
