Firmy nie chcą płacić za przewinienia

Ponad miliard złotych kar nałożyły na firmy w ostatnich trzech latach urzędy: Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komunikacji Elektronicznej. Odzyskały 30 mln zł. Prawie wszystkie przedsiębiorstwa odwołują się do sądów.

– Ponad 330 firm odwołało się w zeszłym roku do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów od kar, jakie nałożyły na nie państwowe instytucje. U nas procedura trwa przeciętnie 10 – 13 miesięcy – tłumaczy sędzia Andrzej Turwiński. – Ale potem od naszego wyroku można się odwołać do Sądu Apelacyjnego i Sądu Najwyższego – dodaje.

Z 15 mln zł odzyskanych w zeszłym roku tylko 400 tys. zł to kary zeszłoroczne. Reszta to pieniądze z lat poprzednich.

– Część z tych kwot firmy miały zapłacić już w 2000 roku – mówi Kamila Kurowska z UOKiK.

– Odwołujemy się od każdej decyzji – mówi Krzysztof Zalwowski z Rejonowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Tychach. W zeszłym roku firma dostała 150 tyś. kary za złe zapisy w umowach. Prezes żałuje, że gdy prosił urząd o interpretację zapisów, zanim jeszcze umowy zostały podpisane z klientami, dowiedział się, że UOKiK nie jest od interpretacji, tylko od karania. – Niekiedy zastanawiam się, co jest celem takich urzędów: uporządkowanie rynku czy karanie na pokaz.

Roman Jarząbek, dyrektor delegatury UOKiK w Gdańsku, szacuje, że tylko 10 proc. firm nie odwołuje się. – Ale za to coraz częściej przedsiębiorstwa same przyznają się do stosowania nieprawidłowych praktyk, zmieniają je i w ten sposób unikają kar. Tak na przykład robią deweloperzy, zmieniając umowy kupna mieszkań.

Dla firm odwoływanie się od decyzji urzędów jest kosztowne, wynajmują bowiem kancelarie prawnicze. Dyrektor Jarząbek zapewnia, iż w jego delegaturze pomagają przedsiębiorcom, jeśli ci mają wątpliwości na przykład przy układaniu wzorów umów z klientami. – Robimy to, choć nie należy to do naszych obowiązków. A każdy może znaleźć klauzule zakazane na stronie internetowej urzędu – tłumaczy.

Wśród firm, które dostały karę i nie protestowały, jest operator telekomunikacyjny Tele2. Postanowił nie procesować się, kiedy na jaw wyszło, że naciąga klientów na zawieranie umów, i potulnie zapłacił w zeszłym roku 1 mln kary, jaką nałożył Urząd Komunikacji Elektronicznej.

To jeden z najbardziej wojowniczych państwowych urzędów. Karze często, ale egzekucja idzie mu nie lepiej niż UOKiK. W ubiegłym roku nałożył na polskich operatorów telekomunikacyjnych ponad 400 mln zł kar, ale wyegzekwował tylko 200 tys. Reszta kar została zakwestionowana przed sądem.

– Procedura odwoławcza powoduje, że kary nie odnoszą skutku i narażają na szwank powagę urzędu. Mamy nadzieję, że choć w jednym przypadku sąd przyzna nam ostatecznie i bezdyskusyjnie rację. To spowodowałoby, że operatorzy nie będą lekceważyli decyzji – mówi Anna Streżyńska, prezes UKE. Według niej gigantyczne kary, jakie urząd nakłada – przede wszystkim na Telekomunikację Polską – wywierają przynajmniej pewną presję. Rzeczywiście. W 2006 r. UKE nałożyło na TP 100 mln zł kary za zmuszanie abonentów Internetu do kupowania usług telefonicznych. W efekcie TP wprowadziła ofertę internetową bez telefonu i... dostała 339 mln zł kary za jej zbyt wysoką cenę.

– Co do zasady uważam, że kary dla przedsiębiorstw są właściwym środkiem regulacji rynku, chociaż trudno je wyegzekwować – mówi Streżyńska.