– Niszczyliście samorząd terytorialny na różne sposoby: poprzez centralizację, poprzez rozdawanie pieniędzy po uważaniu. Teczka z raportami z setek polskich gmin, dziesiątków powiatów i wielu województw o tym, jak niesprawiedliwie, jak partyjnie, jak stronniczo dysponowaliście środkami, jak uczyniliście wszystko – na szczęście prawie wszystko – żeby odbudować model władzy centralistycznej – mówił Donald Tusk w exposé. Zarzucił też rządom PiS: – Chcieliście wyrzucić na śmietnik historii ideę prawdziwego samorządu, gdzie ludzie autonomicznie, w miejscu zamieszkania decydują o swoim życiu, a władza centralna jest od tego, żeby ułatwiać, pomagać, a nie żeby narzucać własną wolę.
Donald Tusk zapowiedział, że nowa koalicja będzie dzieliła się odpowiedzialnością, środkami, decyzjami, władzą z samorządem terytorialnym każdego szczebla.
Wiele samorządów boryka się z poważnymi problemami finansowymi, a w ostatnich latach uszczuplono także ich kompetencje.
Szkodliwa centralizacja państwa
Na ponad 18 mld zł szacował zadłużenie samorządów lokalnych na koniec tego roku rząd Mateusza Morawieckiego w jesiennej notyfikacji finansów publicznych, którą Polska wysłała do Komisji Europejskiej. Zeszły rok samorządy zamknęły z ponad 12 mld zł deficytu. Problemy z finansami w ostatnich dwóch latach wynikają głównie ze zmian podatkowych wprowadzonych przez Polski Ład, coraz większej centralizacji decyzji oraz z inflacji.
