Strategia dla kluczowego sektora

W połowie kwietnia Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia strategii. Obejmuje ona dwa obszary: energetykę i środowisko oraz określa kluczowe reformy i niezbędne działania, które powinny zostać podjęte w perspektywie do 2020 r.

Kierunkiem strategii jest zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska. Będzie ono realizowane przez działania obejmujące racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin, gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody, zachowanie bogactwa i różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, uporządkowanie zarządzania przestrzenią oraz zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię.

Realizacja tego celu obejmuje lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii i poprawę efektywności energetycznej, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw importowanych surowców energetycznych, modernizację sektora elektroenergetyki zawodowej, w tym przygotowania do energetyki jądrowej, rozwój konkurencji na rynkach paliw i energii oraz umacnianie pozycji odbiorcy, wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii, rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich.

Z zapisów strategii wynika, że kluczowym czynnikiem warunkującym jakość życia ludzi i funkcjonowanie gospodarki są stabilne dostawy energii. Wykorzystanie zasobów energetycznych nie pozostaje jednak obojętne dla środowiska. Dlatego w obszarze energetyka i środowisko konieczne jest prowadzenie skoordynowanych działań wszędzie tam, gdzie aspekty te przenikają się w dostrzegalny sposób, jak również wytyczenie kierunków, w których powinna rozwijać się branża energetyczna oraz wskazanie priorytetów w ochronie środowiska. Jednym z nich jest zidentyfikowanie strategicznych złóż surowców energetycznych i ich ochrona przed zabudową infrastrukturalną. Dotyczy to szczególnie węgla brunatnego i gazu z łupków, którego wydobycie może przyczynić się do zmiany bilansu energetycznego.

Modernizacja

Poprawa efektywności energetycznej to przede wszystkim zmniejszenie energochłonności polskiej gospodarki. Największym wyzwaniem jest modernizacja energetyki i ciepłownictwa (jednostek wytwórczych, sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, także ich rozwój) oraz dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej – wprowadzenie energetyki jądrowej i zwiększenie udziału rozproszonych źródeł odnawialnych (głównie energetyki wiatrowej, biogazowni, instalacji na biomasę i solarnych), w tym mikroźródeł.

Modernizację sektora należy powiązać z rozwojem kogeneracji i wprowadzeniem inteligentnych rozwiązań. Konieczne są przedsięwzięcia zwiększające konkurencję na rynku energii, w tym skuteczne rozwiązanie energetycznych problemów regionów, zwłaszcza w północno-wschodniej części kraju, gdzie utrudniony dostęp do energii elektrycznej jest głównym czynnikiem hamującym rozwój.

W okresie objętym strategią polska elektroenergetyka będzie opierać się przede wszystkim na węglu. Produkcja energii elektrycznej w 2012 r., według nośników, przedstawiała się następująco: węgiel brunatny 33,5 proc., węgiel kamienny 50,6 proc., gaz ziemny 3,3 proc., energia odnawialna (biomasa, biogaz, woda, wiatr) 10,4 proc., pozostałe paliwa 2 proc. Polska, dzięki znacznym złożom węgla w porównaniu z pozostałymi państwami UE, jest krajem bezpiecznym w kontekście produkcji energii elektrycznej i stosunkowo niskich kosztów jej wytwarzania.

Kolejnym elementem wyróżniającym krajową gospodarkę na tle gospodarek unijnych jest kwestia efektywności energetycznej. Energochłonność pierwotna PKB Polski, wyrażona w cenach stałych (rok bazowy to 2005) oraz parytecie siły nabywczej, nadal jest wyższa o 19 proc. od średniej europejskiej. Poprawa efektywności energetycznej została uznana za priorytetowy kierunek w przyjętej przez rząd w listopadzie 2009 r. „Polityce energetycznej Polski do 2030 r.". Polską energetykę charakteryzuje więc zdecydowana nierównomierność. Obecne rozłożenie mocy wytwórczych powoduje, że kluczową kwestią dla bezpieczeństwa energetycznego niektórych regionów staje się stan techniczny infrastruktury oraz zdolność do transmisji energii.

Czystsze środowisko

Wyzwaniem zapisanym w strategii jest także ograniczenie zanieczyszczeń powietrza oraz reforma systemu gospodarki wodnej. Efektem większościowego udziału węgla w gospodarce jest wysoki poziom emisji CO2 oraz innych substancji do powietrza, tj. dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx) oraz pyłów PM10 i PM2,5. Obserwowany od kilku lat na arenie międzynarodowej i polityce UE trend ograniczania poziomu emisji tego gazu skutkuje stosownymi regulacjami prawnymi.

Zgodnie z zapisami protokołu z Kioto, Polska zobowiązała się do 2012 r. ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o 6 proc. w stosunku do poziomu z 1988 r. Do 2009 r. udało się zredukować o 27 pkt proc. więcej emisji niż wyznaczony cel. Jednocześnie, przy tak dużej redukcji emisji, w ciągu ostatnich 20 lat odnotowaliśmy znaczący wzrost gospodarczy, przebiegający co najmniej dwa razy mniej emisyjnie niż w Europie Zachodniej. Dalsza redukcja zanieczyszczeń wymaga unowocześnienia sektora energetyczno-ciepłowniczego, poprawy efektywności energetycznej.

Nowy system zarządzania zasobami wód, dokończenie inwestycji wodno-ściekowych, inwestycje w ochronę przeciwpowodziową z wykorzystaniem dużych zbiorników wodnych na cele energetyczne to główne założenia zmian w gospodarce wodnej Polski. W energetyce, przemyśle, gospodarce wodnej, gospodarce odpadami, transporcie oraz ochronie terenów szczególnie cennych przyrodniczo istotne jest, aby ocena oddziaływania na środowisko przedsięwzięć była rzetelna, poprawna i zgodna z najlepszymi praktykami. —opr. dsp

Pozostało 88% artykułu