- Nasza rada miejska planuje zaciągnąć zobowiązanie na inwestycję – budowę boiska gminnego. Jako podstawę prawną uchwały dotyczącej zobowiązań finansowych chcemy przywołać art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. e i art. 58 ustawy o samorządzie gminnym. W bieżącym roku w budżecie gminy wydatek na ten cel wynosi 500 tys. a w 2020 r. wydatek na ten cel wyniesie - 300 tys. zł z budżetu i 200 tys. zł ze środków unijnych. Czy takie planowanie wydatków ograniczone tylko do budżetu będzie prawidłowe?

Nie.

Z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. e ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym wynika, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy. Brzmienie ww. regulacji nie pozostawia wątpliwości, że rada gminy jest prawnie umocowana do podejmowania zobowiązań, o których mowa w pytaniu – jednak przez pryzmat tylko danego roku budżetowego.

Czytaj także: Ograniczone kompetencje radnych w sprawie wieloletniej prognozy finansowej

Z kolei, zgodnie z art. 58 ww. ustawy (które ma znaczenie tu bardziej proceduralne), uchwały i zarządzenia organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła, z których zobowiązania te zostaną pokryte. Uchwały rady gminy (o których mowa w ust. 1), zapadają bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady.

W kontekście podanego stanu faktycznego należy zwrócić uwagę na dwie okoliczności. Mianowicie, zobowiązanie gminy dotyczące budowy boiska wykracza poza rok budżetowy bieżący (2019), bowiem rada przewiduje finansowanie również w 2020 roku arówno ze środków budżetowych gminy, jak i ze środków unijnych. Ma to zaś istotne znaczenie w aspekcie planowanie wieloletniego, a tym zakresie kluczowe znaczenie mają regulacje prawne ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Na uwagę zasługuje art. 226. Postanowiono tam (ust. 1), że wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej:

- dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym na obsługę długu, gwarancje i poręczenia;

- dochody majątkowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku, oraz wydatki majątkowe budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

- wynik budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

- przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu;

- przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;

- kwotę długu jednostki samorządu terytorialnego oraz sposób sfinansowania jego spłaty;

- relacje, o których mowa w art. 242-244, w tym informację o stopniu niezachowania tych relacji w przypadkach, o których mowa w art. 240a ust. 4 i 8 oraz art. 240b;

- kwoty wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wydatków na planowane i realizowane przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3.

W wyroku NSA z 22 marca 2017 r. (sygn. akt II GSK 1911/15) wskazano: „Wieloletnia prognoza finansowa nie stanowi planu, a prognozę, czyli plan działań finansowych na przyszłość, tym niemniej, jest to dokument, który powinien zawierać realistyczne dane odnoszące się do gospodarki finansowej konkretnej jednostki w sposób maksymalnie realny, z uwzględnieniem wielu zmiennych czynników, które mogą w przyszłości mieć wpływ na wspomnianą gospodarkę finansową jednostki samorządu terytorialnego".

Natomiast kluczowe znaczenie, z perspektywy podanego zapytania mają ust. 3 i 4 ww. art. 226. Z nich zaś wynika, że w załączniku do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej określa się odrębnie dla każdego przedsięwzięcia:

- nazwę i cel;

- jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za realizację lub koordynującą wykonywanie przedsięwzięcia;

- okres realizacji i łączne nakłady finansowe;

- limity wydatków w poszczególnych latach;

- limit zobowiązań.

Przez przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3, należy rozumieć wieloletnie programy, projekty lub zadania, w tym związane z:

- programami finansowanymi z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3;

- umowami o partnerstwie publiczno-prywatnym.

Analiza ww. przepisów skłania do wniosku, że zadania wieloletnie zdefiniowane są przez ustawodawcę jako przedsięwzięcia, i winny być elementem uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej. Limity wydatków na przedsięwzięcia winny być określone w załączniku do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej. Nie jest więc wystarczające umieszczenie ww. wydatków w budżecie danego roku budżetowego.

Z powyższego wynika więc, że skoro zobowiązanie gminy ma przekraczać rok budżetowy 2019 r. to jest zobowiązaniem wieloletnim, a w konsekwencji powinno zostać wykazane w wieloletniej prognozie finansowej danej gminy. Taka koncepcja planowania budżetowego ma również potwierdzenie w orzecznictwie sądowym. Przykładowo, w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 kwietnia 2018 r. (sygn. akt I GSK 1907/18) podkreślono m.in., że: „Wnioskodawca w celu potwierdzenia zapewnienia środków finansowych niezbędnych dla prawidłowej realizacji projektu, obowiązany jest przedstawić kopię uchwały budżetowej na dany rok wraz z uchwałą w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, w której wskazano dokładną nazwę zadania objętego wnioskiem oraz kwotę przeznaczoną na współfinansowanie w poszczególnych latach".

Wniosek

Sugerowana uchwała nie zapewni legalności wydatkowania środków na budowę boiska w 2020 r. Konieczne jest ujęcie tego zadania jako przedsięwzięcia w wieloletniej prognozie finansowej gminy.

Autor jest radcą prawnym

Podstawa prawna: Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 509)

Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2077 ze zm.)