Dotacje otrzymywane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację projektów usuwania azbestu z posesji mieszkańców ewidentnie wpływają na cenę świadczenia wykonywanego przez gminę na rzecz mieszkańca i jako takie powinny być uwzględniane w podstawie opodatkowania podatkiem VAT – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 15 maja 2018 r., sygn. I SA/Gd 251/18.

Czytaj także: Usuwanie azbestu jako usługa gminy na rzecz mieszkańców a podatek VAT

Stanowisko gminy

Gmina wystąpiła o wydanie interpretacji w zakresie podatku VAT. We wniosku wskazała, że realizuje zadanie polegające na usuwaniu i unieszkodliwianiu wyrobów zawierających azbest z terenu administracyjnego gminy. Prace polegają na demontażu, zbieraniu i utylizacji wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych i w zależności od przypadku obejmują rozbiórkę elementów budynków zawierających azbest, zabezpieczenie odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami, uporządkowanie terenu, a także transport odebranych odpadów oraz przekazanie do unieszkodliwienia.

Przy wykonywaniu zadania gmina korzysta z usług wyspecjalizowanej firmy, od której otrzymuje faktury z wykazanym podatkiem VAT. W kosztach realizacji zadania uczestniczą także mieszkańcy. Z zawartych z nimi umów wynika, że mieszkańcy partycypują w kosztach usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących ich własność w kwocie stanowiącej równowartość podatku VAT należnego z tytułu usługi jaka zostanie wykonana na ich nieruchomości. Pozostałą część kosztów projektu gmina finansuje z dotacji z WFOŚiGW oraz ze środków własnych.

Udział mieszkańców w przedsięwzięciu jest dobrowolny i uzależniony od podpisania umowy zobowiązującej mieszkańca do poniesienia części kosztów. Mieszkańcy, którzy nie zdecydowali się na partycypację w kosztach, nie są kwalifikowani do projektu, tj. z ich posesji azbest nie będzie usuwany. Realizacja projektu należy do zadań własnych gminy, o których mowa w ustawie o samorządzie gminnym obejmujących m.in. sprawy ochrony środowiska oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Gmina zapytała, czy ma prawo uznać, że podstawa opodatkowania VAT z tytułu świadczenia wykonywanego przez nią na rzecz mieszkańca powinna być obliczana jedynie w oparciu o kwotę należną od tego mieszkańca? Sama stanęła na stanowisku, że podstawę opodatkowania stanowić będzie wyłącznie kwota należna od mieszkańca, pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji Nr 0115-KDIT1-1.4012.795.2017. 1.MM z 4 stycznia 2018 r. uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. Powołał art. 29a ustawy o VAT, z którego wynika, że dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usługi powinny być uwzględniane w podstawie opodatkowania. W sytuacji zatem, gdy podatnik dla konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie, np. w postaci dotacji stanowiącej dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi uzupełniający element podstawowy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub tego świadczenia.

Podstawy opodatkowania nie stanowią jedynie dotacje mające na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności, niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami, a więc nieuzależnione od ilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonych usług. Wskazał, że z opisu sprawy wynika, że na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych mieszkańcy/właściciele budynków, z których są usuwane wyroby azbestowe pokrywają część kosztów całego zadania (odpowiadającą wartości podatku VAT), natomiast pozostała kwota wydatków pokrywana jest bądź to ze środków własnych gminy (25 proc. wartości netto usług świadczonych przez wykonawcę) bądź to z dotacji WFOŚiGW (75 proc. wartości netto usług wykonawcy). Otrzymana dotacja będzie zatem miała charakter cenotwórczy, stanowi ona bowiem dofinansowanie otrzymane przez gminę na pokrycie części ceny usługi, która – gdyby nie to dofinansowanie – byłaby wyższa. Dotacja ta będzie miała zatem bezpośredni wpływ na cenę tej usługi i jako taka powinna być uwzględniona przy ustalaniu podstawy opodatkowania usługi świadczonej przez gminę na rzecz mieszkańca.

