Oscary: Pazerność podzieliła ludzi

Nie „1917"‚ nie „Joker", nie „Irlandczyk" czy „Historia małżeńska", tylko południowokoreański „Parasite" jako pierwsza nieamerykańska produkcja w ponad 90-letniej historii Oscarów zdobyła statuetkę dla najlepszego filmu roku. Reżyser Bong Joon-ho stał się bohaterem gali w Dolby Theatre, bo odebrał też Oscary za scenariusz, reżyserię i dla najlepszego filmu zagranicznego.

Obserwator podziałów

– Będę pił do rana! – powiedział, trzymając się z niedowierzaniem za głowę. „Parasite" to nieszablonowy film, w którym przeskakując od realizmu aż do „stylu Tarantino", opowiada historię dwóch rodzin.

Biedna, mieszkająca w suterenie w ubogiej dzielnicy, korzystając z podstępów dostaje się w charakterze służby do domu bogaczy, by zawładnąć nim. Bong Joon-ho portretuje świat pełen podziałów, antagonizujący ludzi należących do społecznej elity i tych wyrzuconych na margines z różnych powodów, przede wszystkim ekonomicznych. Z diagnozą pokaleczonego, podzielonego świata oraz z krwawą rzezią w finale trafił we współczesne nastroje.

Triumfalny marsz „Parasite" zaczął się w maju w Cannes, skąd Bong Joon-ho wywiózł Złotą Palmę. Koreańczyk dorzucił do cennego trofeum worek innych nagród festiwalowych, wyróżnienia krytyków z różnych stron świata, a wreszcie Złoty Glob i dwie brytyjskie BAFTA – dla filmu zagranicznego i za scenariusz.

50-letni reżyser nie jest nową postacią na filmowym rynku. To wnuk wybitnego pisarza Park Taewona, autora szlagieru „Dzień z życia pisarza Kubo" o japońskiej okupacki Seulu, uciekiniera do Korei Północnej w 1950 r. W Południowej zostawił córkę, matkę reżysera. Zanim debiutował w 2000 r. filmem „Szczekające psy nie gryzą", buntował się na studiach, podziwiał kino Scorsese i Tarantino.

Zdobył sławę jako autor „Zagadki zbrodni" (2003) o poszukiwaniach seryjnego mordercy kobiet, „Matki" – o kobiecie, która chce wyciągnąć z więzienia syna oskarżonego o morderstwo z koreańskimi elitami i koreańskim systemem sprawiedliwości w tle oraz „The Host. Potwór" o monstrum terroryzującym miasto. Otworzyły mu drogę na Zachód.

Koreańskie kino

W koprodukcji koreańsko-amerykańsko-czesko-francuskiej zrealizował dystopijny thriller „Snowpiercer. Arka przyszłości" (2013) o ociepleniu i paradoksach ingerowania w przyrodę. Film rozgrywa się w supernowoczesnym pociągu, którego pasażerowie są podzieleni według statusu ekonomicznego. Obserwacje społeczne to stały motyw kina laureata Oscara.

Dla Netfiksu zrobił „Okję" (2013) – uroczą opowiastkę o przyjaźni małej dziewczynki i wielkiej, zmutowanej świni.

Poczwórny południowokoreański triumf oscarowy jest wielkim wydarzeniem. Tego nie udało się dotąd dokonać żadnemu zagranicznemu filmowi. Nawet w ubiegłym roku „Romie", choć Alfonso Cuaron jest traktowany w Hollywood jak reżyser amerykański, a Netflix wydał na promocję ponad 25 mln dolarów.

Niespodzianka była tym większa, że w ostatnich tygodniach wielkim faworytem był „1917" Sama Mendesa, który zdobył wszystkie najważniejsze laury – od Złotego Globu do nagród amerykańskich gildii zawodowych, które głosują na Oscary.

Niewykluczone, że Bongowi Joon-ho pomogła krytyka, jaka spadła na Akademię po ogłoszeniu nominacji, gdy wielu komentatorów zwróciło wówczas uwagę, że zapomniano o różnorodności kulturowej, o dokonaniach Afroamerykanów, a także zlekceważono kino kobiet.

Pomógł „Parasite" sukces komercyjny. Film od swojej premiery zarobił na ekranach świata blisko 200 mln dolarów. W Stanach obejrzało go 25 mln widzów, co jest najlepszym wynikiem dla filmu nieangielskojęzycznego w historii.

Na gali Oscara południowokoreańskie kino pointuje swoje starania. W ubiegłym roku obchodziło stulecie. 19 października 1919 r. odbyła się premiera pierwszego filmu „Fight for Justice". Odbierając w Cannes Złotą Palmę Bong Joon-ho powiedział: „Trudno sobie wyobrazić lepszy prezent z okazji jubileuszu".

Pierwsza Islandka

Wcześniej wielki prezent mógł swojemu kinu zrobić Lee Chang-dong. Jego „Płomienie" znalazły się w ubiegłym roku na krótkiej liście oscarowej. Również ten reżyser, opierając się na opowiadaniu Murakamiego „Spalenie stodoły", wciągał widza do gry, mieszał gatunki, zmieniał tropy, wybijał z wytartego sposobu myślenia. Zaś w 2004 r. Park Chan-wok wygrał Cannes filmem „Oldboy", którego remake zrealizował Spike Lee w 2013.

W konkurencjach aktorskich wygrali faworyci. Nagrodzony za brawurową kreację w „Jokerze" Joaquin Phoenix jako jedyny wygłosił mocne przemówienie, w duchu filmu, który jak „Parasite", ostrzega przed nierównościami: „Niezależnie od tego, czy mówimy o nierówności płci, rasizmie, prawach queer, prawach tubylczych czy prawach zwierząt, mówimy o walce z niesprawiedliwością".

Pewniakiem była Renée Zellweger. W „Judy" brawurowo zagrała dramat gwiazdy kina Judy Garland. W kategorii ról drugoplanowych triumfował Brad Pitt, który dotąd miał Oscara jedynie jako producent, a teraz odebrał pierwszą statuetkę aktorską za smakowitą kreację kaskadera w „Dawno temu... w Hollywood" Tarantino.

Laurę Dern akademicy uhonorowali za rolę prawniczki w „Historii małżeńskiej" Noaha Baumbaha. Tymczasem Islandka Hildur Guonadóttir za oryginalną muzykę do „Jokera" odebrała nagrodę jako pierwsza kobieta w historii tej kategorii, która podlegała różnym zmianom.