Wyrok WSA

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który uznał stanowisko organu podatkowego za prawidłowe i skargę gminy oddalił. W ocenie sądu, nie ulega wątpliwości, że fakt udzielenia dotacji skutkuje obniżeniem kosztów przedsięwzięcia, do pokrycia których zobowiązani będą beneficjenci. To właśnie ten fakt – pokrycie części kosztów środkami zewnętrznymi pozwolił na obciążenie beneficjentów tylko częścią faktycznie poniesionych kosztów, których poniesienie było konieczne dla realizacji zadania. Jeśli zaś pod pojęciem „kosztowego charakteru dotacji" gmina rozumie sytuację, gdy dotacja jest udzielana na pokrycie kosztów ogólnych funkcjonowania gminy, to w tym przypadku otrzymana dotacja w oczywisty sposób takiego charakteru nie ma.

Czytaj także: Dotacje na zadania zlecone samorządów

Autopromocja
Wyjątkowa okazja

Roczny dostęp do treści rp.pl za pół ceny

KUP TERAZ

Gmina otrzymuje dotację, która może być wydatkowana tylko i wyłącznie na realizację konkretnego zadania i nie może nią dysponować w żaden inny sposób. W skardze gmina stwierdza, że dotacja nie ma bezpośredniego wpływu na cenę usługi, gdyż przez „bezpośredniość" należy rozumieć możliwość zidentyfikowania ekonomicznej i wyraźnej zależności pomiędzy dotacją a ostateczną wartością – ceną wykonanej usługi, a w niniejszej sprawie taka możliwość nie istnieje. Sąd poglądu tego nie podziela. Skoro beneficjenci otrzymują rezultat przedsięwzięcia (100proc. wyniku) po zapłacie 25proc. kosztów trudno zasadnie bronić tezy, że brak jest zależności między dotacją a ceną wykonanej usługi.

Prawidłowo zatem organ stwierdził, że podstawą opodatkowania z tytułu usług świadczonych przez gminę jest nie tylko kwota należna w postaci wpłaty, którą uiszcza mieszkaniec biorący udział w projekcie zgodnie z zawartą umową, ale także środki otrzymane przez gminę od podmiotu trzeciego na realizację ww. projektu w części, w jakiej dofinansowują one cenę świadczonych na rzecz mieszkańców usług.

sygnatura akt: I SA/Gd 251/18

Komentarz eksperta

Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy, partner w Gekko Taxens

Zadania z zakresu usuwania azbestu to kolejny – poza instalacjami solarnymi – przykład projektów, w odniesieniu do których organy podatkowe dość nieoczekiwanie zmieniły zdanie w kwestii opodatkowania dotacji, co prowadzi do takich jak ten sporów. W poprzedniej perspektywie finansowej jednolicie przyjmowano, że dotacje – czy to otrzymywane ze środków unijnych, czy tak jak w tym przypadku ze środków WFOŚiGW – nie powinny być uwzględniane w podstawie opodatkowania i jako takie nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Teraz podejście jest inne. Pomijając kto ma w tym sporze rację - bo jednak to, że dotacja ma jakiś wpływ na cenę świadczenia nie jest wystarczające, aby uznać ją za opodatkowaną, zgodnie z orzecznictwem TSUE wpływ ten musi być bezpośredni – fiskus nie powinien zapominać o gospodarczych skutkach swoich decyzji. Wszak już dzisiaj słychać głosy, że z powodu VATu gminy rezygnują z takich projektów – po prostu, gmin nie stać na sfinansowanie kwoty VAT od dotacji, a mieszkańcy poinformowani o tym, że ich wkład będzie musiał być większy masowo rezygnują z udziału w projekcie. A chodziło o to, aby w Polsce oszczędzać energię i pozbyć się azbestu.